TÜİK’in açıkladığı tüketici fiyatları (TÜFE) ve Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi’nde (Yİ-ÜFE) gerçekleşen haziran artışlarıyla ilk 6 aydaki enflasyon farkları netlik kazanırken, temmuzda memur ve emekli aylıklarına yapılacak artışın yanında yılın ikinci yarısında uygulanacak Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve buna bağlı maktu vergi artışları da ortaya çıktı.
ÖTV kapsamındaki akaryakıt, otomobil, tütün mamulleri, alkollü içkiler, altın, mücevher, lüks tüketim malları vb. ürünlerde 1 Temmuz’dan geçerli olarak uygulanacak ÖTV artışları ilgili tarife listeleri çerçevesinde Yİ-ÜFE’ye endeksli şekilde Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenerek Resmi Gazete’de ilan edilecek.
Daha önceki yönetim sisteminde Bakanlar Kurulu yetkisinde olan ÖTV artışlarını belirleme, tarifeleri sıfırlama, indirimli tarife uygulama ya da maktu vergilerle ÖTV oranlarını yüzde 50’ye kadar artırma yetkisi Cumhurbaşkanına geçti. TÜİK’in açıkladığı verilere göre haziranda Yİ-ÜFE’deki aylık artış yüzde 2,46, 6 aylık artış yüzde 15,71 ve haziran itibarıyla yıllık artış oranı yüzde 24,45 oldu.
Akaryakıt ürünlerine litre başına 97 kuruş-2,25 lira, tütün mamullerine 8-10 lira, alkollü içkilere 65-125 lira ÖTV zammı
ÖTV artışlarına ilişkin tarife listeleri çerçevesinde mal ve ürünlerin çıplak fiyatı üzerine ilave edilen ÖTV ile otomobil, akaryakıt, sigara, içki vb. ürünlerin ÖTV’li fiyatları belirlendikten sonra bunun üzerine KDV ilave edilerek satış fiyatı belirleniyor. Dolayısıyla ÖTV zammı, KDV matrahını da yükselttiği için ÖTV’ye tabi ürünlere katmerli zam yapılması söz konusu. ÖTV KDV artışları sonrasında akaryakıt ürünlerinin türlerine göre LPG’de en düşük 97 kuruştan başlamak üzere mazotta 2,11 lira, benzinde 2,25 liraya varana kadar maktu ÖTV artışından kaynaklı yeni zamlar devreye girecek.
Benzer şekilde tütün mamullerinde 6 ayda yüzde 15,71 oranında gerçekleşen Yİ-ÜFE’ye endeksli olarak tarifelerdeki oranlar üzerinden maktu ÖTV artışları paket başına 8-10 lira arasında, alkollü içkilerde ise alkol derecesine ve miktara göre 65-125 lira ÖTV zammı uygulanacak. Mevcut tarife listelerine göre hesaplanan bu maktu artışları uygulamaya koymama, sıfırlama, yüzde düşürme ya da yüzde 50 artırma yetkisi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’da. Ocak ayındaki ÖTV artışlarında Cumhurbaşkanı akaryakıttaki maktu ÖTV yetkisini indirim yönünde kullanarak, akaryakıt ürünlerine daha düşük ÖTV tarifesine ilişkin karar yayınlamıştı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yanı sıra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da yıl sonunda “yüzde 20’li rakamlarda bir enflasyonun gerçekleşmesinin beklendiği” yönündeki açıklamaları anımsandığında temmuz kararnamesinde sigara ve alkollü içkiler dışında akaryakıt ve otomobil gibi bazı ürünlerdeki ÖTV artışlarının Yİ-ÜFE’ye endeksli maktu artışların altında tutulması, daha düşük ÖTV belirlenmesi ihtimali ekonomi kulislerinde dile getiriliyor.
Ekonomi yönetiminin karar güçlüğü: Enflasyona benzin dökmek mi hazineye milyarlar akıtmak mı?
