Bir ülkenin hava sahasını korumak için diğer bir ülkeden bir dizi savunma silahı alması alışılmadık bir durum değil. Ancak birkaç aydır Washington, Türkiye’yi söz konusu alımdan vazgeçmeye zorluyor. İddiaya göre, bir NATO ülkesi olan Türkiye kendisini Rusya ile askeri-teknik alanda herhangi bir anlaşmaya bağlamamalıdır.


Pek çok politikacı ve siyaset bilimciye göre, yeni bir soğuk savaş ortamının bir daha gerçekleşmesi muhtemel görünmüyor. Aslında dünyadaki stratejik istikrarın bir teste maruz kaldığı iddia ediliyor.

Rusya, ABD silah sistemlerinin iyileştirilmesine, NATO’nun Doğu’ya genişlemesine, Avrupa’daki Amerikan askeri tesislerinin konuşlandırılmasına, bir Avrupa füze savunma sisteminin kurulmasına ve Batı’nın kısıtlayıcı yaptırımlarına vb. cevap vermek zorunda.

Bu şartlar altında Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi alması Washington ve Brüksel tarafından neredeyse ihanet olarak görülüyor.

Türkiye henüz Washington’un şantajına boyun eğmedi, hatta bazı bilgilere göre bazı askeri birlikleri eğitim için Rusya’ya gönderdi bile. Aynı zamanda, Ankara’nın S-400’e ilişkin nihai kararı hakkında konuşmak için erken. ABD’nin artan baskısı ve NATO müttefiklerinin daha iyi teklifleri karşısında Tayyip Erdoğan anlaşmayı iptal edebilir.

Ankara’nın S-400 kararı, askeri gereklilik nedeniyle değil, tamamen siyasi nedenlerle verildi. Türkiye Cumhurbaşkanı, Moskova ve Washington arasındaki çatışmadan çıkar sağlamaya ve bir dereceye kadar NATO hava savunma sistemlerine karşı alternatif oluşturmaya çalıştı.

Suriye tehlikesi

Bugün Türkiye hava sahasında komşu ülkelerden ciddi bir potansiyele sahip olası rakip görünmüyor. Son yıllarda Türkiye’nin hava kuvvetleri ve onun uydusu konumundaki radikal islamcı gruplar, şimdiye kadar Rusya ve Suriye’ye ait sadece birkaç uçak, helikopter ve insansız hava aracını düşürdü. Astana görüşmeleri çerçevesinde Ankara ve Moskova arasındaki son anlaşmalar, Türkiye hava sahasının Suriye veya Rus hava kuvvetleri tarafından olası yeni ihlallerini de ihtimal dışı bıraktı. Sonuçta Ankara’nın S-400’ü bu hava savunma sistemlerini Şam’daki bölgesel müttefiki olan ülkeye karşı kullanmaya karar vereceğini varsaymak zor.

İran tehlikesi

Ankara ve Tahran arasındaki ‘İslam liderliği’ mücadelesnin de iki ülke arasında lası bir çatışmaya neden olması ihtimal dışı. Türkiye ve İran, güçlerini gerçekçi bir şekilde değerlendiriyor ve olası silahlı çatışmaların iki ülkede de rejim ya da hükumet değişikliklerine yol açabileceğini biliyor. Büyük olasılıkla, Ankara ve Tahran, Suriye’deki muhalif güçleri destekleme konusunda kendilerini sınırlayacak ve oradaki uyduları vasıtasıyla bir vekalet savaşı yürütmeye devam edecek.

Yunanistan, Ermenistan ve Gürcistan tehlikesi

Çözümlenemeyen Kıbrıs ihtilafı nedeniyle Türkiye ile Yunanistan arasındaki ilişkilerde devam eden gerginlik, Yunanistan’ın NATO’nun bir müttefiki olması nedeniyle S-400 hava savunma sistemini bu yönde kullanma ihtiyacını da gerekli kılmıyor. Ayrıca Türkiye’nin hava sahasını Gürcistan ya da Ermenistan’dan gelecek herhangi bir tehlikeye karşı koruma zorunluluğu da bulunmuyor. Gürcistan bölgede Türkiye’nin güvenilir bir ortağı konumunda ve Ermenistan da Rusya’nın müttefiki ve CSTO (Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü) üyesi.

S-400 Erdoğan’ın kişisel koruması için mi?

Geriye sadece bir komplo teorisi kalıyor: Erdoğan kendisini olası silahlı darbe girişiminden korumak istiyor. Son yerel seçimler, Erdoğan ve onun Partisi Adalet ve Kalkınma Partisi’ne (AKP) karşı ülkede artan bir güvensizlik olduğunu gösterdi. AKP İstanbul, Ankara ve İzmir’i kaybetti. Bu nedenle, varsayımsal olarak, Erdoğan, bu hava savunma sistemlerini, askeri uçaklarının yetkisiz olarak kullanımını önlemek için, Türk Hava Kuvvetlerinin yerleştirildiği hava üsleri alanlarında konuşlandırabilir. Belki de Erdoğan, bu hava savunma sistemlerinden bazılarının Ankara ve cumhurbaşkanlığı sarayını kapsayacak şekilde tahsis edilmesini planlanıyor. Erdoğan ayrıca, Amerikan yapımı uçakların kullanıldığı olası saldırıları engellemede, Amerikan yapımı ‘Patriot’ hava saunma sistemlerine oranla S-400’leri daha güvenilir buluyor olabilir.

Yazının orijinali için tıklayınız

Rusya Bilimler Akademisi Öğretim Üyesi Stanislav İvanov’un Nezavisimaya gazetesinde yer alan makalesi. (Gazete Rusya’nın önde gelen gazetelerinden ve Kremlin yanlısı)