TR724'ten Yusuf Dereli'nin haberine göre Değişim ve politika faizinin artırılacağı beklentisi doların 8,50’lerden 8,00’lara kadar gerilemesine neden oldu. Euro ise 10.14’ten 9,70’lere kadar çekildi. Ekonomistlere göre söz konusu gelişme, TL’nin özellikle son dönemdeki değer kaybının temel nedeninin dış güçler vs. değil, ‘yönetim’ olduğunu teyit ediyor.

Şu anda döviz kurlarında yaşanan düşüşün faizin artırılacağı beklentisi olduğunu anlatan ekonomistler, piyasaların yeni Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın ‘para politikası araçlarının kullanılacağı’ yönündeki açıklamasını olumlu bulduğunu anlatıyor. 


Piyasalar, 19 Kasım’daki toplantıda MB’nin politika faizini en az 400 baz puan artırmasını bekliyor. Ekonomist Murat Sağman da bu konuya dikkat çekerek, “Piyasalar 19 Kasım’daki MB toplantısını beklemeye başladı,” diyor. 

PİYASANIN UMUDUNU KIRMAYIN

Prof. Dr. Burak Arzova’ya göre de piyasalar, ‘öngörülemeyen ekonomi politikalarının bitişini’ kutluyor. Prof. Dr. Özgür Demirtaş ise, “Bir dahaki toplantıda ciddi bir faiz artırımı umuduyla TL değerleniyor. Bu umudu asla kırmayın…” uyarısında bulunuyor. Ekonomist Erik Meyersson’a göre ise artış 600 baz puan olmalı. Tabi sadece faizin artırılması yetmez. Yapısal reformların da acilen hayata geçirilmesi şart.

Türkiye ekonomisi tarihinin en kötü günlerini yaşıyor. Özellikle son 2 yılda TL inanılmaz bir hızla değer kaybetti. Dış borç arttı, MB rezervleri ise doları baskılamak için harcandı. Swaplar hariç net rezervler eksi (-) 47 milyar dolar seviyelerinde. Doları baskılamak için 1,5 yılda buhar olan para 128 milyar dolar. 

ÖNCE MERKEZ’E ATAMA, ARDINDAN İSTİFA AÇIKLAMASI 

Cuma gece yarısı önemli bir atama haberi düştü haber sitelerine. MB Murat Uysal, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle görevden alındı ve yerine eski Maliye Bakanlarından Naci Ağbal getirildi. Pazar günü 19.15 sıralarında ise Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifası duyuldu. Dün 19.30 itibariyle istifaya ilişkin iktidar kanadından tek satır bile açıklama yapılmadı. İktidar yandaşı gazeteler istifa haberini yazmadı, televizyonlar gösterdi. 

TÜM POLİTİKA ARAÇLARI KULLANILACAK

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yeni Başkanı Naci Ağbal, dün ilk basın açıklamasını yaptı. Ağbal, “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası olarak temel amacımız fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir. Fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda tüm politika araçları kararlılıkla kullanılacaktır. Para politikasında, şeffaflık, hesap verebilirlik ve öngörülebilirlik ilkeleri çerçevesinde iletişim güçlendirilecektir,” ifadelerini kullandı. Piyasaların açılmasıyla birlikte Türk lirası değer kazanmaya başladı. Hafta içinde 8,57’yi aşan ve haftayı 8,52’den kapatan dolar/TL, dün sabah saatlerinde 8,35 seviyelerindeydi. 14.00 sıralarında ise 8,07’yi gördü. Avro/TL ise 9,56’nın altına indi. 

KÖTÜ YÖNETİMİN İSPATI 

Ekonomistlere göre yaşanan bu gelişmeler, sorunun dış güçlerden vs. kaynaklanmadığının ispatı. Temel sorun ekonomi yönetiminin beceriksizliği. TL’nin değerlenmesinin sebebi ise piyasanın faizlerin yükseleceği beklentisini satın almış olması. Ekonomist Mahfi Eğilmez, yaşananları, “Merkez Bankası Başkanı görevden alınıyor ardından Maliye Bakanı istifa ediyor ve ülkenin parası değer kazanıyor. Memleket, bilinen her şeyin tersini kanıtlama merkezi gibi.” cümleleriyle değerlendirdi. 

