Peru’da, Cumhurbaşkanı Pedro Castillo, Kongre tarafından görevinden azledilip gözaltına alınmasının ardından tutuklandı.
Pedro Castillo’nun tutuklanmasına giden süreç, dün yaptığı ulusa sesleniş konuşması ile başladı. Castillo, yaptığı konuşmada Kongre’nin feshedildiğini, ülkeyi acil durum hükümetinin yöneteceğini ve yeni Kongre için seçime gidilerek 9 ay içinde yeni anayasanın hazırlanacağını söyledi.
Kongre’nin hükümetini hedef aldığını kaydeden Castillo, “Kongre hukukun üstünlüğünü, demokrasiyi yerle bir etti. Bir ‘Kongre diktatörlüğü’ kurmak için Anayasa Mahkemesi’nin onayıyla güçler dengesini bozdu” dedi.
Castillo şunları söyledi:
“Vatandaşın talebine cevaben, hukukun üstünlüğünü ve demokrasiyi tesis etmek için şu önlemleri kapsayan olağanüstü hal hükümeti kurma kararı aldık; Kongre’nin geçici olarak feshedilmesi ve olağanüstü bir acil durum hükümeti kurulması. 9 ayı geçmeyecek şekilde yeni bir anayasa hazırlamak üzere kurucu yetkilere sahip yeni bir Kongre için mümkün olan en kısa sürede seçim düzenlenmesi. Yeni bir Kongre kurulana kadar kanun hükmünde kararnameler yoluyla yönetim sürdürülecektir. Bugünden itibaren ulusal çapta 22.00-04.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacaktır. Yargı, savcılık, Anayasa Mahkemesi ve Ulusal Adalet Kurulu yeniden düzenlenecek.”
Hakkında 17 ay içinde 3 kez gensoru önergesi sunulan Castillo, yolsuzluk yapmadığını ve Kongre’nin hükümetini devirmek için çalıştığını söyledi.
KONGRE ÜYELERİ FESİH KARARINI “DARBE” OLARAK NİTELEDİ
Cumhurbaşkanı Castillo’nun Kongre’yi feshetme kararı almasının ardından çeşitli siyasi bloklara mensup Kongre üyeleri, bu adımı “darbe” olarak niteledi.
Kongre’ye sunulan gensoru önergelerinde Castillo’nun görevde kalmasını savunan sol görüşlü Kongre üyesi Ruth Luque, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Bugün bir darbe düzenlendi. Benim çağrım her zaman mevcut anayasal çerçevelere saygı duymaktan yana oldu. Pedro Castillo hükümeti artık demokratik bir hükümet değildir” ifadelerini kullandı.
Sağcı Kongre üyesi Jose Cueto da “Castillo’nun yaptığı bir darbedir. Hiç kimse gaspçı bir hükümete boyun eğmek zorunda değil. Ordu diktatörü değil, anayasayı destekleyecektir. (Castillo) Görevden alınacak ve her suçlunun yaşaması gereken kaderle yüzleşecek; ömür boyu hapis” ifadelerine yer verdi.
Kongre üyelerinden Martha Moyano ise halka sakin olmaları, ordu ve güvenlik güçlerine de demokrasinin yanında yer almaları çağrısında bulundu.
Hector Ventura da “Safları sıkılaştıracağız, bugün tarihin doğru tarafında yer almak bizim elimizde. Pedro Castillo’nun bu darbe girişiminin başarılı olmasına izin vermeyeceğiz” ifadesini kullandı.
Bazı üyeler de Castillo’nun görevden alınması için Kongre’de bir oturumun düzenleneceğini kaydetti.
CASTİLLO’NUN KARARI HÜKÜMETİNDE İSTİFALARI GETİRDİ
Peru Dışişleri Bakanı Cesar Landa, Twitter hesabından, “İnançlarıma, demokratik ve anayasal değerlere sıkı sıkıya bağlı kalarak, Cumhurbaşkanı Castillo’nun Anayasa’yı ihlal ederek Kongre’yi kapatma kararı karşısında Dışişleri Bakanlığı görevinden geri dönülmez bir şekilde istifa etmeye karar verdim” açıklamasını yaptı.
Castillo’nun kararını darbe olarak niteleyen ve bunu şiddetle kınayan Landa, bu kararda kendisinin dahlinin olmadığını belirtti ve uluslararası topluma Peru’da demokrasiyi destekleme çağrısında bulundu.
