İsrail-İran çatışmasının 10’uncu gününde ABD, İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine yönelik saldırı düzenledi.
ABD’nin hedefi olan üç nükleer tesis de İran’ın nükleer programı için merkezî ve önemli bir konumda.
İşte Fordo, Natanz ve İsfahan hakkında bilinenler…
Natanz Nükleer Tesisi
Başkent Tahran’ın yaklaşık 250 kilometre güneyindeki nükleer kompleks, İran’ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi olarak kabul ediliyor.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Analistler, uranyumu nükleer yakıta dönüştüren kilit bir teknoloji olan uranyum zenginleştirme için santrifüjlerin geliştirilmesi ve montajı için kullanıldığını söylüyor.
Kâr amacı gütmeyen Nükleer Tehdit Girişimi’ne (NTI) göre Natanz’da altı yer üstü binası ve ikisi 50 bin santrifüj alabilen üç yer altı yapısı bulunuyor.
İsrail’in İran’a yönelik ilk saldırısında bu tesis hedef alınmış, uydu fotoğrafları ve analizler saldırıların Natanz’ın Pilot Yakıt Zenginleştirme Tesisi’nin yer üstündeki kısmını tahrip ettiğini göstermişti.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (IAEA) göre bu tesis 2003 yılından beri faaliyet gösteren ve İran’ın uranyumu yüzde 60 saflığa kadar zenginleştirdiği geniş bir alan. Silah sınıfı uranyum yüzde 90 oranında zenginleştiriliyor.
İlk saldırıyla ilgili olarak CNN’e konuşan iki ABD’li yetkili, daha önceki saldırıların santrifüjlerin depolandığı alt katlardaki elektriği de kestiğini aktarmıştı. Tesisin büyük bir kısmı yeraltında olduğundan, bu kısımlara giden elektriği kesmek yeraltındaki ekipman ve makineleri etkilemenin en etkili yolu.
Fordo Nükleer Tesisi
Kum kenti yakınlarında bulunan ve bir grup dağın derinliklerine gömülü olan bu gizli, sıkı korunan tesisin tam boyutu ve yapısı hakkında hâlâ çok şey bilinmiyor. Bilinenler, İsrail istihbaratı tarafından çalınan İran belgelerinden geliyor.
Ana salonlar 80 ila 90 metre yerin altında, bu da tesisi havadan imha etmeyi çok zorlaştırıyor. İsrailli yetkililer ve bağımsız raporlar daha önce ABD’nin bu kadar derini vurabilecek türde bombaya sahip tek ülke olduğunu söylemişti. Ancak analistler bu bombaların bile yeterli olmayabileceği uyarısında bulundu.
Tarafsız Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü’ne (ISIS) göre “İran, Fordo Yakıt Zenginleştirme Tesisi’nde mevcut yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyum stokunu üç hafta içinde 233 kg silah kalitesinde uranyuma dönüştürebilir”. Eğer doğruysa bu, dokuz nükleer silah için yeterli.
UAEA’nın son raporları İran’ın Fordo’da zenginleştirilmiş uranyum üretimini yüzde 60 seviyesine yükselttiğini öne sürüyordu. Uzmanlara ve IAEA’ya göre tesiste şu anda 2 bin 700 santrifüj bulunuyor.
İsfahan Nükleer Tesisi
İsfahan İran’ın merkezinde yer alıyor ve ülkenin en büyük nükleer araştırma kompleksine ev sahipliği yapıyor.
NTI’ye göre tesis Çin’in desteğiyle inşa edildi ve 1984 yılında açıldı. İsfahan’da 3 bin bilim insanı çalışıyor ve tesisin İran’ın nükleer programının “merkezi olduğundan şüpheleniliyor”.
NTI, tesisin, “Çin tarafından tedarik edilen üç küçük araştırma reaktörünün” yanı sıra “bir dönüştürme tesisi, bir yakıt üretim tesisi, bir zirkonyum kaplama tesisi ve diğer tesis ve laboratuarları işlettiğini” söylüyor.
