Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın ekonomik krizi önlemek için açıkladığı Yeni Ekonomi Programı (YEP) ile ilgili yorum ve değerlendirmeler devam ediyor.
Evrensel gazetesi yazarı ekonomist Hayri Kozanoğlu’na göre, Yeni Ekonomi Programı’nın makro rakamları IMF’nin kemer sıkma programının izlerini taşıyor. Önümüzdeki üç yılda sade yurttaşlarımız açısından tablo karamsar.
Yazısına “Öncelikle Berat Albayrak’ın açıkladığı Yeni Ekonomi Programı Tayyip Erdoğan’ı tekzip etmiş oldu. Çünkü sunuşta büyümenin iyice yavaşlayacağının, işsizliğin düşürülemeyeceğinin itirafı; Erdoğan’ın “kriz yok manipülasyon var” tezini yalanlıyor” diye başlayan Kozanoğlu, şöyle devam ediyor:
“Büyüme: 2018 yılı büyüme beklentisi yüzde 3.8; ilk çeyrek yüzde 7.3, ikinci çeyrek 5.2 büyüme oranları dikkate alındığında, yılın ikinci yarısı için yüzde 1.5 civarı bir büyüme varsayıldığını, son çeyrekte daralma gerçekleşeceğinin kabul edildiğini söyleyebiliriz. 2019’da da 2.3 büyüme tahmini potansiyelin altında bir tempoya, dolayısıyla durgunluğa işaret ediyor.”
2018 için yüzde 20.8 enflasyon öngörüldüğünü hatırlatan ekonomist Kozanoğlu, “Böylelikle Ağustos sonunda yüzde 18 civarında seyreden enflasyonun yılın geri kalanında ivme kazanacağı yalanlanmıyor. Önceki OVP’de yüzde 6.5 tahmin edilen 2019 enflasyon beklentisi de yüzde 15.9’a çekiliyor” değerlendirmesi yapıyor.
Hayri Kozanoğlu’na göre, Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak’ın açıkladığı projeksiyonlar enflasyon içerisinde durgunluk olgusunun, yani “stagflasyonun” kapıyı çaldığının kabullenilmesi anlamına geliyor.
Yazıda, bütçe açığının GSYH’ye oranı 2019’da yüzde 1.8, 2020’de yüzde 1.9 diye ifade edildiği hatırlatılıyor ve devam ediliyor:
“Bankacılık sistemindeki hasarın dile getirildiği, bu durumun tamiri için kamunun devreye gireceğinin ima edildiği düşünülürse bütçe açığı projeksiyonunun gerçekçi olmadığı söylenebilir. Durgunluk ortamında vergi gelirlerinin gerileyeceği, artan yoksulluk nedeniyle harcamaların da sosyal programlara yönlendirilmesi gereği de dikkate alınırsa bütçe açığının ciddi ölçüde artması kaçınılmaz görünüyor.”
Yazıda dikkat çekilen bir diğer konu işsizlik. Kozanoğlu’na göre, işsizlik oranını 2019 için yüzde 12.1, 2021’de dahi yüzde 10.8 beklenmesi, işsizliği önlemeye ilişkin bir ufkun bulunmadığının, bir anlamda Başkanlık rejiminin istihdam konusunda havlu attığının kanıtı sayılabilir. “İki milyon yeni istihdam sağlanması vaadinin dayanaklarını da Albayrak’ın açıklamalarında bulamıyoruz” diyor.
Hayri Kozanoğlu’nun cari açık konusundaki yorumu ise şöyle:
“2019 için yüzde 3.3, 2020’de yüzde 2.7, 2021’de yüzde 2.6 cari açık beklentileri gerçekleşse bile bu önümüzdeki üç yılda beklentileri gerçekleşse bile bu önümüzdeki üç yılda 80 milyar dolar taze finansman gerektiriyor. İçinde bulunduğumuz koşullarda mevcut borçları çevirirken bir de üzerine bu miktarda yeni kaynak bulmak oldukça zor görünüyor. Ayrıca ortalama dolar kurunun 2019’da 5.60 TL, 2020’de 6.00 TL, 2021’de 6.20 TL ima edilmesi fazla iyimser izlenimi uyandırıyor.”
Ekonomist Kozanoğlu’na göre, merakla beklenen Yeni Ekonomi Programı’nın (YEP) makro rakamları ancak IMF’nin dayatacağı bir kemer sıkma programının izlerini taşıyor. “Projeksiyonlar ne yazık ki önümüzdeki üç yılda sade yurttaşlarımız açısından karamsar bir tabloya işaret ediyor” diyen Hayri Kozanoğlu “Ancak bu rakamların nasıl gerçekleşeceğine, emekçiler dışında hangi kesimlerden fedakârlık beklendiğine ilişkin hiçbir somut veriye rastlanmıyor. Çok geçmeden Cumhurbaşkanı’ndan bu projeksiyonları gerçekçi bulmadığına, ekonominin dolu dizgin yoluna devam ettiğine dair açıklamalar gelmesi açıkça beni şaşırtmayacak” değerlendirmesini yapıyor.
