ABD Temsilciler Meclisi’ndeki Ermeni soykırımı tasarısı 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda ezici bir çoğunlukla, 405’e 11 oyla geçti.
ABD Temsilciler Meclisi Ermeni soykırımı iddialarını resmen tanıyan bir karar tasarısını kabul etti. Tasarı 11’e karşı 405 oyla Temsilciler Meclisi’inden geçti.
ABD Temsilciler Meclisi genel kurulunda her iki parti temsilcilerinin söz aldığı 1 saat süren tartışmanın ardından yapılan elektronik oylamada 405 üye tasarı lehinde oy kullanırken, 11 üye karşı çıktı.
Demokrat Partili Temsilciler Meclisi İstihbarat Komisyonu Başkanı Adam Schiff’in sunduğu tasarıda, “Temsilciler Meclisi’nin Ermeni soykırımını resmen tanımayı ve anmayı ABD politikası olarak gördüğü” ifade ediliyor.
TÜRKİYE: YOK HÜKMÜNDE
Tasarının Temsilciler Meclisi’nden geçmesi üzerine Türkiye sert tepki gösterdi.
Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “İç politika saikleriyle alınmış olan bu kararın tarihi ve hukuki dayanağı bulunmamaktadır” denildi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da Twitter’dan, “BarışPınarıHarekatı’yla büyük oyunu bozduk. Projeleri hüsrana uğrayanlar raflardaki köhne tasarılara sarıldılar. Bizden bu yolla intikam alacaklarını sananlar yanılıyorlar.Tarihi siyasete alet edenlerin bu utanç verici kararı; Hükümetimizin ve Halkımızın gözünde yok hükmündedir!” açıklamasını yaptı.
TÜRKİYE’YE SURİYE YAPTIRIMLARI
ABD Temsilciler Meclisi’nin Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna yönelik operasyonuna ilişkin Türkiye’ye bazı yaptırımlar getirilmesini öngören yasa tasarısını oy çokluğu ile kabul etmesinin ardından Dışişleri Bakanlığı’ndan sert tepki geldi. Bakanlıktan yapılan açıklamada “ABD Temsilciler Meclisi’nce bugün kabul edilen (Ermeni iddiaların ilişkin) kararı reddediyoruz.” denildi ve “Barış Pınarı Harekatımız gerekçe gösterilerek ülkemize yaptırım uygulanmasını öngören bir yasa tasarısının ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilmesini şiddetle kınıyoruz.” ifadeleri kullanıldı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Twitter’dan yaptığı açıklamada “Daha fazla Barış Pınarı Harekatı’yla büyük oyunu bozduk. Projeleri hüsrana uğrayanlar raflardaki köhne tasarılara sarıldılar. Bizden bu yolla intikam alacaklarını sananlar yanılıyorlar.Tarihi siyasete alet edenlerin bu utanç verici kararı; Hükümetimizin ve Halkımızın gözünde yok hükmündedir!” dedi.
Dışişleri Bakanlığı, ABD Temsilciler Meclisi’nde bugün kabul edilen ‘Ermeni Soykırımı konusunda ABD’nin Tutumunu Teyit’ kararıyla ilgili, “Şüphesiz bu karar, ABD Temsilciler Meclisi’nin saygınlığına gölge düşürdüğü gibi, Türkiye kamuoyundaki ABD algısına da olumsuz yansıyacaktır” açıklamasında bulundu.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “ABD Temsilciler Meclisi’nce bugün kabul edilen ‘Ermeni Soykırımı konusunda ABD’nin Tutumunu Teyit’ başlıklı, Temsilciler Meclisi’nin hissiyatını yansıtan H.Res.296 sayılı kararı reddediyoruz. İç politika saikleriyle alınmış olan bu kararın tarihi ve hukuki dayanağı bulunmamaktadır” denildi.
