Geride bıraktığımız 2019 Türkiye için oldukça hareketli bir yıl oldu. Siyasetten ekonomiye pek çok alanda önemli gelişmeler yaşayan Türkiye, yılın sonuna doğru başlattığı Suriye’ye yönelik operasyon ile de dünya ülkelerinin gündemini meşgul etti.
Türkiye 2019’da yerel seçimlere kitlendi
Yılın başında 31 Mart yerel seçimlerine giden Türkiye, stresli günler yaşadı. Ülke, AK Parti- MHP bloğuna karşı bir araya gelen CHP-İYİ Parti ve Saadet Partisi adaylarının çetin yarışına tanıklık etti. Çıkan sonuçlar özellikle Cumhur İttifakı açısından pek olumlu değildi. Ekonomi açısından önemli illerin büyükşehir belediye başkanlıklarını kaybetti.
31 Mart sonrası Yüksek Seçim Kurulu kararı ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin tekrarlanması, ülkede yerel seçimleri neredeyse genel seçim statüsüne taşıdı. HDP’nin de örtülü destek verdiği Millet İttifakı adayı Ekrem İmamoğlu tekrarlanan seçimde bir kez daha belediye başkanı seçildi.
HDP’li belediyelere atanan kayyumlar da ülkenin gündemini hala meşgul ediyor. İlk olarak üç büyükşehire Diyarbakır, Van ve Mardin’e kayyum atandı. Hatta belediye eş başkanlarından bazıları tutuklandı. Şimdilik İçişleri Bakanlığı tarafından belediyelere atanan kayyum sayısı ise 32.
Suriye Operasyonu çok tartışıldı
Siyaset ile ilgili bir diğer mesele de Suriye’ye yönelik operasyon oldu. Türkiye 440 km’lik bir alanda güvenli bölge inşa etmek için özelinde YPG’ye karşı 9 Ekim’de Barış Pınarı Harekatı başlattı. Başta ABD olmak üzere, Avrupa ülkelerinin tamamı operasyona karşı çıktı. Türkiye her ne kadar operasyon süresince, sınır güvenliğini korumak ve barışı inşa etmek istediğini dile getirse de, dünya ülkeleri operasyon karşısındaki tavırlarını korudu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 gün süren harekat boyunca bugüne kadar 360 kilometre alan ile aralarında Tel Abyad ve Rasulayn şehir merkezinin de bulunduğu 65 yerleşim biriminin kontrol altına alındığını açıkladı.
Ama bu süre zarfında, ABD’nin yaptırım kararı tehditleri, ABD Başkanı Donald Trump’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yazdığı mektuba da ülke olarak dikkat kesildik.
S-400’ler, yaptırım tehditleri, ‘Ermeni Soykırımı’…
ABD ile en çok sorun yaşanan mesele ise Rusya’dan alınan S-400’ler oldu. Geçtiğimiz günlerde biri Türkiye’ye yönelik ekonomik yaptırım kararı, diğeri de ‘Ermeni Soykırımı’ olmak üzere iki yasa tasarısı ABD Senatosu’ndan geçti. Türkiye ise İncirlik ve Kürecik üsleri resti ile karşılık verdi ama öyle görünüyor ki bu sorunu 2020’de çokça konuşacağız.
Dış politikadaki bir diğer konu ise Türkiye’nin son yıllarda Doğu Akdeniz’de yürüttüğü petrol ve gaz arama faaliyetleri. Çalışmalar, bölgenin aktörleri arasındaki dengelerin yeniden belirlenmesine yol açıyor. Bölgede ABD ve Rusya’nın önemli oranda askeri gücü bulunuyor. Suriye’deki gelişmelere de paralel olarak Rusya bölgedeki askeri varlığını güçlendirirken, ABD de bölgede bulunduğunu sık sık hatırlatıyor.
2019 büyük zamların yılı
2019 yılı ekonomi açısından da pek kolay geçmedi. Muhalefete göre ülke derin bir ekonomik kriz içindeyken, iktidar her şeyin yolunda gittiğini her fırsatta dile getirdi. Ama bu yıl özellikle temel tüketim ürünlerine yapılan zamlar halkın belini büktü. Bu zamları art niyetli bulduğunu açıklayan hükümet, 31 Mart yerel seçimlerine kadar ülkenin belli noktalarına tanzim satış noktaları kurdu. Bu çadırlar önünde oluşan kuyruklar ise muhalefetin hükümeti ekonomik kriz üzerinden eleştirmesine neden oldu.
İşsizlik oranı da giderek arttı. Son açıklanan verilere göre işsizlik, 13.8’lerde. Türkiye’deki işsiz sayısı 1 milyon 65 bin kişi artarak 4 milyon 596 bin kişi oldu. Genç işsizlik oranı ise yüzde 27’ye ulaştı.
Özellikle seçimlerin tekrarlanması, Suriye operasyonu gibi önemli meseleler bir gözümüzü dolardaki hareketliliğe dikti. ABD’nin her açıklaması doları daha yakından takip etmemize neden oldu. Şimdiye kadar dönem dönem yaşanan iniş ve çıkışlar hariç dolar şimdilik stabil.
2019’un ilk 11 ayında 430 kadın erkekler tarafından öldürüldü
Türkiye 2019 yılında kadın cinayetlerindeki artışı da yakından takip etti. Özellike Emine Bulut’un ayrıldığı erkek tarafından öldürülürken ‘’Ölmek istemiyorum’’ çığlığı erkek şiddeti gören tüm kadınların sesi oldu. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerine göre 2019’un ilk 11 ayında en az 430 kadın erkekler tarafından öldürüldü. İçişleri Bakanlığı verilerine göre ise öldürülen kadın sayısı 299.
Bu yıl hem kadınlar hem de çocuklar şüpheli şekilde öldü. AK Parti İstanbul vekili Şirin Ünal’ın evinde çalışan Nadira Kadirova’nın nasıl öldüğü hala çözülemedi. Soruşturma sürüyor. Yine Rabia Naz’ın ölümü ile verilen hukuk mücadelesini Türkiye yakından takip ediyor. Baba Vatan Şaşmaz kızının nasıl öldüğünü bulmaya çalışıyor.
Türkiye Haluk Bilginer’i alkışladı
Kültür sanat alanında da ülkenin yüzünü güldüren ise oyuncu Haluk Bilginer’in Şahsiyet filmindeki rolü ile Uluslararası Emmy Ödülleri’nde en iyi erkek oyuncu ödülünü alması oldu.
Türkiye aynı zamanda sinemacılar, yapımcılar ve dağıtımcılar arasındaki kavgayı da yakından izledi. Yönetmen-Oyuncu Yılmaz Erdoğan’ın vizyondaki filmini online bir platforma satması tepkilere yol açtı. ‘Sinema filmleri, sinema salonlarında izlenir’ açıklamaları sırasında sinema yasası yürürlüğe girince ortalık biraz duruldu. Bu yıl sinemada izlenen filmler arasında adından söz ettiren film ise Joker oldu.
Türkiye aynı zamanda 2019 yılında çok değerli iki sanatçıyı kaybetti, Ayşen Gruda ve Yıldır Kenter. Usta kadın oyuncuların sayısız oyunda, filmde, dizide izi ve başarısı kaldı.
