ABD Merkez Bankası (Fed) Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook, Başkan Donald Trump’ın kendisini görevden alma girişiminine karşı Trump yönetimine dava açtı. Cook böylece Fed’in uzun süredir devam eden siyasi bağımsızlığını önemli ölçüde yeniden şekillendirebilecek benzeri görülmemiş bir hukuki mücadele başlattı.
Davada, Cook’un görevden alınmasının engellenmesi ve Fed’in yönetim kurulu üyesi olarak “statüsünü teyit edilmesi” için acil bir tedbir kararı isteniyor.
Cook’un avukatı Abbe David Lowell, mahkeme dosyasında “Başkan’ın Senato tarafından onaylanmış bir Federal Rezerv Kurulu üyesinin görevine son verme çabası, Federal Rezerv Sistemi’nin yüzyıllık bağımsızlığına yönelik açık bir saldırıdır,” diye yazdı.
Dava, Federal Rezerv’in (Fed) her türlü siyasi etkiden uzak olup olmadığının bir testi olarak görülüyor.
Pennsylvania Üniversitesi’nde finansal düzenleme profesörü ve Fed tarihçisi olan Peter Conti-Brown, Substack’te yayınlanan bir yazısında, “Cook kazanırsa, yerinde kalır ve bir istikrar görüntüsü elde ederiz,” dedi. “Eğer kaybederse… bu 112 yıldır inşa edildiği ve yeniden yapılandırıldığı şekliyle Fed bağımsızlığının sonu olur.”
Eğer Trump Cook’un yerini doldurabilirse, Fed’in yönetim kurulunda 4-3’lük bir çoğunluk elde edebilir. Trump, Fed’e yalnızca daha düşük faiz oranlarını destekleyecek kişileri atayacağını söyledi.
Birçok ekonomist, Fed’in Beyaz Saray’ın kontrolü altına girmesi halinde, Başkan Donald Trump’ın daha ucuz borçlanma taleplerini karşılamak için temel faiz oranını ekonomik temellerin gerekçelendirdiğinden daha düşük tutacağından endişe ediyor. Bu da enflasyonu hızlandırabilir ve ipotek ve araba kredileri gibi uzun vadeli faiz oranlarını yükseltebilir. Yatırımcılar, gelecekte tahvillere sahip olmak için daha yüksek bir getiri talep edebilir ve ekonomi genelinde borçlanma maliyetlerini artırabilir.
Dava, eski Başkan Joe Biden’ın atadığı Yargıç Jia Cobb’a verildi. Cuma günü için bir duruşma planlandı.
Beyaz Saray’ın Cook’u görevden alma girişimi hakkında yasalar ne diyor?
Trump pazartesi günü sosyal medyada Cook’un kovulduğunu belirten bir mektup yayınlayana kadar hiçbir başkan daha önce bir Fed başkanını kovmaya çalışmamıştı. Trump, Cook’un görevden alınmasının nedeninin, yönetim kuruluna atanmadan önce 2021 yılında mortgage dolandırıcılığı yaptığına dair iddialar olduğunu söyledi.
Çoğu gözlemci davanın ABD Yüksek Mahkemesi’nde sonuçlanmasını bekliyor.
Yüksek Mahkeme, başkanın Fed yetkililerini politika farklılıkları nedeniyle kovamayacağını, ancak bunu genellikle görevi kötüye kullanma veya ihmal anlamına gelen “nedenlerle” yapabileceğinin sinyalini verdi. Cook herhangi bir suçla itham edilmedi.
Dava, iddiaların Cook’un görevdeyken görevi kötüye kullanmasını içermediğini ve kanıtlanmadığını savunuyor.
Davada ayrıca Cook’a suçlamaları yanıtlaması için bir şans verilmesi gerektiği belirtiliyor.
Davada, “Cook’un Senato onayından önce bir ipotek formunu doldururken ‘potansiyel olarak’ hata yaptığı yönündeki asılsız ve kanıtlanmamış iddia ‘neden’ teşkil etmez,” deniyor.
Davada ayrıca Cook’a yöneltilen suçlamalar da destekleyici ayrıntılar verilmeksizin reddediliyor.
Davada, “Ne Başkan’ın bahsettiği ‘suç’ türü ne de Cook aleyhindeki zayıf kanıtlar, Başkan’ın iddiaları doğru olsa bile – ki değiller – görevden alınmak için ‘neden’ teşkil etmez,” denildi.
Beyaz Saray sözcüsü Kush Desai, “Başkan, mali belgelerde yalan söylemekle suçlanan bir valiyi, mali kurumları denetleyen son derece hassas bir pozisyondan almak için bir neden olduğuna karar verdi,” dedi. “Bir yöneticinin görevden alınması, Federal Rezerv Kurulu’nun hem piyasalar hem de Amerikan halkı nezdinde hesap verebilirliğini ve güvenilirliğini arttırır.”
Başkan’ın kararı, Fed Başkanı Jerome Powell ve Fed’in faiz oranlarını belirleyen komitesinin diğer üyelerine, kontrol ettikleri kısa vadeli faiz oranını daha hızlı düşürmedikleri için defalarca saldırdığı bir dönemde geldi. Faiz oranları, Fed’in geçen yılın sonlarında bir baz puan düşürmesinin ardından şu anda yüzde 4,3 seviyesinde bulunuyor. Trump, hiçbir Fed yetkilisinin ve az sayıda ekonomistin desteklemediği bir seviye olan yüzde 1,3’e kadar inmesi gerektiğini söylüyor.
Cook’un açtığı dava, mortgage dolandırıcılığı iddialarının, faiz oranlarının düşürülmesi yönünde oy kullanmadığı için Cook’u kovmak için bir bahane olduğunu savunuyor: “Cook hakkındaki mortgage iddiaları, kendisinin derhal görevden alınmasını sağlamak ve Başkan Trump’ın Federal Rezerv’in bağımsızlığını zedelemeye yönelik gündemini ilerletmesi için bir koltuk boşaltmak amacıyla uydurulmuştur.”
Powell geçen hafta, merkez bankasının 16-17 Eylül’deki bir sonraki toplantısında faiz oranını düşürme eğiliminde olduğunun sinyalini verdi. Yine de Fed’in faiz oranını Trump’ın istediğinden daha yavaş ve belki de Trump’ın tercih edeceğinden daha yüksek olan yüzde 3,25’e kadar indirmesi muhtemel.
