Avrupa Birliği Komisyonu’nun 2020 Genişleme Paketi kapsamında yer alan “Türkiye Raporu” kamuoyuna açıklandı. Türkiye’nin İlerleme Raporu’nda, üyelik şansının ‘buharlaştığı’ belirtildi.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun aday ülkeler Türkiye, Sırbistan, Karadağ, Kuzey Makedonya ve adaylık başvurusunda bulunan Bosna Hersek ve Kosova’ya ilişkin son değerlendirmelerin yer aldığı 2020 Genişleme Paketi, AB Komisyonunun Komşuluk ve Genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Verhalyi tarafından duyuruldu. Türkiye’nin İlerleme Raporu’nda, ‘hükümetin ekonominin altını oyduğu, demokrasiyi erozyona uğrattığı, bağımsız mahkemeleri yok ettiği’ eleştirileri yer aldı.
Komisyon, “AB’nin hukukun üstünlüğü, temel haklar ve yargı alanındaki devam eden olumsuz gelişmelere ilişkin ciddi endişeleri Türkiye tarafından inandırıcı bir biçimde ele alınmadı” ifadelerini kullandı.
2018’de kaldırılan Olağanüstü Hal (OHAL) uygulamasının etkilerinin demokrasi ve temel hakları etkilemeyi sürdürdüğü belirtilen raporda, Avrupa Konseyi ve organlarının tavsiyelerinin yerine getirilmediği, tüm yetkilerin başkanlık düzeyinde toplanmaya devam ettiği belirtildi.
Raporda, demokratik standartlar, hukukun üstünlüğü ve temel özgürlüklere saygı alanında gerileme olduğu, siyasi kutuplaşmanın Meclis’te yapıcı bir diyalog oluşturulmasını önlediği, yürütmenin Meclis tarafından denetiminin zayıf kaldığı görüşü ifade edildi.
Güvenlik ortamındaki iyileşmeye rağmen güneydoğudaki durumun büyük endişe kaynağı olduğu belirtilen raporda, “Terörle mücadele hükümetin meşru hakkı olmakla beraber, hükümet aynı zamanda bu mücadelenin hukukun üstünlüğüne, insan haklarına ve temel özgürlüklere uygun olarak yürütülmesini sağlamakla yükümlüdür. Terörle mücadelede alınan önlemler orantılı olmalıdır” ifadesi yer aldı.
KORKU ORTAMI OLUŞTU
Türkiye’nin kamu yönetimi reformu alanında kısmen veya orta düzeyde hazırlıklı olduğu kaydedilen raporda, kamu hizmetleri sisteminde yapılan değişikliklerin “idarenin daha da siyasileşmesine yol açtığı” değerlendirmesi yer aldı.
Türkiye’nin yargı sistemine dair hazırlıklarının henüz erken aşamada olduğu, yargı bağımsızlığının bulunmamasına dair endişelerin sürdüğü aktarılan raporda, “yargıdaki ihraç işlemlerinin yargı içinde otosansür ve korku ortamına neden olduğuna dair endişeler bulunduğu” değerlendirmesi yapıldı.
Yolsuzlukla mücadelenin erken aşamada bulunduğu, ilerleme kaydedilmediği değerlendirilen raporda, kamu kurumlarının hesap verebilirliği ve şeffaflığının artırılması istendi.
“Türkiye örgütlü suçlarla mücadele alanında belirli düzeyde hazırlıklıdır ve sınırlı ilerleme kaydedilmiştir.” ifadesine yer verilen raporda, veri koruma kanununun Avrupa standartlarına uyumlu hale getirmesi gerektiği belirtildi.
TÜRKİYE’NİN DIŞ POLİTİKASININ AB ÖNCELİKLERİYLE ZIT DÜŞÜYOR
Raporda, Türkiye’nin dış politikasının AB öncelikleriyle zıt düştüğü, Doğu Akdeniz bölgesindeki gerginliklerin raporlama döneminde arttığı belirtildi.
AB’nin üye ülkelerin egemenlik haklarına saygı gösterilmesi ihtiyacını vurguladığı ifade edilen raporda, gerginliğin düşürülmesine yönelik çabaların sürmesi şartıyla pozitif bir AB-Türkiye siyasi gündeminin hayata geçirilmesini AB Konseyinin 1 Ekim’de kabul ettiği hatırlatıldı.
Raporda, Libya konusunda “Türkiye, Libya’daki çatışmaya yönelik askeri müdahalesini önemli ölçüde artırarak sahadaki durumun tersine dönmesine katkıda bulunmuştur.” değerlendirmesi yer alırken Suriye konusunda Türkiye’nin sahadaki askeri gözlem noktalarını muhafaza ettiği ve bölgeye daha fazla takviye getirdiği belirtildi.
EKONOMİ İŞLEYİŞİNDE CİDDİ ENDİŞELER VAR
Raporda, “piyasa ekonomisinin işleyişi” başlığı altında, “Ekonomik kriterler konusunda Türk ekonomisi oldukça ileri düzeydedir ancak raporlama döneminde herhangi bir ilerleme kaydetmemiştir. Ekonominin işleyişi konusunda ciddi endişeler devam etmektedir.” ifadelerine yer verildi.
Raporda, ayrıca, salgının ekonomik etkisini hafifletmek için parasal genişleme de dahil olmak üzere bir dizi önlem alındığı, fakat bu önlemlerin özellikle mali tarafta sınırlı politika alanı ve kurumsal zayıflıklar tarafından baskılandığı belirtildi.
Türkiye’nin şirketler hukuku, trans-Avrupa ağları ve bilim ve araştırma konularında oldukça ileri seviyede olduğu vurgulanan raporda, malların serbest dolaşımı, fikri mülkiyet hukuku, mali hizmetler, işletme ve sanayi politikası dahil belli alanlarda iyi düzeyde hazırlıklı olduğu kaydedildi.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NDAN RAPORA İLİŞKİN AÇIKLAMA
Dışişleri Bakanlığı rapora ilişkin bir açıklamada bulundu. Bakanlık, “Avrupa Komisyonu 2020 Türkiye Raporu’nun Doğu Akdeniz, Ege ve Kıbrıs meselelerine ilişkin bölümleri tamamen Yunan-Rum tezlerine dayanmaktadır. Bu durum Komisyonun tarafsızlığına leke düşürmektedir. Ne Kıbrıs sorununun çözümüne ne de Ege ve Doğu Akdeniz’in istikrarına katkı sağlayan bu yanlı ve hukuk dışı bakış açısını reddediyoruz. Dahası Yunan- Rum ikilisinin, AB- Türkiye ilişkilerini bu raddede rehin alabilmesi, Birliği stratejik akıl ve vizyondan uzaklaştırmakta, AB’nin çıkarlarına da zarar vermektedir” denildi.
