Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi, 2013’te Akdeniz’de bir göçmen teknesinin batması sonucu 200’den fazla kişinin ölmesinin sorumlusunun İtalya olduğuna hükmetti.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne bağlı olarak faaliyet gösteren ve bağımsız uzmanlardan oluşan komitenin bugün açıkladığı kararda, “İtalya, 2013’te Akdeniz’de batan bir teknedeki 200’den fazla göçmenin yaşam hakkını korumakta başarısız oldu” denildi.
Komite, İtalya’nın tekneden gelen çok sayıdaki yardım çağrısına uzun süre yanıt vermediğini ve olay yerine bir saat mesafedeki ITS Libra isimli donanma gemisini yardım için göndermekte geç kaldığını belirledi.
11 Ekim 2013’te yaşanan olayda, 400’den fazla göçmeni taşıyan tekne Libya’dan yola çıktıktan sonra batmış ve aralarında 60 çocuğun da bulunduğu 200’den fazla kişi hayatını kaybetmişti.
BM raporuna göre tekne gece saat 01.00 civarında denize açıldıktan birkaç saat sonra, “İtalya’nın Lampedusa adasına 113 km, Malta’ya 218 km mesafede uluslararası sulardayken Berberi bayrağı taşıyan bir gemiden ateş açılması sonucu” su almaya başladı.
Bunun üzerine teknedeki bir kişi İtalyan makamlarını arayarak batmakta olduklarını söyledi ve koordinatları vererek yardım istedi.
Bu kişi İtalya’yı defalarca aramasına rağmen ancak saatler sonra, 13.00 sularında “Malta’ya ait arama-kurtarma bölgesindesiniz” şeklinde bir yanıt alabildi.
Komitenin açıklamasına göre, “durumun aciliyetine rağmen İtalyan operatör göçmenlere yalnızca Malta Kurtarma Koordinasyon Merkezi’nin telefon numarasını verdi.”
Göçmenler bunun üzerine saat 13.00 ile 15.00 arasında Malta Kurtarma Koordinasyon Merkezi ve Malta Silahlı Kuvvetleri’ni defalarca aradı.
Sonunda Malta’ya ait bir devriye teknesi 17.50’de, teknenin batmasından sonra olay yerine ulaştı.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre, Malta’nın talebi üzerine kurtarma çalışmaları için İtalya, donanma gemisi ITS Libra’yı bölgeye yönlendirdi. İtalyan gemisi ancak saat 18.00’den sonra olay yerine gitti.
BM İnsan Hakları Komitesi açıklamasında, “Eyleme geç geçilmesinin sonucunda, 60’ı çocuk 200’den fazla kişi boğuldu” denildi.
Komite üyesi Helene Tigroudja, “Bu karmaşık bir vaka. Kaza uluslararası sularda, Malta’ya ait arama-kurtarma bölgesinde meydana geldi ama İtalya’ya ve İtalya’ya ait bir askeri gemiye daha yakındı” dedi.
Tigroudja, İtalya’nın hızla harekete geçmiş olması halinde can kayıplarının önlenebileceğine dikkat çekerek, “İtalyan yetkililer bu gemiyi ve sahil güvenlik teknelerini hemen yönlendirmiş olsaydı, göçmen gemisine batmasından en az 2 saat önce ulaşılabilirdi” diye konuştu.
Göçmen gemisi İtalya’ya ait arama-kurtarma bölgesinde batmamış olsa da uluslararası deniz hukukuna göre İtalya’nın arama-kurtarma çalışmalarına destek vermekle mükellef olduğuna vurgu yapıldı.
BM İnsan Hakları Komitesi, İtalya’ya bu olayla ilgili bağımsız soruşturma başlatması ve sorumluları yargılaması çağrısı yaptı.
11 Ekim 2013’te yaşanan olayın detayları, İtalyan L’Espresso dergisinin 2017’de telefon kayıtlarını yayımlamasıyla ortaya çıkmıştı.
Habere ve ses kayıtlarına göre Suriyeli bir doktor olan Mohanad Jammo, İtalyan makamlarını defalarca arayarak ısrarla “Lütfen acele edin”, “Tekne batıyor”, “Ölüyoruz” demişti. İtalya tarafındansa üst üste “Malta’yı arayın” yanıtı gelmişti.