‘GEÇERLİLİĞİ BULUNMAMAKTADIR’
Açıklamada, söz konusu kararın Türk hükümeti ve halkı nezdinde hiçbir geçerliliği ve hükmünün bulunmadığının altı çizilerek, Barış Pınarı Harekatı’nı engelleyemeyerek hüsrana uğrayanların Türkiye’den bu yolla intikam alma çabalarının faydasız olduğu aktarıldı.
‘SİYASİ BİR ADIM OLMANIN ÖTESİNDE ANLAM TAŞIMIYOR’
Kararın yasal bağlayıcılığının da bulunmadığının kaydedildiği açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“ABD’deki Ermeni lobisi ve Türkiye aleyhtarı çevreleri memnun etmeye yönelik siyasi bir adım olmanın ötesinde bir anlam da taşımamaktadır. Tarihin meclislerin siyasi hissiyatına göre şekillendirilmeye çalışılmasından daha vahim bir yanılgı olamaz. Karar, 1948 tarihli ‘Soykırımın Önlenmesi Sözleşmesi’ hükümleriyle bağdaşmayacak şekilde soykırım isnadında bulunması hasebiyle ABD hukukuna ve uluslararası hukuka da aykırıdır. Uluslararası hukukta 1915 olaylarını ‘soykırım’ olarak tanımlayan bir karar bulunmamaktadır. Aksine, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bu konunun meşru bir tartışma konusu olduğunu hükme bağlamıştır.”
‘ABD’NİN TUTUMUNDA DEĞİŞİKLİK OLMAMASI NOT EDİLMİŞTİR’
Açıklamada, 1915’te yaşanan olayların siyasetin değil tarih biliminin alanı olduğu belirtilerek, “Türkiye’nin ‘Ortak Tarih Komisyonu’ kurulması yönünde 2005 yılında yapmış olduğu önerinin Ermenistan tarafından reddedildiği hatırlanmalıdır. Uluslararası ve bölgesel güvenlik bakımından fevkalade hassas bir dönemde alınan, Türkiye ve ABD ilişkilerini zora sokmaya yönelik bu kararın ABD’nin ulusal çıkarlarına verdiği ve vereceği zararların takdiri Amerikalı siyasetçi ve yöneticiler ile ABD halkınındır. Öte yandan, ABD yönetiminin 1915 olayları konusundaki tutumunda bir değişiklik olmaması da not edilmiştir. Şüphesiz bu karar, ABD Temsilciler Meclisi’nin saygınlığına gölge düşürdüğü gibi, Türkiye kamuoyundaki ABD algısına da olumsuz yansıyacaktır. Türkiye ve ABD arasındaki müttefiklik bağının ve dostane ilişkilerin devamına destek veren Amerikalı dostlarımızın bu vahim hatayı sorgulayacaklarına ve sorumlularının ABD halkının vicdanında yargılanacağına inanıyoruz” ifadelerine yer verildi.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NDAN ABD’NİN ‘YAPTIRIM’ KARARINA KINAMA
Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’ye yaptırım uygulanmasına yönelik yasa tasarısının ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilmesini kınadı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, Barış Pınarı Harekatı gerekçe gösterilerek Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören bir yasa tasarısının bugün ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilmesinin şiddetle kınandığı belirtilerek, “Üst düzey yetkililerimizi ve Silahlı Kuvvetlerimizi hedef alan bu tasarı, NATO çatısı altında sürdürülen müttefiklik ilişkilerimizin ruhuyla bağdaşmadığı gibi ABD yönetimiyle 17 Ekim tarihinde Suriye konusunda varılan mutabakata da aykırıdır” denildi.