Ekonomi ve Maliye Bakanı Kurt Burneo, sosyal medya hesabındaki paylaşımında, “Hukukun üstünlüğü ihlal edildiği için, demokratik ilkelerime uygun olarak Ekonomi ve Maliye Bakanlığı görevinden geri alınamaz istifamı sunarım” ifadesine yer verdi.
Adalet ve İnsan Hakları Bakanı Felix Chero Medina, Twitter hesabından, “Demokratik kurumsallığa saygı duyarak ve Kongre’nin kapatılıp ulusal olağanüstü hal hükümetinin kurulduğu açıklanması karşısında, Adalet ve İnsan Hakları Bakanı olarak görevimden geri dönülmez bir şekilde istifa ediyorum” açıklamasında bulundu.
Çalışma Bakanı Alejandro Salas, Twitter hesabından, “ilkelerine bağlı olarak demokrasiye saygı duyduğu için görevinden istifa ettiğini” duyurdu.
Eğitim Bakanı Rosendo Serna Roman, istifasını “İnançlarıma ve demokratik değerlerime sınırsız saygı duyarak, Cumhurbaşkanı Castillo’nun Kongre’yi anayasaya aykırı şekilde feshetme kararı karşısında, Eğitim Bakanı pozisyonundan geri dönülmez şekilde istifa etmeye karar verdim” diyerek duyurdu.
İletişim ve Ulaştırma Bakanı Richard Tineo Quispe de “Demokrasiye saygılı ve ilkelerime uygun olarak ve Kongre’nin kapanışının ve ulusal olağanüstü hal hükümetinin kurulmasının duyurulması karşısında, Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı olarak görevimden geri dönülmez şekilde istifa ediyorum” dedi.
Bakanların yanı sıra Castillo’nun avukatı Benji Espinoza da Twitter hesabından, “Anayasal düzende bir kopukluk olduğu için, vatandaş Pedro Castillo’nun savunmasından geri dönülmez şekilde vazgeçmek zorundayım” açıklamasını yaptı.
ANAYASA MAHKEMESİ’NDEN AÇIKLAMA
Anayasa Mahkemesi Başkanı Francisco Morales, düzenlediği basın toplantısında, “Bugün 20. yüzyılın en saf üslubuyla bir darbe oldu ama başarısızlığa mahkum bir darbe, çünkü Peru demokrasi içinde yaşamak istiyor. Bu darbenin hiçbir hukuki dayanağı yoktur” diye konuştu.
Morales, Anayasa’ya göre Castillo’nun kararını desteklemeyen Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dina Boluarte’nin Cumhurbaşkanlığı görevini devralması gerektiğini söyledi.
ORDU VE POLİS, MEVCUT ANAYASAL DÜZENE BAĞLI KALACAK
Castillo’nun, Kongre’yi feshetme ve ulusal acil durum hükümeti kurma kararının ardından Peru Silahlı Kuvvetler Müşterek Komutanlığı ve Peru Ulusal Polisinden yapılan açıklamada, kurumların anayasal düzene saygı duyduğu ve aksi yönde bir eylemde bulunmayacağı belirtildi.
Açıklamada, “Kurulu anayasal düzene aykırı herhangi bir eylem, anayasa ihlali teşkil eder ve silahlı kuvvetler ile polis tarafından anayasaya uyumsuzluğa yol açar” ifadeleri kullanıldı.
Silahlı Kuvvetler ile polisin birlik içinde olduğu vurgulanan açıklamada, halka sakin olmaları çağrısı yapıldı.
PERU’DA KONGRE, CASTİLLO’YU GÖREVDEN ALDI
Bu gelişmelerin ardından Peru Cumhurbaşkanı Pedro Castillo, hükümeti devirmekle suçladığı Kongre tarafından “kalıcı ahlaki yetersizlik” suçlamasıyla görevinden azledildi.
Castillo’nun görevinden alınması yönündeki karar, genel kurul toplantısında 101 lehte, 6 aleyhte ve 10 çekimser oyla kabul edildi.
DİNA BOLUARTE, CUMHURBAŞKANI OLARAK YEMİN ETTİ
Castillo’nun, görevinden alınmasının ardından Dina Boluarte, ülke tarihinin ilk kadın cumhurbaşkanı olarak göreve başladı.
Boluarte, Kongre’deki konuşmasında, “Tanrı, ülke ve tüm Perulular adına yemin ederim ki cumhurbaşkanlığı görevini sadakatle yerine getireceğim ve Peru’nun anayasasını 26 Temmuz 2026’ya kadar savunacağım” ifadesini kullandı.
