Ateşkesin dolmasına saatler kala Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya’da Devlet Başkanı Putin ile bir araya gelerek yeni bir anlaşmaya imza attı. Buna göre YPG’ye 150 saat süre verildi. Bu süre kapsamında YPG’nin 30 km güneye çekilmesi gerekiyor. Anlaşmaya göre YPG’nin çekildiği alandaki güvenlik Türk-Rus ortaklığında sağlanacak. 

Yaklaşık altı saat süren görüşmenin sonunda varılan anlaşma bazı soruları gündeme getiriyor.


BBC Türkçe’ye göre Suriye ordusunun sınırın hangi bölgelerine gireceği, YPG'nin 30 kilometre güneye çekildikten sonra ayrı bir silahlı güç olarak varlığını sürdürüp sürdürmeyeceği, Türk-Rus ortak devriyesinin ne kadar süreceğiyle ilgili soruların yanıtı yok.

Peki mutabakat, İdlib ve Afrin dahil tüm sınırı mı kapsıyor?

Anlaşmanın birinci ve beşinci maddesinde bu konuyla ilgili ifadeler yer alıyor. Üçüncü maddede "Bu çerçevede, Tel Abyad ve Ras Al Ayn'ı içine alan 32 km derinliğindeki mevcut Barış Pınarı Harekâtı alanındaki yerleşik statüko muhafaza edilecektir" deniyor.

Beşinci maddede ise "Rus askerî polisi ve Suriye sınır muhafızları, Barış Pınarı Harekât alanının dışında kalan Türkiye-Suriye sınırının Suriye tarafına, YPG unsurları ve silahlarının Türkiye-Suriye sınırından itibaren 30 km'nin dışına çıkarılmasını temin etmek üzere girecektir” ifadeleri yer alıyor.

Bu ifadelerden Rasulayn ve Tel Abyad arasındaki 120 kilometrelik sınırın dışında kalan tüm sınır boyunca 30 kilometrelik derinliğe kadar Rusya ve Suriye güvenlik güçlerinin gireceği anlaşılıyor.

Bir diğer soru da sınırdan çekildikten sonra YPG'lilere ve silahlarına ne olacak?

Bu sorunun yanıtı da metinde yok. Mutabakat sadece YPG'nin 150 saat içerisinde silahlarıyla birlikte sınırın 30 kilometre güneyine çekilmesini kapsıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, YPG'nin geride bıraktığı tahkimat ve mevzilerin imha edileceğini de söyledi.

Ankara'da yapılan değerlendirmeler, Rusya'nın, silahlarıyla birlikte güneye çekilecek olan YPG'lilerin "eğitimli ve silahlı bir güç olarak" gözden çıkarılamayacağı yönünde.

YPG'nin ayrı bir silahlı güç olarak muhafaza edilmesi yerine Esad'ın kontrolüne alınması için Suriye ordusuna katılabileceği, Rusya'nın 2016 sonunda kurduğu ve finanse ettiği 5. Kolordu'ya entegre edilebileceği iddiaları da konuşuluyor.

Üçüncü soru ise Türkiye'nin hedeflediği 444 kilometrelik güvenlik bölge oluşturulacak mı?

ABD ile varılan mutabakatta, TSK'nin kontrolünde olacak "güvenli bölge" oluşturulacağı belirtiliyordu. Ancak Rusya ile anlaşılan mutabakat metninde "güvenli bölge" ifadesi geçmiyor. Yalnızda "Mültecilerin güvenli ve gönüllü şekilde geri dönüşlerini kolaylaştırmak maksadıyla ortak çalışma yapılacaktır” deniliyor. 

Türkiye'nin 444 kilometre yeni bir yapılaşma ve yerleşim yerleri oluşturmayı hedeflediği güvenli bölge, mutabakata göre sadece 120 kilometrelik alanda uygulanacak.

Dördüncü soru Rusya ile ortak devriye ne kadar süreyle yapılacak?

YPG’nin çekilmesinin tamamlanmasının ardından harekât sınırlarının batısı ve doğusunda 10 km derinlikte Kamışlı şehri hariç Türk-Rus ortak devriyeleri başlayacak. Türk yetkililer, bu devriyeler için herhangi bir süre kısıtlaması olmadığını, ucunun açık olduğunu belirtiyor.

Beşinci soru ise Suriye askerleri 150 saatin sonunda sınırda kalacak mı?

Suriye ordusunun YPG'nin çekilmesinin ardından buralarda kalıp kalmayacağına dair bir bilgi de mutabakat metninde yer almıyor. Ancak Ankara'ya göre Suriye ordusu, bu bölgelerde kalacak. ABD askerlerinin çekilmesinin ardından bu bölgelere Suriye ordusu girmişti.

Altıncı soru Adana Mutabakatı ile ilgili. Bu mutabakatın nasıl uygulanacağı anlaşmada yer alıyor. Buna göre "Her iki taraf Adana Anlaşması'nın önemini teyit eder. Rusya Federasyonu mevcut koşullarda Adana Anlaşması'nın uygulanmasını kolaylaştıracaktır."

Bu madde, Ankara ve Şam arasında Rusya aracılığıyla bir temasın başlayacağını öngörüyor.

Son soru ise Kamışlı neden ortak devriye yapılacak yerlerin dışında bırakıldı?

Mutabakat metninde, YPG'nin 30 kilometre güneye çekilmesinin ardından yapılacak olan Türk-Rus ortak devriyesinin alanı belirtilirken "Mevcut Barış Pınarı Harekat alanı sınırlarının batısı ve doğusunda 10 km derinlikte Kamışlı şehri hariç Türk-Rus ortak devriyeleri başlayacaktır" deniliyor. Buna göre Kamışlı kapsam dışı bırakılıyor.

30 kilometre derinliğe kadar olan bölgeden YPG'liler çekilecek. Ancak sonrasında Türk ordusu Kamışlı'ya girerek Rus ordusuyla ortak devriye yapmayacak.