ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’ı ziyaret edeceğini duyurması iki ülke arasında gerginliği artırdı.
Çin Devlet Başkanı Şi Jinping, ABD’li mevkidaşı Joe Biden ile telefon görüşmesinde, Tayvan konusunda yabancı müdahalesinin kabul edilemeyeceği mesajı vererek, “Ateşle oynayan kendisini yakar” dedi.
Biden ve Şi’nin görüşmesi, Pelosi’nin Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’ı ziyaret edeceğine dair haberler nedeniyle gerilimin yüksek olduğu bir dönemde yapıldı.
AA’nın ulusal basına dayandırdığı haberlere göre Şi, Çin’in Tayvan bağımsızlığına yönelik hareketlere ve her ne şekilde olursa olsun her türlü dış müdahaleye karşı çıkacağını söyledi.
ABD’ye müdahale durumunda karşılık verileceğini ifade eden Şi, “Çin hükümeti ve halkının Tayvan konusundaki tavrı tutarlıdır; ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü korumak, 1,4 milyardan fazla Çinlinin ortak iradesidir. Halkın iradesi çiğnenemez. Ateşle oynayan kendisini yakar” dedi.
Çin devlet başkanı, ABD’ye ‘tek Çin’ ilkesine ve ABD-Çin diplomatik ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’deki taahhütlerine, hem sözde hem de eylemde bağlı kalmaya çağırdı.
Çin-ABD ilişkilerini ‘stratejik rekabet’ kavramıyla tanımlamanın ve Çin’i ‘en büyük rakip’ ve ‘uzun vadeli en büyük tehdit’ olarak yorumlamanın, Çin-ABD ilişkilerini yanlış anlamak ve Çin’in kalkınmasını yanlış okumak anlamına geleceğini vurgulayan Şi, “Değişim ve düzensizlikle karşı karşıya olan dünyada, uluslararası toplum ve dünya halkları Çin ve ABD’den, dünya barışını ve istikrarını korumayı, küresel kalkınmayı ve refahı teşvik etmesini bekliyor. Çin ve ABD’nin iki büyük güç olarak sorumluluğu bu olmalı” dedi.
Çin ve ABD’nin, makro ekonomi politikalarının eşgüdümü, küresel sanayi ve tedarik zincirlerinin istikrarının sağlanması ve küresel enerjiyle gıda güvenliğinin korunması gibi önemli konularda iletişimi sürdürmesi gerektiğine dikkati çeken Şi, şunları söyledi: “Tedarik zincirlerini kesmek ve ekonomik bağları koparmak gibi ekonominin yasalarına aykırı hareketler, ABD ekonomisini güçlendirmeyeceği gibi dünya ekonomisini daha kırılgan hale getirecektir.”
Beyaz Saray, Biden ve Şi’nin yüz yüze görüşmenin önemi konusunda aynı fikirde olduğunu ve görüşmenin zamanının belirlenmesi konusunda her iki tarafın da ekiplerinin çalışacağını bildirdi.
***
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, Pelosi’nin olası ziyaretiyle ilgili şunları söylemişti: “Her tür olasılığa hazırlıklıyız. Eğer ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı tedbirler alacağız.”
Çin Savunma Bakanlığı, önceki günkü açıklamasında, Pelosi’nin ziyaret etmesi halinde askeri karşılık verebileceği belirtmiş, “Pelosi Tayvan’ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak” demişti.
Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, ziyaret ile ilgili kaygıları olduğu, uluslararası basındaki haberler yansımıştı. Biden, Pelosi’nin ziyaretiyle ilgili, “Ordu, iyi bir fikir olduğunu düşünmüyor” demiş, ABD ordusunun, Pelosi’nin ziyarete karar vermesi halinde bölgedeki askeri hareketliliğini artırmayı planladığı iddia edilmişti.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin ‘tek Çin’ ilkesinin tanımladığı ‘kırmızı çizginin aşılması’ anlamına geleceğini söylemişti.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl aradan sonra adayı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi başkanı olacak. Daha önce, 1997’de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
