Hastalığın Türkiye’ye yayılmasından endişe eden yetkililer İran’la sınırları kapattığını söylerken, iki ülke arasındaki tren seferleri 23 Şubat 2020 tarihinden itibaren geçici olarak durduruldu.

Washington Post’un eski Tahran büro şefi İran asıllı Amerikalı yazar Jason Rezaian, virüsün İran’da kontrolden çıktığını ve bunun bölgesel bir salgını tetikleyebileceğini yazdı. Rezaian’a göre İranlı yetkililer salgını engellemek için sorumluluk üstlenmedikleri gibi bu yöndeki çabaları da engelliyorlar.


İran yönetiminin adeta virüsle mücadele etmemek için çabaladığını gözler önüne seren Rezaian’ın yazısındaki öne çıkan bazı hususlar şöyle:

“İran’ın Koronavirüs’üne karşı beceriksiz ve dürüst olmayan cevabı zaten tehlikeli olan bir durumu daha kötü hale getirdi. Bu da bölgesel bir salgının tetiklenmesine neden olabilir.

Pazartesi günü (24 Şubat) Sağlık Bakanlığı yetkilileri ülkede 12 ölü olduğunu teyit ederken, İran’ın Kum şehri milletvekili Ahmed Amirabadi Farahani, resmi sayının çok ötesinde ülkede Koronavirüs’ten ölenlerin sayısının 50’yi geçtiğini iddia etmişti. Sağlık Bakanlığı yetkilileri bu iddiayı hızla yalanladı.

Farahani ayrıca, virüsü kontrol etmekte yönetimin performansının yetersiz olduğunu, şu ana kadar Korona ile mücadelede idarenin herhangi bir eylemine şahit olmadığını ifade etti.

Merkez üssü Kum şehrine giriş çıkışlar devam ediyor

Şiilerin önemli bir dini merkezi ve İran’ın dini başkenti sayılan Kum şehri, Koronavirüs’ün merkez üssü konumunda. Bir milyon nüfusu bulunan Kum’u her yıl 22,5 milyon kişi ziyaret ediyor. Siyasi ve pratik nedenlerden ötürü İran hükümeti virüsü bir yerde izole etmeye odaklansaydı orası Kum şehri olmalıydı. Ne var ki şehre giriş çıkış serbest ve çok sayıda insan halen Kum’a gidip geliyor.

Bu arada, günler önce virüsle ilgili halkın endişelerini yatıştırmak için devlet televizyonuna çıkan Kum Üniversitesi Tıp Bilimleri Direktörü, Koronavirüs testinde pozitif çıktı ve şu an karantina altında.

İranlılar hangi bilgiye güvenebileceğini bilmiyor. İran’ın yerel medyası hassas konularda haber yapmaması için artan şekilde baskı altında. Bu hassas konular listesi sürekli artarken çalışan haber merkezi sayısı sessizliğe zorlanan gazeteciler nedeniyle azalıyor.

İran’ın en önemli sorunu ise sorumluluk eksikliği. Hiçbir şey hiç kimsenin suçu değil. Her zaman suçlanacak başka birisi var.

Olaylar sarpa sarınca, hemen her zaman yabancılar suçlu çıkıyor. Tahmin edilebilir şekilde, bazı İranlı yetkililer şimdiden salgının yayılmasında ABD’yi sorumlu tutmaya başladılar. Mesela, Kum şehrinin Cuma hutbesi veren önde gelen imamlardan Muhammed Saidi “düşman insanların kalbine korku salmak Kum’u güvensiz bir şehir olarak göstermek ve yenilgilerinin intikamını almak için istiyor. Kum’un yenildiğini görmek istiyorsa Trump hayal kırıklığı içinde ölecektir,” dedi.

Bu işe yaramayınca, her türlü facia derhal Allah’ın muradına bağlanıyor. İran’ın Ukrayna uçağını düşürüp 176 kişiyi öldürdükten sonra Şehitler ve Gaziler Vakfı ölenlerin ailelerini arayarak onları sevdiklerinin şehit olmasından ötürü tebrik etmişti.

Çabaları da engelliyorlar

Virüsün yayılması İran’da kontrolden çıktı. İranlı yetkililer bunu engellemek için sorumluluk üstlenmezken, bu yöndeki çabaları da engelliyorlar.

Yetkililer başlangıçta bir problem olduğunu inkar ettiler. 13 Şubat gibi erken bir tarihte birçok vaka rapor edilmişken, yetkililer bu vakaların Koronavirüs olmadığını çünkü söz konusu kişilerin Çin’e seyahat etmediğini iddia etmişti. Ardından da endişeleri gidermek için sağlık “uzmanlarını” devlet kanallarına çıkarmışlardı.

İran devleti durumun vahametini inkar ederken İran’ın komşuları sınırları kapatıyorlar. Türkiye, Ermenistan, Pakistan ve Afganistan sınırlarını kapattı. Azerbaycan vatandaşlarını İran seyahatine karşı uyardı. Gürcistan İran’a bütün uçuşlarını durdurdu. İran’dan Çin’e uçuşlar ise devam ediyor.

Hükümetin daha herhangi bir vaka olduğunu belirtmediği Hamadan şehrinden bir kaynak en az iki kişinin virüsten öldüğünü bana ifade etti.

Aynı kaynak potansiyel taşıyıcılarla temas etmemek için birçok insanın işinden ücretsiz izin aldığını söyledi. Her ne kadar okullar, üniversiteler ve diğer bazı kamu kurumları kapalı olsa da, günlük hayat eskisi gibi devam ediyor.

İran’ın liderleri salgının boyutu hakkında bildiklerini ve virüsü kontrol altına almak hususundaki eksiklerini derhal kabul etmeliler. Buna mukabil, uluslararası toplum da virüsün yayılmasını engellemek için İran’a yardım hususunda gerekli tüm adımları atmalıdır.”