Suriye’nin Lazkiye ve Tartus şehirlerinde Şam’daki geçici yönetim askerleri ve devrik Esad yönetimine bağlı güçler arasında çatışma çıktı.
Olaylar, Esad’ın 8 Aralık’ta devrilmesinin ardından ülkedeki en büyük çaplı çatışmalara dönüştü.
İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), çatışmalarda toplam 180’den fazla kişinin hayatını kaybettiğini aktardı.
Suriye’de geçiş dönemi başkanı ilan edilen Ahmed eş-Şera, Cuma gecesi yaptığı açıklamada “Devrik rejimin kalıntılarının peşine düşmeye devam edeceğiz” dedi ve ekledi:
“Onları adil bir şekilde yargılayacağız. Silahlar yalnızca devletin elinde bulunacak.”
Akdeniz’e kıyısında bulunan Lazkiye ve Tartus’ta sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
Alevilerin çoğunlukta bulunduğu bölge, aynı zamanda Esad ailesinin kökeninin dayandığı Kardaha ilçesine de ev sahipliği yapıyor.
Cuma akşamı Suriye’nin resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir Suriye Savunma Bakanlığı yetkilisi, bazı silahlı güçlerin Kardaha’da çeşitli binaları ele geçirerek buralardan saldırılar düzenlediğini, bunu sonlandırmak için Cuma akşamı bölgeye gönderilen güvenlik güçlerinin Kardaha’da bir operasyon başlattığını söyledi.
Bu açıklamanın ardından Lazkiye Valiliği, vilayet genelindeki elektrik kesintisi yaşandığını duyurdu.
SOHR’a göre geçici yönetime bağlı güvenlik güçleri, Lazkiye kırsalında altısı çocuk, 13’ü kadın, en az 134 Alevi sivili “infaz etti”.
Gözlemevi çok sayıda cansız bedenin yanı sıra ağıt yakan kadınların da görüntülerini paylaştı.
BBC Newshour’a konuşan Lazkiye’deki bir Suriyeli aktivist, Alevilerin infaz edilmesinin “bölgede yaşayanları dehşete düşürdüğünü” söyledi, “Onları koruyacak bir hükümet veya devlet olmadığını görüyorlar. Korkuyorlar” dedi.
Güvenlik için adını gizli tutmak isteyen Suriyeli, geçici yönetime bağlı güçlerle çatışan kişilerin, Esad rejimi devrildiğinde ordudan kovulduktan sonra silahlarını bırakmayarak dağlara çıkan kişiler olduklarını aktardı.
Çatışmaların başlangıcını ise şöyle anlattı:
“Bu kişiler dağlardan kentlere inerek hükümete bağlı askerlere ateş açmaya, onları öldürmeye başladı.
“Hükümete karşı savaş ilan edip Suriye’nin kıyı kesimlerini özgürleştirmeye başladıklarını söylediler.”
Beyrut’ta bulunan BBC Orta Doğu Muhabiri Hugo Bachega, “Aleviler, İslamcıların liderliğindeki isyancıların Aralık’ta eski rejimi devirip iktidarı ele geçirmesinden bu yana ayrımcılık ve saldırılara maruz kalmaktan şikayetçi” diyor.
SANA’nın Türkçe servisi, Lazkiye Valiliği Kamu Düzenliği Müdürü Yarbay Mustafa Knefati’nin şu açıklamasına yer verdi:
“Önceden planlanmış ve kasıtlı bir saldırıyla, Esad milislerinin birkaç grubu kontrol noktalarımıza saldırdı ve Cebleh bölgesi ve kırsalında çok sayıda devriyemizi hedef aldı.”
SANA Türkçe, sosyal medya hesaplarından Suriye’nin farklı noktalarından yola çıkan askeri konvoyların Lazkiye ve Tartus’a varışlarına dair fotoğraf ve videolar paylaştı.
‘Kışkırtmaların tehdit haline gelmesine izin verilmemelidir’
Lazkiye’deki olaylarla ilgili Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli’den açıklama geldi.
Keçeli, X hesabından yaptığı paylaşımda “Bu tür kışkırtmaların, Suriye’nin ve bölgemizin huzuruna karşı bir tehdit haline gelmesine izin verilmemelidir” dedi.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ayrıca şu ifadeleri kullandı:
“Suriyelilerin barış ve refah içinde yaşama hakkını hedef alan her türlü eylemin karşısındayız. Türkiye, Suriye halkının ve yönetiminin yanında olmaya devam edecektir.”
