Gürcistan’da yeni bir seçim sistemine geçilmesiyle iktidardaki Gürcü Rüyası partisinin desteğini alarak Cumhurbaşkanı seçilen eski Manchester City futbolcusu Mikheil Kavelashvili, yemin ederek göreve başladı.
Yemin törenine, başkent Tiflis’teki büyük protestolar eşlik etti.
Ülkeyi anayasal bir krizin eşiğine getiren karar ise, görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Salome Zourabichvili’nin görevi bırakmayı reddetmesi oldu.
Eylemcilere seslenen Zourabichvili, başkanlık sarayını terk etse bile, yeni göreve gelen Kavelashvili’nin “meşru olmadığını” dile getirdi.
Hükümet ise Zourabichvili’nin görevi bırakmamasının suç olacağı görüşünde.
Zourabichvili, ayrılmaya zorlanması durumunda Gürcü Rüyası’nın devleti ele geçirme sürecinin tamamlanacağını ve ülkenin egemenliğinin Moskova’ya hizmet eden bir partiye verileceğini savunuyor.
Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zourabichvili’nin ataları Gürcistan’dan 1921 yılında, Sovyet güçlerinin bu ülkenin üç yıllık bağımsızlık deneyimine son vermesi sonucu kaçmak zorunda kalmıştı.
Aradan yüz yıl geçtikten sonra Gürcistan’ın Batı yanlısı Cumhurbaşkanı, ülkede geriye kalan tek meşru kurumun cumhurbaşkanlığı olduğunu söyleyerek görevi bırakmayacağını açıkladı.
72 yaşındaki Zourabichvili, tek adayın yarıştığı bu seçimin kabul edilemez olduğunu savunuyor.
Kendisi de 2018’de Gürcü Rüyası’nın desteğiyle seçilmişti. Fakat Ekim sonundaki tartışmalı genel seçimi eleştirmiş, Gürcü Rüyası’nın zaferinin bir “Rus özel operasyonu” olduğunu söylemiş ve Parlamento dışındaki AB yanlısı protestolara destek vermişti.
‘Efsanevi bir yer’
Salome Zourabichvili 1952’de Fransa’da doğdu. Ülkesinin bağımsızlığı sırasında kısa bir süre bakanlık yapan dedesi ise 1921’de Gürcistan’dan Fransa’ya gelmişti.
Çocukluğunda Gürcistan onun için çok önemliydi. 2004’te verdiği bir söyleşide Sovyet ülkesinin çocukluğunda kendisi için “sadece kitaplarda geçen efsanevi bir yer” olduğunu söylemişti.
Kültürel olarak Gürcü bir çevrede büyüyüp, evde Gürcüce konuşup, Gürcü Ortodoks Kilisesi’nin ayinlerine giderken, aynı zamanda Fransız kültürüne de kolaylıkla entegre olmuştu.
Fransa’nın en elit okullarına gitti. Bunlardan biri de Sciences Po idi. Ülke bürokrasisinin üst kademeleri geleneksel olarak bu okulun mezunlarıyla dolu.
O da Fransız bir diplomat olarak 30 yıla yakın görev yaptı. Fakat bütün bu süreçte esas tutkusu, ailesinin gizemli ülkesini Rusya’nın etki alanından çıkarıp Batı’ya yaklaştırmaktı.
Geçmişte Zourabichvili’nin yardımcılığını yapmış olan Alexandre Crevaux-Asatiani, “Gürcistan’ı Avrupa’ya sokmayı hayatının amacı olarak görüyor” diyor.
2003’te Fransa tarafından Gürcistan Büyükelçisi olarak atandı.
Bir yıl sonra Gürcü vatandaşlığı aldı ve eski Cumhurbaşkanı Mkail Saakaşvili döneminde dışişleri bakanlığı yaptı.
2005’te görevde alınmasının ardından Gürcü politikasında daha aktif oldu ve bir parti kurdu.
Saakaşvili’nin dönemi 2012’de sonlandı ve Gürcü Rüyası partisi iktidara geldi.
Gürcü Rüyası’nın kurucusu Bidzina İvanişvili, pek çok Gürcü tarafından ülkenin en güçlü adamı olarak görülüyor. Tesadüfe bakın ki o da bir Fransız. Fakat Zourabichvili’nin aksine doğumundan beri değil, 2010’dan bu yana.
Zourabichvili aslında ilk başta Gürcü Rüyası tarafından desteklendiği için ülkenin Batı yanlısı gençliği arasında popüler değildi.
