Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) ve BM Kadın Birimi’nin yeni raporuna göre, dünyanın bir yerinde her 10 dakikada bir kadın veya kız çocuğu, partneri, kocası ya da bir aile üyesi olan, tanıdığı biri tarafından öldürülüyor.
Raporda, her gün 137 kadının hayatını kaybettiği ve dünyanın bütün kısımlarının şiddetten etkilendiği belirtiliyor.
Raporda, 2024 yılında yaklaşık 50 bin kadın ve kız çocuğunun partnerleri veya aile üyeleri tarafından öldürüldüğü kaydediliyor.
Bunlar, dünya çapında kadın ve kız çocuklarına yönelik tahammüden cinayetlerin yüzde 60’ını oluşturuyor.
BM’nin 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü dolayısıyla yayımladığı raporda, endişe verici bir gerçeğe de dikkat çekiliyor: Kadınlar için en ölümcül yer hâlâ ev.
Kadın cinayetlerinin ev dışında da işlendiği, ancak bunlara ilişkin veri miktarının sınırlı olduğu belirtiliyor.
BM Kadın Birimi Politika Bölümü Direktörü Sarah Hendriks, “Kadın cinayetleri tek başına gerçekleşmiyor. Genellikle davranışları kontrol etme, tehdit ve taciz gibi çevrimiçi ortamlarda da devam eden bir şiddet döngüsünün parçası oluyorlar” diyor.
Küresel bir kriz
100 bin kadın ve kız çocuğuna üç kurbanın düştüğü Afrika’da partner veya aile üyeleri tarafından işlenen kadın cinayetlerinin en yüksek oranda. Bunu Amerika (1,5), Okyanusya (1,4), Asya (0,7) ve Avrupa (0,5) izliyor.
UNODC’nin geçici icra direktörü John Brandolino “Ev, dünya genelinde çok sayıda kadın ve kız çocuğu için tehlikeli ve bazen ölümcül bir yer olmaya devam ediyor” diyor.
Raporda, Avrupa ve Amerika’da 2024 yılında en çok kadın cinayetinin aile üyeleri yerine, partnerler tarafından işlendiği belirtiliyor. Bu oran Avrupa’da % 64, Amerika’da ise % 69.
Arnavutluk’ta kadın cinayeti mağdurlarının yüzde 90’ı daha önce failler tarafından şiddete maruz kalmış, bazıları ise faillerin cezaevinden çıkmasından sadece birkaç gün sonra, koruma kararı gibi koruyucu tedbirlere rağmen öldürüldü.
Birçok vakada ateşli silah, keskin veya künt aletler veya fiziksel güç kullanıldı.
Raporda, cinayetlerin başlıca nedenleri olarak kıskançlık, ayrılığı reddetme, polise ihbar etme nedeniyle misilleme yapma veya ayrılıktan sonra yeni ilişkileri kabul etmeme gösteriliyor.
Bu ülkede kadın cinayetlerinden annelerini kaybeden 35 çocuk da etkilendi.
Sağlık Bakanlığı’nın raporunda yer alan rakamlara göre, Lesotho’da da partner şiddeti oranları yüksek. 15-49 yaş aralığındaki kadınların % 44’ü partneri tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor.
Ancak güvenilir veriler hâlâ kısıtlı. Raporda, kadın cinayetlerinin çoğunun yakın partnerler veya aile üyeleri arasında gerçekleştiği, aile içi şiddet, alkol kullanımı ve çatışmanın yaygın tetikleyiciler olduğu belirtiliyor.
Ateşli silahlar ve teknoloji
Raporda, ateşli silahların ve teknolojinin kadın cinayetlerine olanak sağlayan unsurlar olarak ortaya çıktığı belirtiliyor;
“Bu alanda eldeki veriler, partner şiddeti faillerinin ateşli silah bulundurmasının, cinayet olasılığını önemli ölçüde artırdığını ve özel alanda işlenen cinayetlerde birden fazla kurban olma riskini % 70 oranında artırdığını gösteriyor.”
Teknolojinin aynı zamanda bir kontrol silahı olarak görüldüğü belirtiliyor.
