Cumhur İttifakı’nın küçük ortağı MHP’nin genel başkanı Devlet Bahçeli 100 maddelik anayasa teklifi hazırladıklarını belirterek, paketi ilk olarak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a sunacaklarını söyledi.
Pakette değiştirilemez maddeler aynen korunurken, Diyanet İşleri Başkanlığı bakanlığa dönüştürülüyor.
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) ile Cumhur İttifakı’nı teşkil eden Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) genel başkanı Devlet Bahçeli, partisinin 100 maddelik yeni anayasa teklifinin hazır olduğunu açıkladı. Teklifin önce AKP lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile paylaşılacağına işaret eden Bahçeli, anayasanın değiştirilemez maddelerinin aynen korunduğunu söyledi.
Parti genel merkezinde basın toplantısı düzenleyen MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, anayasaların değiştirilemez metinler olmadığını belirterek, “Anayasanın milli hedefleri barındırması yegane önceliktir. Toplum sözleşmesinin hazırlanmasına güçlü vurgu yapıyorsak önce uzlaşma erdemine bağlanmamız gerekecektir.” dedi.
”MHP ÖN ŞARTSIZ HAZIRDIR”
Herkesin yeni anayasadan bahsettiğini kaydeden Bahçeli, “Konuşmak, görüşmek için müsait bir zemin vardır. Sıkılı yumruklarla anayasa yapmak mümkün değildir. Artık uzlaşmak, yeni anayasa hazırlamak milli vecibedir. Bu tarihi göreve MHP ön şartsız hazırdır.” diye konuştu.
Bahçeli Cumhuriyet’in 100’üncü yıl dönümüne yeni anayasa ile girilmesi gerektiğini ifade ederek, “MHP’nin anayasa metin çalışmaları bitmiştir. Cumhuriyet’in 100’üncü yılında ‘100 Maddelik Yeni Anayasa’ ismiyle, 100 maddelik anayasa önerimizin hazırlık aşaması tamamlanmıştır. Partiler nasıl bir anayasa istediklerini açıklamalı. Anayasa çalışmamızı önce Cumhurbaşkanımıza sonra da diğer partilere sunacağız.” dedi.
MHP’NİN TEKLİFİ İKİ KISIM VE 100 MADDEDEN OLUŞUYOR
“Temel hak ve hürriyetler güncellenmiştir. Anayasa önerimiz 4 kısım, 100 maddeden oluşmaktadır.” diyen Bahçeli şöyle devam etti: “Anayasanın değiştirilemez maddeleri aynen korunmuştur. Devletin genel esasları, ilk 5 maddede düzenlenen şekli ve nitelikleri aynen korunarak 1’inci maddede ele alınmış, maddenin son fıkrasında ‘bu madde değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez’ denilmiştir.”
Teklifte Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) başkanına siyasi krizlerin çözümünde arabuluculuk yetkisi verildiğini belirten Bahçeli, “Hükûmet programının Meclis’e sunulması, kararname ve kanunların yetki alanları çatışmayacak şekilde belirlendi. Dokunulmazlık ve düşme sebeplerine dair belirsizlikler giderilmiştir. Üniter devlet ilkesine yer verilerek idari yapılanmada il esası korunmuştur. Atatürk Kültür Dil ve Tarih varlığını sürdürdü.” ifadelerini kullandı.
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI, BAKANLIĞA DÖNÜŞECEK
Bahçeli’nin aktardığına göre yürütme organı başkan ve idare şeklinde iki başlık altında düzenlenirken, başkan ile birlikte iki başkan yardımcısının seçilmesi öngörüldü. Başkanlık kabinesi anayasal statüye dahil edildi. Diyanet İşler Başkanlığı bakanlığa dönüşerken, Merkez Bankası anayasal kuruluş hâline getirilecek.
Bahçeli’nin duyurduğu 100 maddelik yeni anayasa önerisi özetle şu şekilde sıralandı:
* Anayasa önerimiz, “Başlangıç, Genel Esaslar, Temel Hak ve Ödevler, Cumhuriyetin Temel Organları ve Son Hükümler” şeklinde dört kısım ve 100 maddeden oluşmaktadır.
* Şekli bakımdan kısa ya da uzun bir anayasa değil, “Kaliteli temel kanun” anlayışı ile çatısı örülmüştür.
* Anayasanın başlangıcı, dünyada 164 ülke anayasa başlangıçları incelenerek, Türk milletinin ortak değerlerini kucaklayan ve muasır devlet olmanın gereklerini dikkate alan bir yaklaşımla yazılmıştır.
* Başlangıca, “Allah’ın lütfu, kardeşlik ruhu ve vatan sevgisiyle varlık bulmuş biz Türk Milleti” düsturu ile giriş yapılmıştır.