Diğer yandan ÖTV artışlarına paralel olarak başta akaryakıt olmak üzere yapılacak zamlar aynı zamanda enflasyonu artış yönünde etkileyecek. Ekonomi yönetimi bu nedenle ÖTV zamlarını düşük tutmak, indirimli ÖTV tarifesi belirlemek ya da yüzde 15,71 oranındaki Yİ-ÜFE’ye endeksli ÖTV artışlarıyla bütçe ve hazineye gelecek ÖTV-KDV gelirlerini artırmak arasında bir tercih yapacak. Yeni ÖTV tarifeleri ve memur, emekli, en düşük emekli maaş artışlarını belirlemek üzere gerçekleştirilen toplantıların ardından Cumhurbaşkanı Erdıoğan’ın onayına sunulacak 1 Temmuz’dan geçerli ÖTV tarifeleri ve maktu vergi artışlarının bugünkü Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında ilan edilmesi bekleniyor.
İlk 6 ayda yüzde 16,67 olan TÜFE’nin yıl sonu için hedeflenen yüzde 24’ü aşmaması için temmuz-aralık arasındaki aylık enflasyon artışının yüzde 1,25’i aşmaması gerekiyor. Ancak yürürlüğe girecek ÖTV artışları ve buna eklenecek KDV artışlarıyla başlayacak yeni zam dalgasının temmuz enflasyonunu yüzde 3 dolayına çekmesi söz konusu. Haziran enflasyonunu ve dolayısıyla maaş zamlarına uygulanacak oranı etkilememesi için 2 Temmuz’da yürürlüğe konulan yüzde 24,60 oranındaki doğal gaz zammı da temmuz enflasyonunu artış yönünde etkileyecek bir başka unsur. Akaryakıttaki kur kaynaklı zamların yanı sıra ÖTV artışına paralel olarak yapılacak zamlar taşımacılık, ulaşım, nakliye, elektrik vb. pek çok mal ve hizmetin fiyatlarında zincirleme artışları beraberinde getirecek.
Bunun yanı sıra sadece akaryakıt ürünlerine yapılacak ÖTV artışlarından hazineye aylık 5,5 milyar lira ilave gelir gelmesi söz konusu. Türkiye’nin günlük akaryakıt tüketimi 21 milyon litre benzin, 74 milyon litre motorin olmak üzere günde ortalama 95 milyon litre akaryakıtın ÖTV’sinde yapılacak 1 liralık artış hazineye günde 95 milyon, ayda 2 milyar 850 milyar lira ek ÖTV geliri sağlayacak. ÖTV’nin 6 aylık Yİ-ÜFE artışına endeksli şekilde artırılması durumunda ise günlük akaryakıt tüketiminden kaynaklı ÖTV geliri artışı aylık 5,5 milyar liraya kadar çıkacak. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerdeki ÖTV artışlarıyla birlikte temmuz ayından itibaren hazinenin ÖTV’den kaynaklı aylık ilave vergi geliri artışı 10-12 milyar liraya kadar yükselebilecek.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) yurt içi üretici fiyat endeksine (Yİ-ÜFE) bağlı olarak akaryakıt, içki ve tütün ürünlerindeki ÖTV tutarlarına zam geldiğini duyurdu. Açıklama şöyle:
“Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (I) sayılı listede yer alan maktu vergi tutarları veya Cumhurbaşkanı’nca bunlara ilişkin belirlenen en son maktu vergi tutarlarının, ocak ve temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksinde son altı ayda meydana gelen değişim oranında, değişimin ilanı gününden geçerli olmak üzere yeniden belirlenmiş sayılacağının hükme bağlanmıştır.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
TÜİK, yurt içi üretici fiyat endeksinde son altı ayda meydana gelen değişim oranını bugün itibarıyla yüzde 15,71 olarak hesaplamıştır.”
GİB’in duyurduğu güncel ÖTV listesi şöyle:
KAYNAK: ANKA – ZÜLFİKAR DOĞAN
