Bugün, 23 Nisan: Cezaevindeki çocuk sayısı rekor düzeyde, eğitime katılım ise dipte

Bugün, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın 99’uncu yılı. Türkiye’nin karnesi ise kırıklarla dolu…

AKP iktidarı ile 2002’den bu yana cezaevindeki çocuk sayısı yüzde 26 artarken eğitime katılım oranı ise hâlâ düşük seviyelerde.

Çocuklar çalışmaya mecbur bırakılıyor, eğitim dışına itiliyor, zorla evlendiriliyor, cinsel istismara maruz kalıyor. Türkiye’de her üç çocuktan birisi yoksullukla mücadele ederken, kayıt dışı çalıştırılan çocuk sayısı 600 bin, çıraklık ve stajyerlik uygulamalarıyla birlikte bir milyondan fazla çocuğun emeği sömürülüyor. Birçok istismar vakasının üzeri örtülüyor. Yüzlerce çocuk cezaevinde yaşamaya mahkûm ediliyor.

BirGün’de yer alan habere göre, CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba’nın 23 Nisan dolayısıyla hazırladığı çocuk işçiliği raporu, Türkiye’de çocuk emeği sömürüsünün boyutlarını açığa çıkardı.

Rapora göre, 59 milyon çocuk eğitim hakkından yararlanamıyor. 5-17 yaş grubundaki 154 milyon çocuk, işçi olarak çalışıyor. Bu çocukların 75 milyonu fiziksel ve zihinsel gelişimlerini olumsuz etkileyen işlerde çalışıyor. Çocuk işçilerin, 95 milyonunu erkek, 64 milyonunu ise kız çocukları oluşturuyor. Çocuk işçilerin yüzde 72’si tarımda, yüzde 16’sı hizmet sektöründe, yüzde 12’si ise sanayide çalıştırılıyor.

İSİG Meclisi’nin verileri ise çocuk işçilerin çalışma hayatında yaşadığı ölümleri ortaya koydu. İSİG’in derlediği verilere göre, 2016 yılında 18’i 14 yaş altı olan toplam 63 çocuk işçi, 2017 yılında 18’i 14 yaş ve altı olan toplam 60 çocuk işçi ve 2018 yılında da 23’ü 14 yaş ve altı olmak üzere toplam 67 çocuk işçi hayatını kaybetti. 2016-2018 yılları arasında toplam 190 çocuk işçi hayatını kaybetti.

Türkiye’de çocuk istismarı verileri ancak adli makamlara ve basına yansıyan vakalarla değerlendiriliyor. Birçok istismar ve şiddet olayı örtülüyor. Bakanlıkların çocuk istismarına yönelik kapsamlı bir çalışması bulunmazken, İHD Çocuk Hakları Komisyonu tarafından 2018 yılında hazırlanan rapora göre, Türkiye çocuğa yönelik cinsel istismarda dünyada üçüncü sırada yer alıyor.

Rapora göre, yılda ortalama 8 bin çocuk cinsel istismara uğruyor, cinsel suçların yüzde 46’sı çocuklara yönelik işlenirken son 16 yılda 18 yaşın altında 440 bin çocuk doğum yaptı.

Öte yandan Adalet Bakanlığı’nın 2002-2017 yılları arasındaki verilerine göre cezaevindeki çocuk sayısı yüzde 26 arttı. 2002 yılında cezaevinde bulunan çocuk hükümlü sayısı 548 iken bu sayı 2017 yılında yüzde 33 artarak 731 oldu. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nun 2018 verilerine göre, 743’ e yükseldi.

Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre, 2009’dan 2017 yılına kadar 18 ila 21 yaş arasında 68 çocuk ve genç cezaevinde yaşamını yitirdi. Ölümler “şüpheli” olarak kayıtlara geçti. İHD verilerine göre, çocuklarla ilgili 2015-2017 yılları arasında 18 işkence başvurusu yapıldı. Çocuk tutuklu ve hükümlülere kötü muamele ve işkence iddialarıyla ilgili 2015 yılında 4, 2016 yılında 4, 2017 yılında ise 10 başvuru yapıldığı kayıtlara geçti.

BBC Türkçe’nin haberine göre, eğitimcilerin tartıştığı başlıca konulardan biri de çocukların eğitime katılımı.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) verilerine göre son 10 yılda Türkiye’de okullaşma oranı yükseldi ama okul öncesi eğitime katılım oranı halen düşük seyrediyor.

OECD ülkeleri arasında, devletin eğitim kurumlarına öğrenci başına en az harcama yaptığı ülke de Türkiye.