İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılışından (Brexit) yaklaşık beş buçuk yıl sonra Berlin ile Londra arasında kapsamlı bir dostluk ve iş birliği anlaşması imzalandı. Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in bu göreve geldikten sonra gerçekleştirdiği ilk İngiltere ziyaretinde, ev sahibi ülke başbakanı Keir Starmer ile altına imza koyduğu anlaşmanın, özellikle savunma, ticaret, göç ve gençlik değişim programları alanlarında çok sayıda ortak çalışmanın temelini oluşturması planlanıyor.
İmza töreninin ardından açıklamalarda bulunan Almanya Başbakanı Merz, “Bugün, Alman-İngiliz ilişkileri açısından tarihi bir gün” ifadesini kullandı. İki ülke arasında “geçmişte olduğundan çok daha sıkı iş birliği yapılabilecek çok fazla alan” olduğunu dile getiren Merz, özellikle savunma alanındaki iş birliğine vurgu yaptı.
Savunma alanında yeni dönem
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü saldırı savaşıyla alakalı olarak gözlemciler tarafından özel önem atfedilen savunma ile ilgili anlaşma maddesinde, “sıkı müttefiklerin birbirlerini savunma konusuna derin bağlılıklarını” taahhüt ettiği belirtiliyor. İlgili maddede ayrıca, birbirini savunma ilkesinin, “anlaşmanın diğer tarafına bir saldırı olduğunda, silahlı unsurlarla da yerine getirileceği” yer alıyor. Yine savunma alanındaki iş birliği bölümünde, “Bir taraf için var olan stratejik tehdidin diğer taraf için de stratejik tehdit olarak değerlendirileceği” vurgulanıyor.
Her iki ülkenin üyesi olduğu NATO’nun beşinci maddesi uyarınca halihazırda, ülkelerden birine bir saldırı olduğunda diğer ülkenin müttefiğine destek olması gerekiyor. Almanya bugüne dek savunma konusunda büyük oranda ABD’ye güveniyordu. Ancak Donald Trump’ın ikinci başkanlık döneminin başlaması ile birlikte Berlin’de, kendi savunma gücünü arttırmak için, Avrupa’nın nükleer güçleri Fransa ve İngiltere ile daha sıkı iş birliği ilişkileri kurma konusu güçlü bir şekilde gündeme gelmiş durumda.
Almanya ile İngiltere arasında imzalanan dostluk anlaşmasının savunma ile ilgili kısmında, özellikle NATO’nun kuzey ve doğu kanadında caydırıcılık gücünün arttırılması maddesi de yer alıyor. Bunun yanı sıra iki ülke savunma sanayiinde iş birliğini güçlendirmeyi kabul ediyor. Almanya ile İngiltere geçen Mayıs ayında 2 bin kilometre menzilli bir ortak füze yapımı konusunda anlaşmaya varıldığını duyurmuştu.
Düzensiz göç de iş birliği kapsamına alındı
Her iki lider için önemli bir husus olan göç konusu da, dostluk anlaşmasında önemli bir yer tutuyor. İngiltere’nin bu bağlamda Almanya’dan istediği desteği sağlamayı taahhüt eden Berlin, Manş Denizi üzerinden düzensiz göçmenleri İngiltere’ye sokan insan kaçakçılarının daha ağır cezalandırılması için, hem ulusal hem de Avrupa düzeyinde gerekli yasal değişikliklerin yapılmasını kabul ediyor.
Düzensiz göçle mücadele eden güvenlik güçlerinin raporlarına göre, Manş Denizi’nin aşılmasında insan kaçakçılarının organize ettiği botların bir kısmı Almanya’da gizleniyor. İngiltere Başbakanı Starmer, son dönemde ülkeye giriş yapan düzensiz göçmenlerin sayısındaki artış sebebiyle iç siyasette büyük bir baskı altında bulunuyor.
Ticarete canlılık kazandırılacak
Brexit sonrası iki ülke arasında düşen ticaret hacminin yeniden yukarı çekilmesi de, “Dostluk ve İkili İş Birliği Anlaşması”nın bir parçası. Bilim, teknoloji ve eğitim ile yapay zeka alanlarında da daha sıkı bir iş birliğine gidilmesi de yine anlaşma ile hedeflenen hamlelerden bazıları.
Gençlik değişim programları ile iki ülke gençleri arasında daha fazla diyalog ve karşılıklı yakınlaşma hedefi hakkında da görüşlerini paylaşan Almanya Başbakanı Merz, “Gelecekte öğrencilerin İngiltere’ye daha kolay seyahat edebilmeleri ve aynı şekilde Almanya’ya gelebilmeleri konusunda anlaşmış olmaktan dolayı çok mutluyum” ifadelerini kullanarak böylelikle genç kuşağın her iki ülkeyi daha yakından tanıma fırsatı sunulacağını dile getirdi. İngiltere’nin AB’den ayrılmasının ardından, ilgili öğrenci değişim programlarının hayata geçirilmesi oldukça zorlaşmıştı.
Söz konusu anlaşmanın bir diğer maddesi de ulaşımla ilgili. İki ülke arasındaki demiryolu trafiğinin bu bağlamda iyileştirilmesi öngörülüyor. Demiryolu şirketi Eurostar, geçen ay yaptığı açıklama ile 2030’lu yılların başına kadar Frankfurt ile Londra arasında aktarmasız bağlantı kurulacağını duyurmuştu.
31 Ocak 2020 tarihinde resmen AB’den ayrılan İngiltere ile diğer bazı Birlik ülkeleri arasında bir süredir yakınlaşma çabaları devam ediyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron geçen hafta Londra’yı ziyaret etmiş ve bu ziyarette, Starmer ile Macron arasında, nükleer caydırıcılık konusunda iki ülkenin ortak hareket etmesi hususunda anlaşmaya varılmıştı.
Ayrıca geçen Mayıs ayında İngiltere ile AB, savunma ve ticaret alanında iş birliğinin sıkılaştırılması konusunda mutabık kalmışlardı.