‘ABD YÖNETİMİNİ GEREKLİ TEDBİRLERİ ALMAYA DAVET EDİYORUZ’
Açıklamada, ABD yetkililerinin tehdit diliyle bir yere varamayacaklarını görmeleri gerektiği belirtilerek, şu ifadeler yer aldı:
“Son günlerde müttefik bir ülke ile terör örgütü arasındaki farkı dahi göz ardı eden söylem ve eylemleriyle, terörist bir şahsı meşrulaştırma gafletinde bulunan ABD yetkililerinin, tek taraflı yaptırım tehditleriyle bir yere varamayacaklarını görmeleri gerekmektedir. ABD Kongresi’ni, ilişkilerimizin özüyle ilgili olmayan meseleleri iç siyaset malzemesi yapmaya son vermeye, müttefiklik ve ortaklık ilişkilerimize yakışır şekilde hareket etmeye ve ABD yönetimini de ilişkilerimize daha fazla zarar verebilecek adımların önlenmesi için gerekli tedbirleri almaya davet ediyoruz.”
ERMENİSTAN BAŞBAKANI KARARI ‘SELAMLADI’
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan tasarının kabul edilmesini selamladı. Agos’un aktardığına göre, Paşinyan tarihi oylamanın gerçeğin kabulü ve tarihsel adaletin sağlanması için güçlü bir adım olduğunu söyledi. Paşinyan bu gelişmenin Ermeni Soykırımı’ndan kurtulanların torunları için de teselli olacağını kaydetti.
Ermenistan Dışişleri Bakanı Zohrap Mnatsakanyan da Kongre’ye teşekkür etti ve kararı tarihi olarak nitelendirdi. Bakan Mnatsakanyan kararın inkarcılığa karşı güçlü bir mesaj olduğunu söyledi. 405 temsilcinin tümüne minnettarlığını sunan bakan, kararın dünyada yeni katliamları engelleyeceğini vurguladı.
ERDOĞAN AİLESİNİN MAL VARLIĞI DA ARAŞTIRILACAK
ABD Temsilciler Meclisi’nde Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine gerçekleştirdiği Barış Pınarı Harekatı sebebiyle yaptırım yasa tasarısı da kabul edildi. Tasarı Türkiye’ye bir çok alanda yaptırımlar getirirken AKP’nin genel başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ailesinin mal varlığının ve iş ilişkilerinin de araştırılıp rapor hazırlanmasını öngörüyor.
16’YA KARŞI 403 OYLA KABUL EDİLDİ
Temsilciler Meclisi’nden oylanan tasarı 16’ya karşı 403 oyla kabul edildi. Tasarı, yasanın kabulünden sonra en geç 120 gün içinde ABD Dışişleri Bakanı’nın Hazine Bakanı ve Ulusal Güvenlik Direktörü ile istişare içinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ailesinin net mal varlığı, gelir kaynakları ve iş ilişkilerine dair bir rapor hazırlanmasını gerektiriyor.
ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı Eliot Engel ve Cumhuriyetçi üye Mike McCaul tarafından 17 Ekim’de sunulan yasa tasarı, bazı Türk yetkilileri yaptırım listesine alıyor ve Türk ordusunun silah ve finansmana erişimine sınırlamalar getiriyor.
HER 24 NİSAN ÖNCESİ TASARI KABUL EDİLECEK TARTIŞMASI YAPILIYORDU
Kongre’de Ermeni tasarılarının tarihine bakıldığında, 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanıyan bir tasarının Temsilciler Meclisi’nden geçmesine en çok yaklaştığı zaman 2000 yılında oldu. Bill Clinton’ın ABD Başkanı olduğu dönemde tasarı Meclis gündemine alındı ancak son anda dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Dennis Hastert, Başkan Clinton ve yönetim yetkilileriyle görüştükten sonra tasarıyı gündemden çıkardı. Tasarının Türk-Amerikan ilişkilerine etkileri, özellikle de İncirlik Üssü’nün geleceği gibi konulardaki kaygılar o dönemde tasarının gündemden çıkarılmasında ana etkenlerdi. Benzer Ermeni tasarıları 2007 ve 2010 yıllarında da Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’ndan geçmiş ancak yine yönetimin girişimleriyle genel kurul gündemine getirilmemişti. Ancak tasarının komisyondan geçmesi bile o dönemde Türk-Amerikan ilişkilerinde ciddi kriz yaratmıştı.
