Enflasyondaki hızlanmanın son 10 yılda gelir dağılımını bozduğu hissedilirken, verilere de yansıyor.
TÜİK’in gelir dağılımı istatistiklerine bakıldığında, 2023 yılı sonunda yüksek gelir grubundakilerin lehine gelişmeler dikkat çekti. Orta sınıfın erimesi dikkat çekerken, eğitim gruplarında eğitim yükseldikçe gelir artışı azaldı.
Zenginin payı artınca orta sınıf ve yoksulların payı düştü
Gelir gruplarındaki dağılım yüzde 20’lik paylar halindeyken, en üst ve en alt gelir gruplarıyla orta gelir gruplarının aldığı payın değişimi sadece en üst gelir grubunda artış gösterdi.
Gelir artırmada kim daha başarılı?
Yıllar içinde gelirlerin ortalamada değişimi de yine zenginlerin lehine oldu. Toplumun yüzde 10’luk gelir gruplarının eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ortalamasında son 10 yılda en üst gelir grubunun geliri yüzde 565 artarken, en alt grubun geliri yüzde 460 oranında arttı. Son 5 yılda sırasıyla yüzde 272 ve 240 seviyelerinde gelirler artarken, son 3 yılda 2020 sonrasında gelirlerdeki artışın farkı azaldı. En üst yüzde 10’luk grubun geliri yüzde 170 artarken, en alt yüzde 10’luk grubun geliri de yüzde 162 oranında arttı.
Eğitim seviyeleri gelirde tersine işledi
Eğitim seviyeleri arttıkça 2006-2023 arasında, hanehalkı fertlerinin eğitim durumlarına göre yıllık ortalama esas iş gelirlerinde değişim yüksek eğitimli grubun ve özellikle kadınların aleyhine oldu.
Hanehalkı fertlerinin yıllık ortalama esas iş gelirlerinde toplamın gelir artışı 2006-2023 döneminde yüzde 1.228 olurken, okur yazar olmayanlar gelirlerini aynı dönemde yüzde 1.296 oranında artırdı. Yükseköğretim mezunlarının ise gelirleri aynı dönemde yüzde 942 oranında arttı.
Kadın ve erkekler olarak bakıldığında aynı eğilim korunurken, toplumda en düşük gelir artışı ise yüzde 855 oranında yükseköğretim mezunu kadınlarda oldu.
