Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) verileri Türkiye’de asgari ücretlilerin Avrupa ve OECD ortalamasına göre daha fazla çalıştığı halde Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde minimum ücret alanlardan katbekat daha az kazandığını ortaya koydu.
DW Türkçe’nin OECD’nin haftalık çalışma saatleri ve reel ücret verilerini kullanarak yaptığı karşılaştırmaya göre Avrupa ülkelerinde bir çalışanın ortalama haftalık çalışma saati 40 saati bulmuyor. Türkiye’deki çalışanlar ise Avrupalıdan 6 saat ile 15,1 saat arasında fazla çalışıyor. Ancak sıra ücretlere geldiğinde AB ülkelerinde çalışan asgari ücretli Türkiye’de asgari ücretlinin aldığı paradan 1,5 ila 7 kat arasında fazla kazanıyor.
Türkiye’de milyonlarca çalışan enflasyon ve hayat pahalılığı karşısında eriyen ücretlerinin düzeltilmesini talep ederken hükümet bu yıl Temmuz ayında asgari ücrete zam yapmadı. Gerekçe ise enflasyon hedeflerini tutturmak. Buna göre reel ücretler enflasyon karşısında gerilemeye devam edecek.
Ancak OECD verileri enflasyon oranında zam yapıldığı dönemlerde bile asgari ücretlinin Avrupa’daki minimum ücretleri yakalayamadığını gösteriyor.
Buna karşın Türkiye’de uzun mesai saatleri sürüyor.
En düşük çalışma saati Hollanda’da
OECD verilerine göre Türkiye’de 2023 yılında bir haftada 45,5 saat çalışmayla Kolombiya’dan sonra ikinci sırada. Kolombiya’da haftalık mesai 47,1 saati bulurken Türkiye’yi sırasıyla Kosta Rika (44,8), Meksika (44,7) ve Şili (42,8) takip ediyor.
Avrupa ülkelerinde ise haftalık mesai 40 saati bulmuyor.
AB ülkeleri arasında en yüksek haftalık çalışma saatine sahip ülke 39,5 saatle Portekiz. Üye ülkelerden Hollanda’da 30,4, Danimarka’da 33,1, Almanya’da 34,3, İtalya’da 36,1, Fransa’da 36,2, İspanya’da 36,5, Yunanistan’da 39 saat çalışılıyor.
İngiltere, Norveç, İsviçre ve Amerika için de durum değişmiyor. İstihdam edilenler Norveç’te haftada 34,2, İsviçre’de 35,8, İngiltere’de 36,5, Amerika’da 38,6 saat çalışırken, OECD ortalaması 37,1 saat.
15 saat az çalışıp 6 kat fazla kazandılar
OECD verilerine göre 2022 yılında Türkiye’de yıllık brüt asgari ücret 68 bin 850 liraya denk geliyordu. Euro kuru ortalaması ise 2022 yılında 17,3955 seviyesindeydi.
Buna göre Türkiye’de asgari ücretli 2022’de haftada ortalama 76 euro kazanırken ortalama 45,7 saat mesai yapıyordu.
Aynı yıl Hollanda’da 30,4 saat çalışan bir asgari ücretlinin haftada eline geçen para 434 euro oldu. Öyle ki Hollanda’da asgari ücretli 15,3 saat daha az çalışmasına rağmen Türkiye’deki asgari ücretliden yaklaşık 6 kat fazla kazandı.
Türkiye’ye göre haftada 11 saat az çalışılan Almanya’da ise minimum ücret yıllık bazda 20 bin 343 euro. Bu, haftalık 391 euro demek. Buna göre ücretler Türkiye’dekinin 5 katı.
Aynı şekilde mesaide Türkiye’nin yaklaşık 9 saat fark attığı Fransa da Türkiye’ye minimum ücrette 5 kat fark atıyor. Ülkede minimum ücret yıllık 19 bin 744, haftalık 380 euro. Yine haftada 9 saat az çalışılan İspanya’da 269 euro ile Türkiye’den 3,5 kat fazla kazanılırken Yunanistan’da da 7 saatlik farka rağmen minimum ücret 187 euro ile Türkiye’dekinin 2,5 katını buluyor.
