Suriye’de Esad rejiminin yıkılmasının ardından ülkedeki geçici hükümete 1 Mart’a kadar Muhammed el-Beşir’in başbakanlık yapacağı bildirildi. Beşir Suriyeli vatandaşlara ülkeye geri dönmeleri çağrısında bulunurken, tüm vatandaşları korumayı ve temel hizmetleri sağlamayı vadederken ülkenin dövizinin bulunmamasından dolayı sürecin zor olacağını belirtti.
Arap medyası, pazar günü başkent Şam’ı ele geçiren muhalif militan grupların lideri konumundaki Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) Muhammed el-Beşir’i Suriye’nin geçici başbakanı olarak atadığını duyurdu. Teslim töreninin ardından Suriye’de fiilen yeni dönem başlamış oldu.
12 gün süren yıldırım isyancı saldırısı Şam’a girmeden önce isyancıların liderliğindeki Kurtuluş Hükümetini yöneten Beşir, dün devlet televizyonunda yaptığı kısa konuşmada 1 Mart’a kadar geçici yönetime liderlik edeceğini söyledi.
Beşir, “Bugün İdlib ve çevresinde görev yapan Kurtuluş Hükümeti ve devrik rejimin hükümetinden bir ekibin de yer aldığı bir kabine toplantısı gerçekleştirdik. Toplantı, hükümeti devralacak dosya ve kurumların devredilmesi başlığı altında yapıldı” dedi.
“Ülkenize geri dönün”
Suriye’nin yeni geçici başbakanı milyonlarca Suriyeli mülteciyi geri getirmeyi, tüm vatandaşları korumayı ve temel hizmetleri sağlamayı hedef edindiğini söyledi ancak ülkede döviz olmadığı için bunun zor olacağını belirtirken, “Hazinemizde sadece neredeyse hiç değeri olmayan Suriye lirası var. Bir ABD dolarının karşılığı bizim para birimimizle 35,000. Hiç dövizimiz yok. Kredi ve tahvillerle ilgili olarak hala veri topluyoruz. Yani evet, mali açıdan çok kötüyüz” dedi.
El Beşir, yurtdışına sığınan Suriyelilere, devlet başkanı Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından ülkelerine dönmeleri çağrısında bulunurken, “Benimki yurtdışındaki tüm Suriyelilere bir çağrıdır: Suriye artık gururunu ve onurunu kazanmış özgür bir ülkedir. Geri dönün” ifadelerini kullandı.
Başkent Şam’da bankalar Esad’ın devrilmesinden bu yana ilk kez yeniden açıldı. Dükkanlar yeniden işletmeye açılırken, trafik akışı da normale döndü. Avrupa ülkeleri Suriyelilerin iltica başvurularını durdururken, Türkiye’den ve başka yerlerden bazı mülteciler evlerine dönmeye başladı.
Bölgede 900 ABD askeri durmaya devam ediyor
HTŞ liderliğindeki isyancılarla temas kuran ABD’li yetkililer, onları ülkenin liderliğini otomatik olarak üstlenmemeye, bunun yerine bir geçiş hükümeti kurmak için kapsayıcı bir süreç yürütmeye çağırdı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken yaptığı açıklamada yeni hükümetin “azınlıkların haklarına tam saygı gösterme, ihtiyaç duyan herkese insani yardım akışını kolaylaştırma ve Suriye’nin terörizm için bir üs olarak kullanılmasını ya da komşuları için bir tehdit oluşturmasını önleme yönündeki açık taahhütlerini yerine getirmesi gerektiğini” söyledi.
ABD Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Jon Finer ise Washington’un isyancı gruplarla nasıl bir ilişki kuracağı konusunda hala çalıştığını söyledi. Finer, Suriye’nin kuzeydoğusunda terörle mücadele misyonu yürüten yaklaşık 900 ABD askerinden oluşan bir birliğin orada kalacağını ekledi.
Kremlin’den dün gelen açıklamada, Suriye’nin müttefiki Esad’ın düşüşünün Rusya’nın Ortadoğu’daki nüfuzuna verdiği zararı küçümsenirken, odak noktasının Ukrayna olduğu ve Rusya’nın Suriye’nin yeni yöneticileriyle temas halinde olunduğu bildirildi.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Esad’ın düşüşünün Rusya’nın Ortadoğu’daki etkisini ne kadar zayıfl attığı sorusuna, Rusya’nın bölgedeki tüm ülkelerle temas halinde olduğunu ve olmaya devam edeceğini söyledi.
İran’ın ruhani lideri Ayetullah Hamaney, Esad’ın devrilmesinin ABD, İsrail ve Suriye’nin komşu ülkelerinden birinin ortak planı sonucu gerçekleştiğine yönelik Tahran’ın elinde kanıtlar olduğunu söyledi.
Öte yandan Suriye konusundaki diplomatik temaslar da sürüyor. Reuters’a konuşan bir Türk yetkili, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in Cuma günü Türkiye’yi ziyaret edeceğini ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşeceğini söyledi.
İsrail Suriye’nin stratejik silah noktalarını vurdu
İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, İsrail’in Suriye’nin güneyinde kalıcı bir asker varlığı olmadan uygulanacak bir “steril savunma bölgesi” kurmayı hedefl ediğini belirtirken, ordu da hava saldırıları dalgasının Suriye’nin stratejik silah stoklarının büyük bir kısmını yok ettiğini söyledi.
Devlet Başkanı Beşar Esad hükümetinin çökmesinin ardından geçen 48 saat içinde ordu, jetlerin uçaksavar bataryaları, askeri havaalanları, silah üretim tesisleri, savaş uçakları ve füzeler de dahil olmak üzere 350’den fazla hedefe saldırı düzenlediğini açıkladı. Ayrıca füze gemileri Suriye’nin El-Beyda limanı ve Lazkiye limanında bulunan ve 15 Suriye gemisinin demirlediği deniz tesislerini de vurdu. İran destekli Hizbullah hareketiyle haftalar süren çatışmaların ardından Lübnan’da ateşkes ilan eden İsrail, Suriye topraklarına yapılan saldırıyı sınır güvenliğini sağlamak için sınırlı ve geçici bir önlem olarak nitelendiriyor. Başbakan Benjamin Netanyahu “Suriye’nin içişlerine karışmak gibi bir niyetimiz yok, ancak güvenliğimizi sağlamak için ne gerekiyorsa yapmaya niyetliyiz” diye konuştu.