KOLTUK BOŞKEN TL DEĞER KAZANDI

Döviz kurundaki düşüş kalıcı olur mu? Bunun için atılması gereken adımlar var. Başkent Üniversitesi Finans ve Bankacılık Bölümü Başkanı Şenol Babuşçu, sorunun kişilerden değil sistemden kaynaklandığına dikkat çekiyor. Babuşçu, “Sorun kişilerde değil, sorun sistemde… Çözüm kişilerde degil, çözüm sistemin değişmesinde…” paylaşımıyla bu noktaya dikkat çekiyor. 

SİYASİ FATURASININ AĞIR OLDUĞU FARK EDİLDİ

Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yalçın Karatepe, yaşananları, “Ekonominin kendi başına bırakılsa iyiye doğru gideceğinin göstergesi. İktidar siyasi faturasının da ağır olduğunu fark etti. Hem kurumları hem de yöneticilere biraz alan açacakmış gibi görünüyor.” sözleriyle değerlendiriyor.  

FAİZ ARTIŞI BEKLENTİSİ ARTTI 

Dövizdeki gerilemenin temel nedeni MB’nın 19 Kasım’daki toplantıda faizi artıracağına dair beklentilerin artmış olması. Ekonomist Murat Sağman, “Yeni Merkez Bankası Başkanı Ağbal’ın olası faiz artırımı mesajından sonra dolar TL bugün 8 seviyesini gördü. Piyasa yeni ekonomi bakanını ve 19 kasım MB toplantısını beklemeye başladı.” diyor. Ekonomist Murat Kubilay ise “Bir ihtimal piyasa 22 Ekim toplantısı öncesi gibi bir delil olmaksızın; olması gerekenin yapılacağına inanmış durumda.” ifadelerini kullanıyor. 

KALICI İYİLEŞME İÇİN HUKUKA DÖNÜLMELİ 

Prof. Dr. Burak Arzova ise piyasaların ‘öngörülemez ekonomi politikalarının bitişini kutladığını söylüyor: “Tüm bunlar, yeniden normale ve devlet aklına dönüşün bir ‘satın alışı’ olarak algılanabilir. Tabii ki tüm bunlar ekonomik sorunların çözüleceği anlamına gelmez. Demokrasi ve hukuk anlamında adımlar atmadan ve bunları içselleştirmeden kalıcı iyileşme bence mümkün değil. Türkiye’nin en önemli ve birincil önceliği enflasyonla mücadele olmalı.”

Faiz artırılmazsa ne olur?

Piyasalar gözünü 19 Kasım’da yapılacak MB Para Politikası Kurulu toplantısına çevirmiş durumda. Söz konusu toplantıda politika faizinin en az 400 baz puan artması bekleniyor. Türkiye üzerine önemli çalışmaları bulunan İsveçli ekonomist Erik Meyersson, politika faizinde 400 baz puanlık bir artışın bile pozitif reel faiz için yetersiz olacağını söylüyor. 600-700 baz puanlık bir artış gerektiğini söylüyor. 

MB’nin 19 Kasım’da faizi 300 baz puan bile artırması olumlu bir adım olarak yansıyacak. Piyasalar en azından ‘yeterli olmasa da MB’nın doğru yolda olduğuna inanacak. Peki MB, politika faizini artırmazsa ne olur? 22 Ekim’de ne olduysa fazlasıyla yeniden yaşanır. 22 Ekim’de de beklenti oluşturulmuş, dolar gerilemiş ancak MB faizi sabit bırakarak piyasayı ters köşeye yatırmıştı. Sonrasında dolar sadece 1 hafta içinde 7.80’den 8,50’lere dayandı. Aynı şey 19 Kasım’da da yaşanırsa doların 8,50’yi aşması sadece bir kaç gün sürer… 


Kaynak: TR724