En düşük olan 1,5 kat fark atıyor
Haftalık minimum ücretler 38 saat çalışılan Lüksemburg’da 528 euro, 35,6 saat çalışılan İrlanda’da 420 euro, 35 saat çalışılan Belçika’da 416 euro. Lüksemburg’da haftalık minimum ücret Türkiye’dekinin 6,9 katı. İrlanda ve Belçika’da 5,5 katını buluyor.
Estonya’da haftada 37,7 saat çalışmayla minimum 151 euro, Slovakya’da 39 saat çalışmayla 149 euro, Slovenya’da 39,2 saat çalışmayla 248 euro kazanılıyor.
Yaklaşık altı saat farkla Türkiye’ye en yakın mesai saati uzunluğuna sahip Portekiz’de yıllık minimum reel ücret 9 bin 870 euro. Bu haftalık yaklaşık 190 euro’ya denk geliyor ve Türkiye’deki ücretin 2,5 katını buluyor.
Haftada 39,1 saat çalışmayla Litvanya’da minimum 168 euro, Letonya’da 115 euro kazanılıyor. Litvanya’da minimum ücret Türkiye’dekinin 2,2 katını bulurken, Euro kullanan ülkeler arasında yıllık 6 bin euro minimum ücretle son sırada yer alan Letonya Türkiye’ye 1,5 kat fark atıyor.
AB’deki 2022 rakamlarını yakalayamadı
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçtiğimiz haftalarda bir televizyon programında, Türkiye’de asgari ücreti düşük olduğunu savunanlara katılmadığını ifade ederek “Asya’daki ülkelere, Endonezya, Filipinler, Tayland’a bakın, bir de Latin Amerika, Brezilya, Şili, Kolombiya, Avrupa’da Bulgaristan, Macaristan ile karşılaştırın. Polonya hariç, gelişmekte olan ülkeler arasında en yüksek asgari ücret bizde. Türkiye’de asgari ücret düşük değildir” demişti.
Türkiye’de 2023’te ise brüt asgari ücret haftalık ortalama 105 euro’ya denk geliyordu. Bu yıl da brüt ortalama 135 euro civarında bulunuyor Buna göre Türkiye halen AB ülkelerindeki 2022 haftalık minimum ücret rakamlarını -Letonya hariç- yakalayamamış durumda.
Ağır çalışma koşullarında Türkiye lider
Öte yandan OECD verilerine göre Türkiye’de yaklaşık her dört çalışandan biri (çalışanların yüzde 27,1’i) haftalık 50 saatten fazla mesai ile ağır çalışma koşullarına sahip. Türkiye bu oranla OECD ülkeleri arasında lider konumunda. OECD’ye üye ülkeler arasında yüzde 27 oranını geçen tek ülke Türkiye olurken onu Meksika (yüzde 27), Kolombiya (yüzde 22) ve Kosta Rika (yüzde 20,1) izliyor. Oran diğer ülkelerde yüzde 20’yi bulmuyor.
Haftalık 50 saatten fazla çalışanların oranı Almanya’da yüzde 5,2, Hollanda’da yüzde 5,5, İspanya’da 6,8, İsviçre’de 7,1, Şili’de 9, İtalya’da 9,6, Fransa’da 9,8, İngiltere’de 10,8, Japonya’da 16,7 seviyesinde. En düşük oran yüzde 1,2 ile Letonya ve Litvanya’da, OECD ortalaması ise 12,9.
Türkiye’de çalışanların yüzde 81,5’i ise haftada 40 saatin üzerinde mesai yapıyor.
KAYNAK: DEUTSCHE WELLE TÜRKÇE – PELİN ÜNKER
