Brexit Referandumu 23 Haziran 2016’da gerçekleştirildi ve İngiliz halkı bu oylamada tarihi bir karar verdi. Kararın üzerinden 3 yıl geçmesine rağmen Brexit İngiltere’de hala siyasetin en önemli konusu olmaya devam ediyor.
İngiltere’nin ilk planlamaya göre 29 Mart 2019 Cuma saat 11.00’da birlikten ayrılması planlanıyordu. Ancak bu süre geçmesine rağmen tarihi adım gerçekleşmedi ve İngiltere hala Avrupa Birliği üyesi.
Avrupa Birliği’ndeki ve İngiltere’deki politikacılar Brexit’in gerçekleşmesi için düzenlemeler yapıyor. Ancak nasıl olacağı konusu çözülebilmiş değil.
Avrupa Birliği kurulduğundan beri hiçbir üye birlikten ayrılmadı. Bu anlamda Brexit Avrupa tarihinde önemli bir dönemeç.
BREXİT FİKRİ VE OYLAMASI
İngiltere, Avrupa Birliği’ne 1973 yılında katıldı.
İngiltere’de Avrupa Birliği’nden ayrılma düşüncesi yıllar boyunca hep var oldu. İngiliz politikacılar birlikte kalmanın mı ayrılmanın mı İngiltere için faydalı olduğunu sürekli tartıştı.
2013 yılında Başbakan ve Muhafakar Parti Genel Başkanı David Cameron, partisinin 2015 yılında yapılacak genel seçimi kazanması durumunda İngiliz halkına Avrupa Birliği’nde kalıp kalmamayla ilgili karar verme imkanı sağlayacak bir referandum yapma sözü verdi.
7 Mayıs 2015’de yapılan seçimi Muhafazakar Parti kazandı. Başbakan David Cameron yeniden Başbakan oldu ve mesaisinin büyük kısmını İngiltere’nin Avrupa Birliği ile ilişkilerini yeniden müzakere ederek geçirdi.
Şubat 2016’da sözünü tuttu ve referandum gününü 23 Haziran 2016 Perşembe olarak belirledi.
Avrupa Birliği’nden ayrılma düşüncesi halkı ve siyasetçileri böldü, tartışmalar arttı.
Başbakan David Cameron, “Çözüm sizin ellerinizde ancak benim tavsiyem açık. Ben, reforme edilecek bir Avrupa Birliği’nde kalmanın İngiltere’yi daha güvenli, daha güçlü ve daha iyi yapacağına inanıyorum” dedi.
2016 yılı itibariyle 43 yıldır Avrupa Birliği üyesi olan İngiltere için Avrupa Birliği’nden ayrılma kararı çok önemliydi. Ayrıca ilk kez bir Avrupa Birliği üyesi birlikten ayrılacaktı.
23 HAZİRAN 2016 REFERANDUMU
23 Haziran 2016 Perşembe günü yapılan tarihi oylamada 33 milyondan fazla İngiliz oy kullandı. Halkın yüzde 52’si Avrupa Birliği’nden ayrılma yönünde oy verirken, yüzde 48’i birlikte kalma yönünde oy kullandı.
Birlikten ayrılma kararının küçük bir farkla alınması hep tartışma konusu oldu. Referandumun tekrarlanması ülkede sürekli gündeme geldi. Ancak karar açıktı: İngiltere birlikten ayrılacaktı.
REFERANDUM SONRASI
Sonuçların açıklanmasının ardından Avrupa Birliği’nde kalma yönünde kampanya yapan Başbakan David Cameron istifa kararı aldı.
Halkın verdiği kararın gereğini yerine getirmek başka bir başbakana kalacaktı.
23 Haziran’da gerçekleştirilen referandumun hemen ardından David Cameron istifa etti ve 13 Temmuz’da başbakanlığa Theresa May geldi.
Başbakan Theresa May, görevi sürdürdüğü 13 Temmuz 2016 ve 24 Temmuz 2019 yılları arasında mesaisini Brexit’in nasıl gerçekleşeceği ve ayrılmanın ardından Avrupa Birliği – İngiltere ilişkilerinin nasıl olacağına ayırdı.
İngiltere’de Theresa May’in 3 yıllık görev süresi boyunca Brexit’in nasıl gerçekleşeceği tartışıldı.
AB ANLAŞMASININ 50. MADDESİ
29 Mart 2017’de yani Brexit’in tam olarak gerçekleşmesinden 2 yıl önce Avrupa Birliği anlaşmasının birlikten ayrılmayı düzenleyen 50. maddesi işletilmeye başlandı. Böylece Brexit Süreci resmen başladı.
Avrupa Birliği’nde ilk kez bir üye birlikten ayrılma kararı aldığı için 50. madde de Avrupa Birliği tarihinde ilk kez devreye girdi.
Hala birlik üyesi olmasına ve birliğin kurallarına uymak zorunda kalmasına rağmen İngiltere, Avrupa Birliği’nin önemli kararlarının alınma sürecinden dışlandı.
AB-İNGİLTERE BREXİT ANLAŞMASI
İngiltere Başbakanı Theresa May, ülkesi adına daha iyi Brexit anlaşması yapmak için aylar boyunca AB ile müzakereler yürüttü. Nihayet anlaşmaya varıldı. 25 Kasım 2018’de AB liderleri Brexit Anlaşması’nı onayladı.
