Yemen krizi: ’85 bin çocuk açlıktan öldü’

Uluslararası yardım örgütü Save the Children (Çocukları Koruyun) Yemen’de 3 yıldır süren savaşta yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybeden 5 yaş altı çocukların sayısının yaklaşık 85 bin olabileceğini açıkladı.

Birleşmiş Milletler (BM) de geçen ay yaptığı açıklamada yaklaşık 14 milyon Yemenli’nin açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtmişti.

Ülkede 22 milyon kişi insani yardıma muhtaç. Savaş ve Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin uyguladığı abluka nedeniyle ülkede son yüzyılın en büyük gıda krizi yaşanıyor.

Ülkenin en büyük liman kenti Hudeyda isyanci Şii Husilerin elinde. Taraflar Hudeyda’da geçen hafta sonu karşılıklı saldırıları durduracağını açıklamıştı ancak bölgeden hâlâ çatışma ve bombardıman haberleri geliyor.

Savaştan önce Yemen’in gıda ithalatının %90’ı bu limandan yapılıyordu. Ticari ithalatın aylık bazda 55 bin metrik ton azaltığına dikkat çeken Save the Children, bu miktarın 2.2 milyonu çocuk olmak üzere 4.4 milyon kişinin ihtiyaçlarına denk geldiğini belirtti.

Artan gıda fiyatları ve ülke para biriminin iç savaş nedeniyle değer kaybetmesi de giderek daha fazla ailenin yeterli gıdaya ulaşımını tehlikeye atıyor.

BM verilerine göre savaşta en az 6 bin 800 sivil hayatını kaybetti ve 10 bin 700’den fazla sivil yaralandı.

İlaç sıkıntısının da yaşandığı ülkede 1.2 milyon kişinin de koleradan etkilendiği tahmin ediliyor.

BM savaşı sonlandırmak için müzakerelere geri dönülmesine çabalıyor.

Yetersiz beslenme yüzünden ölenler nasıl belirleniyor?

Ülkede savaş ve sebep olduğu yan etkenlerden ötürü hayatını kaybedenlerin tam sayısını belirlemek güç. Yemen’deki yardım kuruluşu çalışanları, ülkede sağlık tesislerinin yarısının çalışamadığını ve nüfusun çoğunluğunun bu hizmetlerden faydalanamayacak kadar fakir olduğunu söylüyor.

Save the Children, ciddi seviyede akut malnütrisyon (yetersiz beslenme) yaşayan ve tedavi edilmeden hayatını kaybeden 5 yaş altı çocukların verilerini toplayan BM sayesinde bu sayıya ulaştıklarını belirtti.

İngiltere merkezli yardım kuruluşu ‘ihtiyatlı tahminlere göre’ 2015 yılının Nisan ayından 2018’in Ekim ayına kadar yaklaşık yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybeden 5 yaş altı çocukların sayısının yaklaşık 84 bin 700 olduğunu açıkladı.

Yetersiz beslenen çocuklara ne oluyor?

Save the Children, tedavi edilmemeleri halinde beslenme yetersizliği çeken çocukların %20-30’unun hayatını kaybettiğini belirtiyor.

Yardım kuruluşunun Yemen Direktörü Tamer Kirolos yetersiz beslenmeden ölümlerin tamamen engellenebileceğine dikkat çekiyor.

Kirolos “Yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybeden çocuklar çok acı çekiyor çünkü iç organları yavaş yavaş iflas ediyor. Bağışıklık sistemleri çok zayıf ve enfeksiyonlara çok açıklar. Bazıları ağlayamayacak kadar zayıf. Aileler, çocuklarının gözlerinin önünde eriyip bittiğine şahit oluyor ve hiçbir şey yapamıyor” diyor.

Yemen resmi olarak kıtlıkta mı?

Resmi kriterlere göre henüz değil ancak buna çok yakın. BM geçen ay ülke nüfusunun yarısının “kıtlık öncesi koşullarda” yaşadığını açıkladı.

Bir ülkede resmi olarak kıtlık ilan edilmesi için şu koşulların oluşmuş olması gerekiyor:

Her 5 haneden en az birinde çok ciddi gıda sıkıntısı yaşanması
5 yaş altı çocukların en az yüzde 30’unun ciddi şekilde beslenme yetersizliği çekmesi
Her gün her 10 bin kişiden en az 2’sinin açlık nedeniyle hayatını kaybetmesi

BM geçen yılın verilerine göre Yemen’in 333 bölgesinden 107’sinde ilk iki koşulun geçerli olduğunu, ancak hayatını kaybedenlere dair sağlıklı veri olmaması nedeniyle 3. kriterin değerlendirmesinin yapılamadığını belirtmişti. BM Yemen’in durumunu yeniden değerlendiriyor.

Yemen’de savaşın seyri

Yemen’de 2015’in Mart ayında başlayan çatışmalar iç savaşa dönüşmüştü.

Ülkenin kuzeyindeki Şii Husi hareketi ülkenin batısının neredeyse tamamını ele geçirdi ve sonucunda uluslararası toplumun Cumhurbaşkanı olarak kabul ettiği Abdurabbu Mansur Hadi ise ülkeden kaçmak zorunda kaldı.

İsyancıları İran’ın “taşeronu” olarak gören Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’ın başını çektiği 9 Arap ülkesinin yer aldığı koalisyon, hükümeti yeniden kurmak için bir askeri operasyon başlattı.