Raporda, çevrimiçi taciz, doxing (bir kişinin izni olmadan internette özel, tanımlayıcı bilgileri yayınlama eylemi) ve görüntülü, teknoloji destekli şiddet gibi ortaya çıkan tehditlere karşı uyarıda bulunuluyor.
“Birleşik Krallık’ta 2011-2014 yılları arasında yayınlanan 41 aile içi cinayet incelemesinin analizi, vakaların % 58,5’inde mağdurun öldürülmesinden önce zorlayıcı kontrol ve gözetim uygulamak için teknolojinin kullanıldığını gösteriyor.”
Çevrimiçi zorlayıcı kontrol, gözetim ve takip gibi şiddetin, fiziksel şiddet de dahil olmak üzere çeşitli yollarla çevrimdışı alanda nasıl ortaya çıkabileceğini gösteren ve giderek artan kanıtlar bulunuyor.
Raporda, gazeteciler, eylemciler ve politikacılar gibi kamuoyunda görünürlüğü olan kadınların teknoloji kaynaklı şiddete maruz kalma riskinin daha yüksek olduğu belirtiliyor.
Hedefli politikalar da dahil olmak üzere “zamanında ve uygun müdahale” ile kadın cinayetlerinin önlenebileceği sonucuna varılıyor.
Risk faktörleri arasında ateşli silahlara erişim, takip, ilişki bozulmaları ve madde bağımlılığı yer alıyor.
Raporda, bu tür cinayetlerin gerçekleşmeden önce durdurulması için daha güçlü yasalar, koruma emirlerinin uygulanması ve daha iyi veri toplanması çağrısında bulunuluyor.
Kurbanlar
Rebecca Cheptegei: 33 yaşındaki Ugandalı Olimpiyat koşucusu Kenya’nın batısındaki Trans Nzoia’daki eski partneri Dickson Ndiema tarafından saldırıya uğradı. Partneri üzerine benzin döküp, ateşe verdi. Cheptegei birkaç gün sonra hayatını kaybederken, Ndiema da Cheptegei’den birkaç gün sonra saldırıda aldığı ağır yanıklar nedeniyle öldü. Bir arazi yüzünden tartıştıkları söyleniyor.
25 yaşındaki Louise Hunt ve 28 yaşındaki ablası Hannah, Louise’in iski prtneri Kyle Clifford tarafından, İngiltere’nin Hertfordshire bölgesinde yer alan Bushey’de, evlerinde öldürüldü. Hükümlü kızlardan önce, 61 yaşındaki anneleri Carol’ı da bıçaklayarak öldürdü. Clifford, Louise’in ilişkiyi bitirmesinden sonra, Temmuz 2024’te Louise ve kızkardeşini arbalet kullanarak öldürdü. Clifford’a üç ayrı müebbet hapis cezası verildi ve hapisten asla çıkamayacağı söylendi. Kadınlar, BBC at yarışı yorumcusu John Hunt’ın eşi ve kızlarıydı.
38 yaşındaki eski model ve İsviçre Güzeli finalisti Kristina Joksimovic, Şubat 2024’te Basel yakınlarındaki evinde öldürüldü. İki çocuğunun babası olan kocası, kadını öldürdüğünü itiraf etti. İsviçre medyasında yer alan haberlere göre, daha önce fiziksel şiddet ihbarları üzerine evlerine polis çağrılmıştı.
Norma Andrade’nin kızı Meksika’nın Ciudad Juárez kentinde bir kadın cinayetinde öldürüldü. Lilia Alejandra’nın kaçırılması, işkence görmesi ve öldürülmesinin ardından Andrade, Meksika’da Nuestras Hijas de Regreso a Casa (Kızlarımız Evlerine Dönsün) adlı STK’yı kurdu.
“Bir gün… kızım Lilia Alejandra García Andrade eve gelmedi. O gün geri dönmedi ve daha sonra öğreneceğim gibi, onu bir daha asla göremeyecektim. İşte o an dünyam yıkıldı. Lilia Alejandra kaçırılmış, işkence görmüş ve öldürülmüştü. Kadın cinayetinden sonra, olayın Ciudad Juárez’deki tek vaka olmadığını gördük. Birleştik ve acımızı adalet için mücadele etme ve kadın cinayetlerine son verilmesini talep etme kararlılığına dönüştürdük.”
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
