“Venezuela kendisini finanse etmek için yeniden demokratikleşmek zorunda”
Venezuela şu ana kadar derin krizi aşmak için başlatılan uluslararası çabalara direndi. ABD ordusu Güney Komutanlığı ise ülkedeki krizin tüm bölgeyi etkileyebileceğini belirtiyor.
Bölgesel gruplar ve uluslararası aktörler, son aylarda Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun hükümeti ile muhalefeti çözüm için masaya oturtmaya çalışıyor. Bu çabaların büyük bölümü şu ana kadar başarısız oldu. ABD Güney Komutanlığı’nın başındaki Donanma Komutanı Kurt Tidd, geçen hafta son durumla ilgili bir raporu ABD Senatosu’na sundu. Senato Silahlı Hizmetler Komitesi’ne sunulan raporda, “Venezuela gelecek yıl büyük çaplı yiyecek ve ilaç yetersizliği, devam eden siyasi belirsizlik ve kötüye giden ekonomiyle karşı karşıya. Venezuela’da giderek büyüyen insani kriz, tüm bölgede etkisini gösterebilir” denildi.
Dışarıdaki tarafların Venezuela’yı çözüme yönlendirme çabaları zora girdi, çünkü Maduro ülkedeki ve tüm dünyadaki uluslararası müdahale adımlarını geçmişte çok sert eleştiriyordu. Son haftalarda Amerikan Devletler Örgütü, Maduro’yu seçimleri kabul etmeye ve protestolara yönelik sert eylemlerinden vazgeçmeye ikna etmeye çalıştı. Örgütün başkanı Luis Almagro, Wall Street Journal gazetesine yaptığı açıklamada, “Venezuela kendisini finanse etmek için yeniden demokratikleşmek zorunda. Kimse Venezuela’ya para vermiyor. İktidarda bir diktatörlük varken, her dakika ülke için bir deprem gibi” dedi.
ABD’li komutan Tidd de, Senato’da düzenlenen bir soru-cevap oturumunda “Tüm bölge Venezuela’da olanları yakından izliyor. Biliyorsunuz ki ben şimdi Venezuela dediğimde, yarın Caracas’taki gazeteler ABD Güney Komutanlığı’nın Venezuela’ya karşı eylemlerde yer aldığını yazacak” diye konuştu.
Ülkeye yönelik uluslararası ilgi, Maduro hükümetinin aldığı konumu da etkilemişe benziyor. Hükümete yakın olan Venezuela Yüksek Mahkemesi geçen ay parlamentonun birçok yetkisini elinden almaya çalıştı. Bu adım Venezuela’daki birçok kişinin tepkisini çekti. Uluslar arası kamuoyu, bu adımı hızlı bir şekilde kınadı, Venezuela’nın 10’u aşkın komşusu Caracas’ı demokrasiye saygı duymaya çağırdı. Maduro’nun kendi Başsavcısı bile, ülke yönetiminde nadiren görülen bir adım atarak bu kararı eleştirdi.
Son dönemde ülkeye yayılan, çoğunlukla barışçıl olan ancak zaman zaman göstericilerle polis arasında çatışmaların çıktığı ve geçen hafta 19 yaşında bir gencin vurularak ölümüne yol açan sokak gösterileri, bölge yönetimlerinin uzun süren sessizliği sonrasında giderek arttı. Washington’daki Latin Amerika Ofisi’nden David Smilde, BBC’ye protestolarla ilgili şunları söyledi: “Gösteriler son iki haftada yükselişe geçti. Bunun nedeni bence büyük oranda uluslararası toplumun eylemleri, bölge ülkelerinin ve çeşitli kurumların tartışmaları ve kınama açıklamaları.”
Dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip ülkesi olan Venezuela’da krizin nereye evrileceği belirsizliğini koruyor. Trump yönetimi, Venezuela’ya karşı daha sert adımlar atacak gibi görünüyor. Maduro muhtemelen Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le ilgili sıcak açıklamalarından cesaret alarak ABD Başkanı’nı ağırlamak istemişti, ama Trump Venezuela’nın muhalefet liderleriyle buluştu ve Maduro hükümetiyle ilişki kurmakla pek de ilgilenmedi. ABD Dışişleri Bakanlığı, pazartesi günü bir açıklama yayınlayarak Maduro’ya muhalefeti susturmaya bir son vermesi çağrısı yaptı.
Trump’ın seçilmesinin ardından Smilde’ın Business Insider’a söylediği üzere, daha fazla ABD müdahalesi olumlu bir sonuç getirmeyecektir çünkü Washington muhtemelen Venezuela’daki çatışma konusunda bölgedeki en önemsiz ve etkisiz aktör.
Maduro hükümeti, birçok kişinin istediği gelecekteki seçimleri güvenceye almak için muhalefeti yok etmeye çalışıyor. Bu ay başında muhalefet lideri Henrique Capriles’in kamu görevinde bulunması, 15 yıl süreyle yasaklandı. ABD Dışişleri Bakanlığı bu adımı büyük endişeyle karşıladığını bildirdi. Capriles de muhalefetteki ortaklarını yakında aynı yaptırımlarla karşı karşıya gelebilecekleri konusunda uyardı. Ayrıca muhalefetin partilerinden, asgari bir imzayla dilekçe sunarak kendilerini yeniden geçerli hale getirmeleri istendi. Birçok muhalefet partisi, hükümetin bu imzaların büyük bölümünü geçersiz sayarak kendilerini yok edebileceğinden endişeli. Muhalefet ise, bir yargı darbesi düzenlemekle suçladıkları yargıçların görevden alınmasını istiyor. Tüm bunlar ülkenin demokratik istikrarının daha da eriyebileceği endişelerini derinleştiriyor.
Maduro yerel seçimlere açık olduğunu öne sürerken ve hükümeti yardım vaatleri ya da eleştiriler nedeniyle uluslararası talepleri yerine getireceği konusunda bazı işaretler sunarken, bugüne dek samimi olmaktan çok uzaktı. Dışişleri Bakanı Delcy Rodriguez, cuma günü yaptığı konuşmada, son zamanlarda Maduro hükümetini eleştiren Latin Amerika ülkelerine “burunlarını Venezuela’ya sokmamaları” çağrısı yaptı.