“DEĞİŞTİRİLESİ DAHİ TEKLİF EDİLEMEZ” MADDELER KORUNDU
* Devletin genel esasları ilk beş maddede düzenlen, “Devletin şekli ve nitelikleri” aynen korunarak birinci maddede ele alınmış, maddenin son fıkrasında “Bu madde değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez” denilmiştir.
* Anayasa’nın ikinci kısmında “Temel Hak ve Ödevler” düzenlenmiş, birinci bölümde tüm haklara dair ortak rejimi belirleyen “Genel Hükümler” yer almış, ikinci bölümde “Haklar ve Hürriyetler” başlığı ile temel hak ve hürriyetler “sınıflandırılmadan” en geniş şekilde güvenceye kavuşturulmuştur.
* Temel haklara dair genel rejimde “Hakların bütünlüğü” yaklaşımı esas alınmış, sınırlama rejimi tek bir maddede düzenlenmiş, temel hak ve hürriyetlerin korunması kenar başlığı altında yeni bir madde eklenmiştir.
5 Ocak 2021: AKP lideri Erdoğan, MHP lideri Bahçeli’yi evinde ziyaret etmişti.
* Hakları düzenleyen tüm maddelerdeki sınırlama sebepleri kaldırılmıştır.
* Temel hak ve hürriyetlerin kapsamı, taraf olduğumuz insan hakları sözleşmeleri baz alınarak kanunla belirlenmesi öngörülmüş, hakları düzenleyen maddelerde sadece ek güvencelere yer verilmiştir.
* Hürriyetin esas, sınırlamanın istisna olduğu yaklaşım gerçek anlamıyla buluşturulmuştur.
* Anayasa’nın üçüncü kısmında, üç bölüm halinde “Cumhuriyetin Temel Organları”, yasama, yürütme ve yargı başlıkları ile düzenlenmiş, Yasama organı için “Milli birliği sağlama”, yürütme için “Kurumsallaşmış başkanlık sistemi”, yargı için “Bağımsız ve tarafsız yapılanma” anlayışı ön plana çıkarılmıştır.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NE ÖZEL MİSYON
* Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, yüz yıl önce kuruluş felsefesinde var olan “Milli birliği sağlama” misyonu daha da güçlendirilmiştir.
* Bu kapsamda TBMM Başkanı’na “Tarafsız konumuyla” milli uzlaşmanın sağlanmasında ve siyasi krizlerin çözümünde arabuluculuk işlevi yüklenmiştir.
* TBMM’nin yetkileri; kanun yapımında, antlaşmaların onaylanmasında ve sona erdirilmesinde, bütçenin kabul edilmesinde, anayasal kurum ve kuruluşlara üye seçmede, meclis soruşturması açılmasında kuvvetlendirilmiştir.
* Milletvekillerinin dokunulmazlığıyla milletvekilliğinin düşme sebeplerine dair belirsizlikler giderilmiştir.
* Türkiye’nin üniter yapısına uygun olarak, idarenin kuruluşunda “kanunilik ilkesi” sağlam ve sağlıklı bir içeriğe taşınmıştır.
* Üniter devlet ilkesine anayasada açıkça yer verilerek, idari yapılanmada “il esası” korunmuştur.
* Anayasal kurumlardan Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Kurumu varlığını sürdürmüş, Diyanet İşleri başkanlığı “Türkiye Diyanet Kurumu” olarak yeniden yapılandırılmış, Yükseköğretim Kurulu’nun oluşumunda TBMM’nin yetkileri artırılmış, yeni bir kurum olarak “Türkiye Liyakat Kurumu” önerilmiştir.
ANAYASA MAHKEMESİ’NİN YAPISI DEĞİŞECEK
* Yargı organının yapılanmasında, “Yargı ayrılığı sistemi” devam ettirilmiş, Hâkimler ve Savcılar Kurulu, “Yargı Yüksek Kurulu” adıyla yeniden ele alınmış, avukatlık ve arabuluculuk mesleklerine anayasal statü tanınmış, Anayasa Mahkemesi yüksek mahkeme değil, özel bir statüde düzenlenmiş, Yüce Divan yargılaması ve siyasi parti kapatma davaları “Yüce Divan” adıyla oluşturulan yeni bir mahkemeye verilmiş, Yüksek Mahkemeler başlığı altında Sayıştay ve Yüksek Seçim Kurulu’nun statüsü açıklığa kavuşturulmuş, yargıya ilişkin üye seçiminde TBMM’nin yetkileri genişletilmiştir.
* Anayasanın son kısmında değiştirilme usulü genel olarak korunmuş, anayasa değişikliklerini halkoyuna sunma konusunda Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yetki verilmiştir.