Yüksek reytingli bir TV programında yavaş ve Fransız aksanlı Gürcücesi alay konusu yapılmıştı.
İktidar partisinin çizgisinden çıkmayan bir siyasetçi olarak görülüyordu. 2008’de Rusya ile yaşanan savaşı “Gürcistan’ın kendisinin provoke edilmesine izin vermesiyle” açıklamıştı.
Fakat onun cumhurbaşkanlığı döneminde Gürcü Rüyası partisi her geçen yıl otoriter ve Batı karşıtı bir çizgiye girip sivil topluma yönelik baskılarını artırdı.
Gürcistan Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlarına dahil olmadı, Gürcistan’ın NATO’ya ve Avrupa Birliği’ne üye olma hedefleri bulunmasına rağmen Batı’yı “küresel savaş partisi” olarak adlandırdı.
Gürcü Rüyası’nın bu değişimi sürecinde Zourabichvili, Gürcü halkının çoğunun desteğini aldığına inanarak Gürcü Rüyası’nın politikalarına itiraz etmeye başladı.
Rusya’da, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in liderliğinde yürürlüğe giren “etki ajanlığı yasasının” bir kopyası Gürcistan’da da gündeme gelince bunu veto etmeye söz verdi.
Hükümet haftalar süren protestolara rağmen yasayı yürürlüğe sokmayı başardı.
Nisan ayındaki konuşmasında “Gürcistan’da seçim özgürlük ve kölelik arasında, Avrupa ve Rusya arasında” demişti.
Protestolarda sık sık halka hitap etti, onları Rus yanlısı bir hükümete karşı halkın vicdanı olarak konumlandırdı.
Geçen ay muhalefetin protestoculara şiddet uygulamakla suçladığı polise “Rusya’ya mı hizmet ediyorsun Gürcistan’a mı?” diye sordu.
Pek çok protestocu, bu süreçte Zourabichvili’ye saygı duymaya başladı.
34 yaşındaki protestocu Irakli “Kimse onun bu kadar iyi çıkacağını tahmin etmiyordu. Bizim değerlerimizi yansıtıyor” diyor.
Ekim ayındaki tartışmalı seçimden önce Gürcistan hükümeti, kendi onayları olmadan AB liderleriyle görüştüğü gerekçesiyle onu görevden almaya çalıştı fakat başaramadı.
Bu, bugün gelinen noktanın habercilerindendi.
Zourabichvili seçimleri “tamamen tahrif edilmiş” olarak niteledi, muhalefet partilerinin seçimlerin yenilenmesi çağrısına destek verdi.
‘Bakalım kendini nerede bulacak’
Şimdi de kariyerinin belki de en zor anında. Gürcü Rüyası partisi onun yerine yeni Cumhurbaşkanı Mikheil Kavelashvili’yi getirdi.
Fakat Zourabichvili’nin görevden ayrılmayacağını açıklaması bir anayasal krizi tetikleyebilir.
Gürcü Rüyası’ndan Başbakan Irakli Kobakhidze, bu hafta Zourabichvili’yi gözaltına almakla tehdit etti, “Görelim bakalım kendini nerede bulacak, dışarda mı yoksa parmaklıklar ardında mı” dedi.
Muhalefetteki Birleşik Ulusal Hareket partisinden Petre Tsiskarişvili, hükümetin bir şekilde Zourabichvili’yi görevden alacağını düşünüyor.
Fakat Zourabichvili’yi bir “demokrasi kahramanı” haline getirmemek için hükümetin yüksek profilli bir gözaltı işlemi yapmaktansa Cumhurbaşkanlığı Konutu’na girişini engelleyebileceğini de ekliyor.
Zourabichvili’ye dair şüpheler ve eleştiriler de sürecek. Muhalefetin bir kısmı onu Gürcistan Rüyası’nın otoriterleşmesi sürecine Avrupa yanlısı bir yüz sağlamakla ve birkaç ay önceye kadar iktidarı eleştirmekten kaçınmakla suçluyor.
Fakat Avrupa yanlısı güçlerin genellikle bölünmüş olduğu bu ülkede, Zourabichvili’nin destekçileri ise bundan sonraki süreçte kritik bir muhalif aktöre dönüşeceği görüşünde.
Eski yardımcısı Crevaux-Asatiani, “Gözaltına alınsa bile Gürcistan’ın meşru cumhurbaşkanı olarak görülecek. Bundan hiç şüphe yok” diyor.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
