Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ulusal ve uluslararası basının davet edildiği yıllık basın toplantısında Suriye’deki son gelişmelerle ilgili sessizliğini bozdu, Ukrayna’daki savaş ve ABD’de göreve gelecek Donald Trump yönetimiyle ilgili açıklamalarda bulundu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye’de Beşar Esad’ın ülkeyi terk ettiği süreçle ilgili açıklamalarda bulundu.
Putin, Esad’a bağlı 30 bin asker ve İran yanlısı milislerin savaşmadan çekildiğine işaret ederek, “Suriye’deki üslerimizin insani amaçlarla kullanılmasını teklif ettik.” dedi.
Putin, ABD’li bir gazetecinin Suriye’deki gelişmelerle ilgili yorumlarına cevaben, Suriye’de yaşananların Rusya’nın yenilgisi anlamına gelmediğini söyledi.
Suriye’de 8 Aralık’ta Beşar Esad’ın devrilmesiyle yaşanan rejim değişikliğiyle ilgili konuşan Putin, bunun Rusya için bir yenilgi anlamına gelmediğini söyledi. Esad’ın baş destekçisi konumundaki Rusya, 2011’de başlayan iç savaşa 2015’te müdahale ederek savaşın seyrini değiştirmiş ve Esad rejiminin kaybettiği toprakların önemli bölümünü geri almasına giden süreç başlamıştı.
Esad’ın devrilmesinin Rusya açısından yenilgi anlamına gelip gelmediği şeklindeki bir soruyu yanıtlayan Putin, “Suriye’de olan her şeyi bir başarısızlıkmış, Rusya’nın yenilgisiymiş gibi göstermeye çalışıyorsunuz. Ama sizi temin ederim ki öyle değil. Niye, söyleyeyim. Biz Suriye’ye 10 yıl önce, orada Afganistan’daki gibi bir terör alanı oluşturulmasını engellemek üzere geldik ve genel olarak hedefimize ulaştık. Pek çok Avrupa ülkesi ve ABD’nin Suriye’nin yeni yönetimiyle ilişki kurmak istemesi sebepsiz değil. Bunlar terör örgütüyse Batı olarak niye oraya gidiyorsunuz? Demek ki değiştiler” ifadelerini kullandı.
“Esad ile henüz görüşmedim”
Putin, Suriye’den Rusya’ya kaçan ve başkent Moskova’da olduğu bilinen Esad ile henüz görüşmediğini, ancak görüşmeyi planladığını söyledi.
Suriye’deki mevcut durumda asıl kazananın İsrail olduğunu kaydeden Putin, İsrail’in Suriye topraklarının 25 kilometre derinliğine girdiğini kaydetti. Suriye topraklarının ele geçirilmesi girişimlerini kınadıklarını belirten Putin, “Rusya olarak İsrail’in bir noktada Suriye topraklarını terk edeceğini umuyoruz ama benim izlenimim, sadece ayrılmamakla kalmayacaklar varlıklarını da pekiştirecekler” dedi.
İsrail, Esad’ın devrilmesinin ardından işgali altındaki Golan Tepeleri ile Suriye arasındaki tampon bölgeye de girmiş, Suriye topraklarındaki bazı stratejik noktaları da kontrolü altına almıştı.
Putin, Türkiye’nin de kendi güvenlik çıkarları nedeniyle Kürtlere karşı müdahalede bulunduğunu belirterek “Tüm bunları anlıyoruz. Pek çok sorun çıkacak. Ama biz uluslararası hukukun ve tüm ülkelerin egemenliğinin yanındayız. Suriye anlamında da toprak bütünlüğüne saygı duyuyoruz” dedi.
Rusya’nın Suriye’deki iki askerî üssünün geleceğiyle ilgili bir soruyu yanıtlayan Putin, Suriye’de kontrolü elinde bulunduran tüm güçler ve bölge ülkeleriyle teması sürdürdüklerini ve büyük çoğunluğun Rus üslerinin ülkede kalmasına sıcak baktıklarını belirterek bu konuda görüşmelerin sürdüğünü söyledi. Putin, Suriye’deki Rusya’ya ait hava ve deniz üssünün ülkeye insanî yardım sevkiyatında kullanılabileceğini diğer ülkelere ilettiklerini de sözlerine ekledi.
Tartus deniz üssü ve Lazkiye’deki Hmeymim hava üssü, Rusya’nın eski Sovyetler Birliği toprakları dışındaki tek askerî üsleri olma özelliğini taşıyor ve Rusya’nın Afrika ve Ortadoğu’daki faaliyetleri açısından stratejik öneme sahip.
