Lübnan hükümeti Eylül’de açıkladığı plan kapsamında her ay 15 bin Suriyeli mülteciyi ülkelerine göndermeyi hedefliyor.
Yetkililer yaklaşık 700 mültecinin Çarşamba günü ülkenin sınırlarını korumaktan sorumlu Lübnan Genel Güvenlik ajansı tarafından koordine edilen gönüllü bir program kapsamında Suriye’ye dönüş yaptığını belirtti.
6,7 milyon nüfusa sahip Lübnan, kişi başına düşen mülteci sayısı açısından dünyada ilk sırada.
Lübnan hükümetine göre ülkede yaşayan Suriyelilerin sayısı 1,5 milyon.
Birleşmiş Milletler (BM) Mülteciler Yüksek Komiserliği, kayıtlı mülteci sayısının 800 bin olduğunu söylüyor.
Lübnan’dan Suriye’ye dönmek isteyen mülteciler yıllardır kendi bireysel başvurularıyla bunu yapabiliyor.
Hükümetin yeni planı ise organize ve kitlesel bir dönüş planını içeriyor.
Ancak BM, 2011’den bu yana iç savaşın sürdüğü Suriye’deki cephelerin durgun olmasına rağmen ülkede olası şiddet eylemleri ve gözaltı riski yüzünden büyük ölçekli geri dönüşlerin güvenli olmadığını belirtti.
2018 yılında Lübnan, Suriye’ye geri dönmek isteyen mültecilerin güvenli geri dönüşünü sağlayan bir program daha yürütmüştü.
Bu program kapsamında, Covid pandemisi öncesinde yaklaşık 400 bin Suriyeli’nin geri dönüşü sağlanmıştı.
Yakında görevden ayrılacak olan Lübnan Cumhurbaşkanı Michel Aoun, benzer bir programı bugün yeniden başlattı.
Uluslararası insan hakları örgütleri, Suriye’nin henüz geri dönüşler için güvenli olmadığı gerekçesiyle hükümetin planına karşı çıkıyor.
Son dönemde tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden birini yaşayan Lübnan hükümeti artık Suriyelilere ev sahipliği yapamadığını ifade ediyor.
Lübnan’da 2019’da başlayan, Covid-19 salgınıyla birlikte artan, 2020’deki Beyrut Limanı patlamasıyla iyice derinleşen ekonomik kriz devam ediyor.
BM verilerine göre günümüzde Lübnan toplumunun yüzde 80’i yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) daha önce Suriye’ye geri gönderilen mültecilerin insan hakları ihlalleri ile karşılaştıklarını aktarıyor; mültecilere Suriye’deki güncel durum hakkında doğru ve yeterli bilgi paylaşımı yapılmadığını öne sürüyor.
Eylül ayında BBC Türkçe’ye konuşan Af Örgütü Lübnan araştırmacısı Reina Wehbi, “Uluslararası Af Örgütü’nün araştırması, Suriye yönetiminin bireylere yönelik çeşitli insan hakları ihlallerinde bulunmaya devam etmesi nedeniyle, mültecilerin dönüşünün güvenli olmadığını gösteriyor” demiş ve sözlerine şöyle devam etmişti:
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
“Vatana ihanet, muhaliflik veya ‘terörizm’ algıları, güvenlik güçlerinin suçlamalarını körüklüyor ve sonra da dönenlere işkence ve diğer kötü muameleleri uyguluyorlar. Bunlar arasında cinsel istismar ve tecavüz, hukuk dışı ve keyfi tutuklama ve zorla kaybetme de var.”
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch – HRW) ise Suriyelilerin geri gönderilmesinin “güvenli olmadığını ve yasa dışı olduğunu” söylüyor.
HRW Lübnan araştırmacısı Aya Majzoub Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Mültecilerin Suriye’ye zorla geri dönüşü, Lübnan’ın insanları açık bir işkence veya diğer zulüm riskiyle karşı karşıya oldukları ülkelere zorla geri göndermeme yükümlülüklerinin ihlali anlamına gelecektir. Suriye geri dönüş için güvenli değil” ifadesini kullandı.