Kurumlarda karşılığı bulunmayan bir darbe girişimi olduğunu vurgulayan Boluarte, “Büyük sorumluluğun bilincinde olarak bu görevi üstleniyorum ve ilk işim tüm Peruluları en kapsamlı şekilde birliğe çağırmaktır. Diyalog kurmak ve varmak bize bağlıdır. Tüm siyasi güçler arasında geniş bir diyalog çağrısı yapıyorum” dedi.
Boluarte, vatandaşların temel haklarına saygı göstereceklerini, hedeflerinin ülkenin ihtiyaç duyduğu siyasi ve ekonomik reformları gerçekleştirmek olduğunu bildirdi.
CASTİLLO TUTUKLANDI
Castillo, Kongre’yi feshetme ve ulusal acil durum hükümeti kurma kararının ardından polis tarafından gözaltına alındı.
Ülke basınında çıkan haberlerde, Castillo’nun, ulusa sesleniş konuşmasının ardından Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan çıktıktan sonra gözaltına alındığı belirtildi.
Castillo’nun bulunduğu yere Peru Cumhuriyet Savcısı Patricia Benavides ve Yetki Yolsuzluğuna Karşı Savcılar Özel Ekibinin (EEFCOP) koordinatörü olan Savcı Marita Barreto’nun geldiği belirtildi.
Öte yandan, Eyalet Savcısı Daniel Soria, Castillo’nun aldığı kararların anayasaya aykırı olması sebebiyle hakkında suç duyurusunda bulundu.
Castillo, hakkında ikisi “suç örgütünün parçası olup olmadığına yönelik” beş cezai soruşturma yürütülüyor.
Başsavcılık, 12 Ekim’de Castillo’yu bir suç örgütüne liderlik ettiği ve kamusal suçlar işlediği iddiasıyla yolsuzluk yapmakla suçlamıştı.
Çeşitli dönemlerdeki açıklamalarında kendisine yönelik suçlamaları kabul etmeyen Castillo, Kongre’nin kendisine darbe yapmak istediğini birçok kez söylemişti.
Castillo, Kongre tarafından görevinden azledilip gözaltına alınmasının ardından tutuklandı. Castillo, polisler eşliğinde arabaya bindirilerek, başkent Lima’ya bağlı Ate semtindeki Barbadillo Hapishanesine götürüldü.
CUMHURBAŞKANI OLAN BOLUARTE KİMDİR?
Apurimac bölgesine bağlı Chalhuanca kasabasında 31 Mayıs 1962’de dünyaya gelen Dina Boluarte, San Martin de Porres Üniversitesinden avukat olarak mezun oldu ve aynı üniversitede lisans üstü eğitimini tamamladı.
Boluarte, siyasette ilk adımını 2018’de attı, Lima eyaletine bağlı Surquillo ilçesi belediye başkanlığı için adaylığını koydu ancak başarılı olamadı.
Aynı şekilde 2020’de Özgür Peru Partisi saflarında parlamento seçimlerine katılan Boluarte, yeterli oyu alamadı.
Boluarte, 29 Temmuz 2021’de dönemin Cumhurbaşkanı Castillo tarafından Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak atanmıştı.
AMERİKAN DEVLETLERİ ÖRGÜTÜ, BOLUARTE’Yİ TEBRİK ETTİ
ABD merkezli Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) Genel Sekreteri Luis Almagro, Peru’nun yeni Cumhurbaşkanı Dina Boluarte’yi tebrik etti.
Almagro, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Peru Cumhurbaşkanı Dina Boluarte’yi ve onun ulusal birlik çağrısını selamlıyoruz. OAS’nin demokrasiye, barışa, kurumlara ve acilen demokratik yolu yeniden inşa etme ihtiyacına verdiği desteği teyit ediyoruz” ifadesini kullandı.
BAŞKENTTE EYLEMCİLERLE POLİS ARASINDA ÇATIŞMA
Öte yandan, eski Cumhurbaşkanı Pedro Castillo’nun gözaltına alınmasını protesto eden bir grup, hem polisle hem karşıt görüşlü kişilerle çatıştı.
Başkent Lima’daki Alfonso Ugarte Caddesi’nde toplanan Castillo taraftarlarına göz yaşartıcı gazla müdahale eden polis, bazı protestocuları gözaltına aldı.
Castillo’nun görevden alınmasını kutlayan karşıt grup ise sevinç gösterilerinde bulunmasının yanı sıra zaman zaman Castillo yanlılarıyla çatıştı.
