Deutschlandfunk adlı Alman kamu radyo haber kanalı Erdoğan rejiminin yurtdışındaki muhaliflerini kaçırma operasyonlarını ele alan geniş bir analiz yayınladı. Haberde uluslararası toplumun bu operasyonlara daha fazla tepki vermesi gerektiği vurgulandı
Almanya’da kamu haber radyo kanalı olan Deutschlandfunk Erdoğan rejiminin yurtdışında muhaliflerini kaçırmaya yönelik düzenlediği hukuk dışı operasyonları ele alan bir haber yayınladı.
Haberde şu hususlara değinildi:
Belarus hükümeti, Mayıs ayında bir yolcu uçağını hükümete muhalif birini tutuklamak için Minsk’te inmeye zorladığında Avrupa dehşet içinde tepki gösterdi. AB, Belarus’ta muhalefetin baskı altına alınmasını protesto etti ve ülkeye yaptırımlar uyguladı. Ancak Minsk rejimi, muhalifleri yakalamak için kendi ulusal sınırlarının ötesinde dünyada operasyonlar yürüten bölgedeki tek rejim değil. Türkiye, son beş yılda yurtdışında rejime karşı çıkan yüzden fazla muhalifi zorla alıkoydu ve kaçırdı.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ERDOĞAN REJİMİNİN FAALİYETLERİNDEN ENDİŞELİ
Otokratik rejimlerin yurtdışındaki muhaliflerine yönelik baskıları, aynı zamanda Birleşmiş Milletler için de bir endişe kaynağıdır. Geçen yıl, BM Terörle Mücadelede İşkence, Kaçırma, Göçmen Hakları ve İnsan Hakları Özel Raportörleri Türk hükümetine yazdıkları ortak bir mektupta yurtdışında gerçekleştirdikleri muhalif kaçırma olaylarıyla ilgili şu endişelerini dile getirdiler.
“Devlet destekli sınır dışı adam kaçırma ve Türk vatandaşlarının birçok ülkeden Türkiye’ye zorla geri gönderilmesine ilişkin görünüşte sistematik bir uygulama hakkında bilgimiz var. Şu ana kadar Gülen hareketine üye olduğundan şüphelenilen en az 100 kişi keyfi olarak tutuklandı, hapsedildi ve gizli operasyonlarla yurt dışında işkence gördü. Türkiye’nin baskısı altında ev sahibi ülkeler hedef kişileri gizli operasyonlarla tutuklatıyor. Sınır dışı edilmeden önce kurbanlar ya ortadan kayboldular ya da haftalarca hücre hapsinde kaldılar. Bu süre zarfında, rızalarını Türkiye’ye göndermeye zorlamak veya itiraflarını almak için çoğu zaman baskıya, işkenceye ve aşağılamaya maruz kalıyorlar. Kurbanlar, gizli servis ajanları tarafından, özellikle uykudan mahrum bırakma, dayak, su banyosu ve elektrik çarpması yoluyla sürekli işkence yapıldığını bildirdi.”
Meral ve Mesut Kaçmaz ile çocukları
Türkçe öğretmeni Meral Kaçmaz, sürgündeki Türk gazeteci Erkam Tufan ile yaptığı röportajda ailesine yapılanları şöyle anlattı: “Gece bir buçuktu ve arabalar aşağı indi. Kapıya yumruklar vuruldu, 15-20 adam içeri girdi, üniformaları yoktu. Terörle Mücadele Komutanlığından geldiklerini ve bütün aileyi yanlarında götüreceklerini söylediler. Ama kendilerini tanımlamak istemediler ve kim olduklarını bilmiyorduk. O yüzden gelemeyeceğimizi söyledik. Çocukları tutup sürüklediler, kafalarını zeminde ve merdivenlerden aşağı sürüklediler, sonra bizi tuttular ve her biri ayrı ayrı ve birbirinden ayrı arabalara bindirdiler. Çocuklarım için korkudan neredeyse aklımı kaybediyordum, ölesiye korkuyordum.”
Meral Kaçmaz ve eşi Mesut, Eylül 2017’de 15 ve 17 yaşlarında olan iki kızıyla birlikte Pakistan’ın Lahor kentinden kaçırılmıştı. Türk öğretmen çift, orada, Türk vaiz Fethullah Gülen’le irtibatlı eğitim ağının bir parçası olan bir okulda çalıştı.
Erdoğan rejimi, özellikle Gülenistlere yönelik, birkaç yıldır dünya çapında giderek daha fazla otoriter rejim tarafından takip edilen bir yöntemi takip ediyor, o kadar ki, insan hakları aktivistleri şimdi bunun için teknik bir terim geliştirdiler: “Ulusötesi veya Sınır Ötesi Baskı”. Amerikan düşünce kuruluşu “Freedom House”, beş yıldır bu fenomeni araştırıyor ve araştırma direktörü Nate Schenkkan şöyle tanımlıyor: “Ulusötesi baskı terimiyle, bazı rejimlerin sürgündeki muhaliflere yönelik operasyonlarını, yani suikastları, adam kaçırmaları, yasadışı iadeleri ve hapis cezalarını ifade ediyoruz.”
