Avrupa Birliği ve İran arasında ithalat ve ihracat ödemelerinin yapılabilmesi için yeni bir finansal mekanizma kuruluyor. Bununla, AB şirketleri için İran ile “meşru iş yapmanın” mümkün hale gelmesi hedefleniyor.
ABD’nin İran nükleer anlaşmasından çekilmesi sonrasında anlaşmaya taraf olan ve İran ile iş yapan diğer ülkeler, İran ile Avrupa Birliği (AB) kapsamında kurulacak finansal bir mekanizma üzerinden petrol satışı gelirleri dahil ithalat ve ihracat yapmak için anlaşmaya vardı.
İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin’in dışişleri bakanları ve İran dışişleri bakanı, yeni finansal ödeme mekanizması ile ilgili olarak yayımladıkları ortak bildiride “Özel Amaçlı Araç” adı verilen yeni sistemin, “İran’la meşru iş yapan işletmelere yardımcı olmak ve güvence vermek” amacını taşıdığını açıkladı.
Nükleer anlaşmayı koruma amacı
Kapalı kapılar ardında yapılan bakanlık düzeyindeki toplantıdan sonra basına konuşan AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temcilsici Federica Mogherini yeni finansal ödeme servisinin İran ile nükleer anlaşmayı da korumayı amaçladığını söyledi.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ile Birleşmiş Milletler’de bir açıklama yapan Mogherini, “Pratik açıdan bu, AB üye devletlerinin İran’la meşru finansal işlemleri kolaylaştırmak için bir tüzel kişilik kuracağı anlamına geliyor ve bu da Avrupalı şirketlerin Avrupa Birliği yasalarına uygun olarak İran’la ticaret yapmaya devam etmesini sağlayacak ve bu, dünyadaki diğer ortaklara da açılabilir” dedi.
Mogherini yeni finans mekanizmasının “operasyonel hale getirilmesi” için teknik uzmanlardan oluşan bir toplantı düzenleneceğini açıkladı.
Yayımlanan ortak bildiride ise 2015 nükleer anlaşmasına imza atan altı devletin nükleer anlaşmanın “iyi niyetle ve yapıcı bir ortamda tam ve etkili bir şekilde uygulanmasına olan bağlılıklarını yeniden teyit ettikleri” açıklandı. Nükleer anlaşma bildiride “Küresel nükleer silahsızlanmanın mimarisinin kilit unsuru ve çok taraflı diplomasinin önemli bir başarısı” olarak nitelendi.
Bildiride, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun İran’ın yükümlülüklerine uygun davrandığını 12 kez onaylandığı belirtiliyor.
ABD Başkanı Donald Trump nükleer anlaşmayı iptal etmişti.
Trump anlaşmayı iptal etti
ABD Başkanı Donald Trump, 2015 yılında İran ile beş daimi BM Güvenlik Konseyi üyesi ve Almanya arasında imzalanan nükleer anlaşmayı tek taraflı iptal etmişti. Bu kararının ardından ABD, nükleer anlaşma ile İran’a yönelik kaldırılan yaptırımları geçtiğimiz aylarda tekrar yürürlüğe koymuştu.
Bu karar nedeniyle İran ekonomisi zor günler geçirirken, ABD İran ile iş yapan diğer ülkelerin şirketlerini de cezalandırmakla tehdit etmişti. İran ile imzası atılan yeni ödeme mekanizmasının ABD’nin tepkisine neden olması bekleniyor.