“Ukrayna müzakereleri için İstanbul anlaşması temel olabilir”
Ukrayna savaşıyla ilgili soruları da yanıtlayan Putin, bir barış anlaşması için müzakerelere başlama konusunda ön koşullarının bulunmadığını, 2022’de İstanbul’da varılan anlaşmanın gelecekteki müzakerelere temel alınabileceğini söyledi.
24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasından kısa süre sonra Ukrayna ve Rusya’dan müzakereciler Türkiye’nin ev sahipliğinde Nisan ayında İstanbul’da bir araya gelmiş ve savaşın sona erdirilmesi için geçici bir mutabakat belgesi üzerinde uzlaşmaya varılmıştı. Putin, daha önceki açıklamalarında da İstanbul’da uzlaşılan belgenin gelecekteki olası barış müzakerelerinde temel alınabileceğini söylemiş, bu belgenin, İngiltere’nin Ukrayna’ya baskı uygulaması sonucu hayata geçirilemediğini savunmuştu.
“Zelenskiy’nin imzası meşru değil”
Rusya lideri, bir anlaşmaya varılacak olursa bu belgeyi sadece Ukrayna’nın meşru makamlarının imzalaması durumunda imzalayacaklarına da vurgu yaptı. Bu meşru makamın mevcut koşullarda Ukrayna parlamentosu olduğunu belirten Putin, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile müzakerelere oturabileceklerini, ancak kendisini meşru bir imzacı olarak kabul edebilmeleri için Zelenskiy’nin yeniden seçilmesi gerektiğini kaydetti.
Ukrayna’da Zelenskiy, 2019’da düzenlenen seçimlerle göreve gelmişti. Bir sonraki seçimin 2024 yılı Mart ya da Nisan ayında yapılması gerekiyordu. Ancak Ukrayna yasalarına göre sıkıyönetim altında seçimler düzenlenemediğinden ve ülkede 24 Şubat 2022’de ilan edilen sıkıyönetim hala sürdüğünden Zelenskiy hala görevde bulunuyor. En son Ekim ayında 13’üncü kez uzatılan sıkıyönetimin süresi 7 Şubat 2025’te doluyor.
Rus ordusunun Ukrayna’da belirlenen hedeflere başarıyla ulaştığını savunan Putin, olası barış müzakerelerinde muharebe alanındaki mevcut durumun da dikkate alınması gerektiğini belirtti.
Batı’ya “Oreşkin düellosu” teklifi
Rusya’nın geçen ay Ukrayna’ya fırlattığı ve ilk kez muharebe alanında test ettiğini söylediği hipersonik orta menzilli Oreşkin balistik füzesi de toplantıda gündeme geldi. ABD’de Biden yönetiminin Rus topraklarına saldırılarda ABD yapımı uzun menzilli füzelerin kullanılmasına izin vermesinin ardından Ukrayna’dan gelen saldırılara karşı Rusya Oreşkin füzesini kullanmış ve Batı’da bu füzeyi etkisiz hale getirebilecek bir hava savunma sistemi bulunmadığını iddia etmişti.
Basın toplantısında Putin’e bazı Batılı uzmanların Oreşkin’in NATO savunma sistemlerince etkisiz hale getirilebileceği yönündeki değerlendirmeleri soruldu. Alaycı bir tavırla Ukrayna’nın Batılı müttefiklerini “yüksek teknoloji düellosu”na davet eden Putin, “Hedefi onlar seçsin. Mesela hedef Kiev’de olsun. Bütün hava sistemlerini oraya kursunlar. Biz de Oreşnik ile belirledikleri hedefe saldırı düzenleyelim. Bakalım neler olacak?” dedi.
“Trump ile görüşmeye hazırım”
ABD’de Başkanlık görevine seçilen ve Ocak ayında göreve başlayacak olan Donald Trump ile görüşmeye hazır olduğunu belirten Putin, “Kendisiyle buluşursak görüşeceğimiz pek çok konu olacaktır” dedi. Rusya’nın “müzakerelere ve tavizlere” hazır olduğunu söyleyen Putin, “Onu ne zaman görürüm bilmiyorum. Kendisi bu konuda herhangi bir şey söylemedi. Trump ile dört yılı aşkın süredir konuşmadım. Ama tabii ki görüşmeye hazırım. Her an” diye konuştu.
Trump, Ukrayna savaşını “birkaç saatte” sona erdireceği vaadiyle seçim kampanyalarında dikkati çekmiş, seçildikten sonra da en kısa sürede müzakerelere başlanması isteğini dile getirmişti.
