Karar yazarı İbrahim Kahveci bugünkü yazısında Türkiye’nin dövizde yaşadığı şoklarıyla beraber ihracat rakamlarını yorumluyor.
Kur şoku ile daralan iç talebin de etkisi ile 1994 yılında ihracatın sadece bir yılda yüzde 18 artışla 18 milyar 106 milyon dolara yükseldiğini söyleyen Kahveci, sonraki yıl ise 21 milyar 637 milyon dolara çıkarak son iki yıllık ihracat artışının yüzde 41’e ulaştığını hatırlatıyor.
Türkiye’nin ikinci kur şokuna dayalı krizi Şubat 2001’de yaşadığını ifade eden Kahveci, bu yıllardaki ihracat rakamlarını şöyle aktarıyor:
“1997 yılında 26.261, 98’de 26.974, 99’da 26.587 ve 2000 yılında 27.775 milyar dolar ihracatta bulunduk. Göreceğiniz gibi üç yıl içinde ihracatımız sadece yüzde 5,8 artış sağlamıştı.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Kur şoku ile daralan iç talebin de etkisi ile 2001 yılında ihracatımız sadece bir yılda yüzde 12,8 artışla 31 milyar 334 milyon dolara yükseldi. Ertesi yıl ise 36 milyar 059 milyon dolara çıkarak son iki yıllık ihracat artışı yüzde 29,8’e ulaştı.
2008-2009 krizi bir küresel kriz olduğundan ve yurt içinde kur şoku oluşturmadığından benzer gelişmeler zaten beklenemezdi.”
Kahveci son yılların ihracat rakamlarına da şöyle dikkat çekiyor:
“2012: 152 milyar 462 milyon dolar
2013: 151 milyar 803 milyon dolar
2014: 157 milyar 610 milyon dolar
2015: 143 milyar 839 milyon dolar
2016: 142 milyar 530 milyon dolar
2017: 156 milyar 993 milyon dolar
2018: 167 milyar 921 milyon dolar”
Son altı yılda ihracatta sağlanan büyümenin sadece 10 milyar dolar olduğunu belirten Kahveci, oran olarak verildiğinde altı yılın toplam ihracat artışının yüzde 10,1 olduğunu ifade ediyor.
TÜİK verilerine göre 2019 yılının ilk altı ayında ihracatın 83 milyar 716 milyon dolara ulaştığını belirten Kahveci, “Geçen yılın ilk altı ayında ise 82 milyar 163 milyon dolarlık ihracatımız vardı. Onca kur şokuna ve daralan iç talebe rağmen ihracatta artış sadece ve sadece yüzde 1,9 oranında kaldı.
Benzer krizler yaşadığımız 94 ve 2001’de ihracat artışları ilk yıllarda çift haneli iken bu sefer bırakın tek haneyi, nerede ise aynı seviyede kaldı.
Bundan tam yedi yıl önce; yani 2012 yılının ilk altı ayında ortalama dolar kurunun 1,80’lerde olduğunda 74,3 milyar dolar ihracat yapan Türkiye’de, şimdi kur 5,80’de ve ihracatımız 83,7 milyar dolar.
İhracatta resmen tıkandığımız ortada. Adeta yaprak kımıldamıyor” diyor.
İhracatta yaşanan tıkanmanın tek nedeninin dış politika olmadığını ifade eden Kahveci, Türkiye’de çok ciddi bir üretim kapasitesinin kaybolduğuna dikkat çekiyor.
Kahveci şöyle devam ediyor:
“Yani fabrikalar kapanmış. Daha düşük üretim düzeyinde daha yüksek kapasite kullanımı bunu gösteriyor.
‘Ankara’nın şişmanlığı’ ekonomimizde ciddi bir engel. Çok yüksek kamu mali yükü üretim şirketlerini ve ihracatı tıkıyor.
Kısaca sorunlar yazmakla bitmiyor.
Tıkanmış ekonomiyi bile meydanlarda sürprizler var diye satabiliyorsak hiç sorun yok. Zaten mesele de bu: Kırsal zihniyet sorunları da anlamıyor, çözüm de aramıyor.
O zaman biz niye uğraşalım ki?”