29 Mart 2019’daki Brexit tarihine 4 ay kala, İngiltere Başbakanı Theresa May bu kez Brexit Anlaşması’nı halkına ve parlamenterlere kabul ettirmek için çalışmaya başladı. Ancak AB ile uzlaşmaya vardığı anlaşmaya İngiliz halkını ve parlamenterleri ikna edemedi. Başbakan Theresa Maylideri olduğu Muhafazakar Parti’yi dahi iknada başarılı olamadı.
İrlanda ile İngiltere’ye bağlı Kuzey İrlanda arasındaki sınır konusunu düzenleyen Brexit Anlaşması maddesi İngiliz kamuoyu ve siyasetçilerinde büyük rahatsızlık oluşturdu. Ayrıca Brexit’in maliyeti, göçmenler ve AB ile ticareti düzenleyen anlaşma maddeleri de İngiliz halkı ve siyasetçileri tarafından kabul görmedi.
İstifalar ve siyasi krizlerin eşliğinde yapılan oylamalarda İngiliz Parlamentosu, Brexit Anlaşması’nı 3 kez reddetti.
29 Mart 2019’da gerçekleşmesi gereken Brexit defalarca ertelendi. Yeni tarih olarak 31 Ekim 2019 belirlendi.
BREXİT 2. BAŞBAKANI KOLTUĞUNDAN ETTİ
AB ile uzlaşmaya vardığı Brexit Anlaşması’nı parlamentodan geçirmeyi başaramayan Başbakan Theresa May, 24 Mayıs 2019’da başbakanlıktan ve Muhafakazar Parti Genel Başkanlığı’ndan istifa kararı aldı.
İstifa kararını açıklayan Başbakan Theresa May, “Brexit’i gerçekleştirememek benim için her zaman derin bir üzüntü konusu olacaktır” dedi.
BREXİT’TE 3. BAŞBAKAN: BORIS JOHNSON
23 Temmuz 2019’da Muhafazakar Parti başkanlığı seçimini kazanan eski Dışişleri Bakanı ve Londra Belediye Başkanı Boris Johnson, 24 Temmuz’da Başbakanlık görevini devraldı.
55 yaşındaki Boris Johnson, Başbakanlık görevini almasının ardından yaptığı ilk konuşmada 31 Ekim 2019 tarihi itibariyle Avrupa Birliği’nden ayrılacaklarını söyledi.
Başbakanlık binası 10 numaranın önünde basın mensuplarına hitap eden Boris Johnson, “Amasız fakatsız 31 Ekim itibariyle Avrupa Birliği’nden ayrılmış olacağız.” dedi.
Johnson, Avrupa Birliği’nden Brexit’i bir kez daha ertelemesini istemeyeceğini ve anlaşmasız şekilde de olsa Brexit’in gerçekleşeceğini vurguladı.
JOHNSON’A PARLAMENTODA SOĞUK DUŞ
Başbakan Boris Johnson, yaz tatilinin ardından Eylül başı işbaşı yapacak İngiliz Parlamentosu’nun bir hafta çalışmasının ardından 5 hafta yeniden tatile çıkmasını istedi.
Parlamentonun Brexit’i ve Brexit tarihi ertelemesini önlemek isteyen Başbakan Boris Johnson’un bu isteği Kraliçe tarafından uygun görüldü. Ancak İngiliz Parlamentosu Başbakan Boris Johnson’a son 2 hafta içerisinde ağır yenilgiler tattırdı.
Başbakan Boris Johnson, son 10 gün içerisinde yapılan 6 oylamayı kaybetti. Muhalifler meclisin gündemini ele geçirdi ve Brexit’i yeniden erteleme talep etmelerini sağlayacak bir tasarıyı da parlamentodan geçirdi.
Başbakan Boris Johnson muhaliflere karşı erken seçim kartını çekti. Ancak Başbakan Johnson’un 15 Ekim’de erken seçim yapılması talebi 2 kez mecliste kabul görmedi.
Şimdi İngiliz Parlamentosu 5 haftalık bir tatile girdi. 15 Ekim’den sonra İngiltere siyasetini yine hararetli günler bekliyor.
HALKIN FİKRİ DEĞİŞTİ Mİ?
23 Haziran 2016 Perşembe günü yapılan tarihi oylamada halkın yüzde 52’si Avrupa Birliği’nden ayrılma yönünde oy verirken, yüzde 48’i birlikte kalma yönünde oy kullanmıştı.
Referandumdan sonra yapılan anketlerde ise İngiliz halkının fikri yavaş yavaş değişmeye başladı. 2017 yılı Mayıs ayından itibaren İngiltere’de yapılan kamuoyu yoklamalarında Avrupa Birliği’nde kalınması yönünde fikir belirtenler ayrılma taraftarlarını geçmeye başladı.
2018 yılı sonunda yapılan anketlerde bu kez birlikte kalınmasını isteyenler yüzde 52’ye, ayrılma taraftarları yüzde 48’e düştü. Ancak siyasetçiler ve özellikle İngiliz başbakanları yeniden bir referanduma hep karşı çıktı.
Şimdi İngiltere’nin önünde 31 Ekim tarihi duruyor. Başbakan Boris Johnson Brexit’i gerçekleştirecek mi yoksa bu yüzden istifa eden 3. başbakan mı olacak önümüzdeki günlerde göreceğiz.