21. YÜZYILIN OTOKRATLARI STALİN’İ ÖRNEK ALIYOR
Muhaliflere yönelik sınır ötesi zulüm, prensipte yeni bir olgu değildir. Stalin, Sovyet muhaliflerini dünyanın her yerinde zulme uğrattı ve rakibi Lev Troçki’yi Meksika’da bir baltayla öldürdü. 20. yüzyılın sonuna kadar, bu tür küresel muhalif takipleri bireysel vakalarla sınırlıydı. Sadece bu 21. yüzyılda ve son yıllarda giderek artan bir şekilde, otoriter rejimler tarafından dünya çapında muhaliflere yönelik baskılar başladı.
Ulusötesi baskının bu kadar dramatik bir şekilde tırmanıyor olması, küresel zamanın ruhunun bir ifadesidir – Columbia Üniversitesi’nden siyaset bilimci Alexander Cooley Amerikan Kongresi’nde bir oturumda şunları söyledi: “Bu, öncelikle dünya çapında yaşadığımız demokratikleşmeye karşı tepkinin sonucudur. 1990’ların ve 2000’lerin başındaki demokratik iyimserlik, yerini yeni bir saldırgan ve kurnaz otokrat lider sınıfına bıraktı. 2000’lerin renkli devrimleri ve Ortadoğu’daki Arap Baharı, otoriter rejimlerin demokratik muhalefeti ve sivil toplumu, kendi yönetimlerini istikrarsızlaştırmayı ve devirmeyi amaçlayan ulusal güvenliğe tehditler olarak göstermesine yol açtı. Muhalefet üyeleri daha sonra yurt dışına kaçtıklarında, bu otokratlar saldırgan bir şekilde onların sürgünde örgütlenme özgürlüklerini ellerinden almaya çalışmaktadırlar.”
OTORİTER DEVLETLERİN ORTAK ÖZELLİĞİ YURTDIŞINDAKİ MUHALİFLERE TERÖRİST DEMELERİ
ABD Dışişleri Bakanlığı, örneğin Interpol’deki uluslararası polis işbirliğinin, otoriter devletler tarafından muhaliflere baskı kurmak için giderek daha fazla kötüye kullanıldığını belirtti. Özellikle Türkiye, Rusya, İran, Çin ve Venezuela’daki rejimler, düzenli olarak Interpol’ün yurtdışındaki muhaliflerini suçlu veya terörist olarak aramasını sağlamaya çalıştı. Freedom House’dan Nate Schenkkan, çoğu otoriter devletin yurtdışındaki muhaliflerini “terörist” olarak damgaladığını söylüyor.
SON KAÇIRMA VAKASI ORHAN İNANDI OLDU
Orta Asya Kırgızistan’da Türk asıllı bir okul müdürü olan Orhan İnandı, Haziran ayında Bişkek’te sokakta kaçırıldı. Haftalardır yoktu. İnandi, 25 yıl Kırgızistan’da yaşamış ve orada Gülen ağına bağlı bir okulda çalışmıştı. İnandı’nın eşi halkı alarma geçirdi: Reyhan İnandı’nın aktardığına göre, eşinin Türkiye büyükelçiliğinde tutulduğunu görgü tanıklarından duydu. Orada işkence gördü ve yasadışı bir şekilde Türkiye’ye sınır dışı edilmeden önce Kırgız vatandaşlığından vazgeçmeye zorlandı.
Bişkek’teki Türk büyükelçiliği önünde haftalarca nöbet tutuldu. Ama İnandi 35 gün sonra tekrar ortaya çıktığında Türkiye topraklarındaydı. Ankara’nın basına dağıttığı bir fotoğrafta 53 yaşındaki Türk bayrağı önünde bitkin ve bir deri bir kemik kalmış; sağ eli şişmişti. Erdoğan, İnandi’nin Orta Asya’daki Gülen ağının finansmanını yönettiğini söyledi – ancak Kırgız yargısı önünde iade prosedürü yoktu. Erdoğan, yüzden fazla insanın Türkiye’yi zaten bu şekilde aldığını doğruladı. Freedom House’dan Nate Schenkkan, Türk hükümetinin açıkça yurtdışından yasadışı adam kaçırma işlerine girişmesinin baskıcı devletler arasında bile olağandışı olduğunu söylüyor.
ERDOĞAN REJİMİ ADAM KAÇIRMAKLA ÖVÜNEN DÜNYADAKİ TEK ÜLKE
“Türk hükümeti bunları açıkca ilan ediyor ve bir devlet kurumu olan Anadolu Ajansı genellikle kaçırılanların ilk fotoğraflarını yayınlıyor. Bu, dünya çapında yeni bir durumu temsil ediyor: Adam kaçırma kampanyasıyla açıkça övünen bir ülke ile karşı karşıyayız.”
Türkiye Belarus örneğinde olduğu gibi henüz yaptırımlarla karşı karşıya değil. Bu durum Ankara’yı yeni kaçırmalar için cesaretlendiriyor: “Türkler, eylemlerinin hiçbir sonucu olmadığını görebiliyor. Bu adam kaçırmalar çok iyi belgelenmiştir ve yine de ABD, Fransa veya Almanya gibi kilit müttefikleriyle bile Türkiye’nin ikili ilişkilerinde hiçbir rol oynamamaktadır – konu gündeme gelmiyor.”
Uzman Schenkkan, uluslararası topluma uluslararası hukuk normlarının ihlallerine karşı kararlı adımlar atmasını acilen tavsiye ediyor: “Hep böyledir: Hukukun üstünlüğünü hiçe sayan bir devlet için bir sonuç çıkmazsa, bu taktiği sadece sürdürmekle kalmayacak, daha da yoğunlaştıracaktır – ve Türkiye’de olan da budur.”