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı da “Yasa dışı gruplar tarafından işlenen suçları ve güvenlik güçlerinin hedef alınmasını” kınadı.
Almanya Dışişleri Bakanlığı da sosyal medya hesabında paylaştığı açıklamada “Suriye’nin batısında çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği çatışmalar nedeniyle şoktayız” ifadelerini kullandı:
Tüm taraflara şiddet ve nefret sarmalından çıkmak için barışçıl çözüm, ulusal birlik, içerleyici siyasi diyalog ve geçiş dönemi adaletine odaklanmaları çağrısında bulunuyoruz.
İran Dışişleri Bakanlığı da Suriye’deki çatışmaların bölgesel istikrarsızlık yaratma riski bulunduğunu söyledi.
Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ise sivil can kayıplarına dair haberlerin çok üzücü olduğunu ve “derin endişe duyduklarını” söyledi.
Pedersen taraflara itidal çağrısında bulundu.
Çatışmalar nasıl başladı?
Lazkiye ve Tartus’ta etkili olan çatışmalar, 6 Mart’ta Beit Ana köyü sakinlerinin güvenlik güçlerine bir şüpheliyi teslim etmemesiyle başladı.
Köyde çıkan gerilimin ardından Şam’a bağlı güvenlik güçleri bölgede güvenlik operasyonu başlattı.
Bu operasyon sırasında Esad yönetimine bağlı güçler, Şam yönetimi askerlerine saldırdı.
Olaylar, Esad’ın 8 Aralık’ta devrilmesinin ardından ülkedeki en büyük çaplı çatışmalara dönüştü.
Esad yönetimine bağlı güçler bölgedeki bazı askeri noktaları ele geçirdi ve Cebleh merkezinde çatışmaya girdi.
Bölgedeki otoyollarda güvenlik güçlerine yönelik saldırılar gerçekleştirildiği bilgisi var.
Cebleh’te yaşayan Ali adlı bir çiftçi, Fransız AFP ajansına verdiği demeçte “şehir savaşı ve sokak çatışmalarına” şahit olduğunu söyledi.
Çiftçi, “Tüm gece çatışma ve patlama sesleri duyduk. Herkes korkuyor… evlerimizde hapis kaldık ve dışarı çıkamıyoruz” diye konuştu.
Humus ve Halep’te gösteriler
SANA, Humus ve Halep’te 6 Mart’ı 7 Mart’a bağlayan gece Şam yönetimine destek için gösteriler düzenlendiğine dair haber ve görüntüler geçti.
Şam’daki geçici yönetimin Savunma Bakanlığı sözcüsü Albay Hasan Abdulgani, halen Esad’a sadık olan güçlere silah bırakma çağrısı yaptı:
“Binlece kişi silahlarını bırakıp ailelerine dönmeyi seçti, bazılarıysa hala katil ve suçluları savunmak için kaçmak ve savaşmakta ısrar ediyor. Seçim ortada: Silahlarınızı bırakın ya da kaçınılmaz sonunuzla yüzleşin.”
Şam yönetimi, Aralık 2024’ten bu yana Lazkiye ve Tartus’un bulunduğu bölgede güvenliği tesis etmekte zorlanıyor.
Bölgedeki Alevi gruplar, Esad’ın devrilmesinin ardından özellikle Humus ve Lazkiye’de azınlıkların hedef alındığını ve saldırıya uğradığını söylüyor.
Güvenlik güçleri bu bölgelerde Esad yönetimine bağlı güçleri ortadan kaldırmak için aylardır operasyon düzenliyor.
Aktivistler, bu operasyonlar sırasında bölge sakinlerinin evlerine el konulduğunu, insanların infaz edildiğini ve kaçırıldığını iddia ediyor.
Geçici yönetim makamlarıysa şiddet olaylarının “istisnai durumlar” olduğunu savunuyor ve suçluların cezalandırılacağını taahhüt ediyor.
AFP: 300’den fazla Alevi katledildi
Fransız haber ajansı AFP, çatışmalarda Şam’daki geçici yönetim askerlerinin 300’den fazla Alevi’yi ‘katlettiğini’ yazdı.
Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) ise, Suriye’nin kuzeybatısında “sivil ve savaşçı ayrımı yapılmaksızın erkek ve genç yetişkinlere yönelik geniş çaplı saha infazların” yaşandığını duyurdu.
SNHR’nin verilerine göre bölgede yaşayan en az 240 sivil öldürüldü.
AFP, BBC Türkçe
