Türkiye ile Rusya arasındaki İdlib’le ilgili varılan Soçi Mutabakatı çökmüş görünüyor. Rusya savaş uçakları ile havadan vururken, Şam ordusu da karadan operasyonları yürütüyor.
Kriz büyürken en fazla etkilenecek ülkelerden biri de Türkiye olacak. Şimdiden yüz binler Türkiye sınırına doğru ilerlemeye başladı bile.
Karar Gazetesi’nin haberine göre, 10 günden fazla bir süredir devam eden saldırılarda 118 sivil yaşamını yitirdi.
2018 yılının 17 Eylül’ünde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Rus lideri Vladimir Putin arasında varılan mutabakata göre, Ankara bölgedeki cihatçı güçlerin tasfiyesi ve ellerindeki ağır silahların toplanmasını garanti etmiş, karşılığında ise Rusya ve Suriye’nin İdlib’e müdahale etmemesi konusunda uzlaşıya varılmıştı.
Habere göre, Rusya İdlib’e son 12 günde üç bin 274 bomba yağdırdı, 118 kişi öldü ve 248 kişi de yaralandı. 400 bin sivil de zorunlu bir şekilde göç etti.
Hatay’ın karşısında bulunan 1.5 milyon nüfuslu İdlib, iç savaştan önce Özgür Suriye Ordusu’nun kontrolüne girdi. Lazkiye, Halep ve Hama ile komşu olan tarım kenti İdlib’in nüfusu, rejim kontrolüne giren bölgelerden tahliye edilenlerin de gelişiyle birlikte dört milyonu aştı.
El Kaide bağlantılı Heyet Tahriri Şam (HTŞ) kontrolündeki kent, ülkenin dört bir yanından gelen muhaliflerin toplandığı kent olurken bu nedenle ‘Küçük Suriye’ olarak nitelendiriliyor.
Geçen yıl, Suriye ordusu kente havadan ‘rejimle işbirliği yapın’ mesajları dağıtmıştı. O günlerdeki operasyonlarda onlarca kişi ölürken yüzlercesi de yaralanmıştı.
Suriye ordusunun askeri harekatın katliama dönüşeceği endişesi üzerine İdlib’de, garantör ülke olarak askeri güç bulunduran Türkiye, Rusya ve İran operasyon seçeneği dışındaki çözüm yolları için diplomasi trafiği başlattı. Türkiye’nin ısrarı ve diplomatik çabalarının ardından 7 Eylül’de İran’ın başkenti Tahran’da, 17 Eylül’de ise Rusya’nın Soçi kentinde üçlü zirve yapıldı. 17 Eylül günü Soçi’de varılan mutabakat ile muhalifler ile rejim birlikleri arasında 15 kilometrelik silahtan arındırılmış bölge kurulması kararlaştırıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin arasında imza altına alınan mutabakat kapsamında rejim ve muhalif güçler arasındaki cephe hatları arasındaki 15 kilometrelik bölgeden ağır silahlar çıkarıldı ve iki hat arasında Türk ve Rus askerleri devriye görevi yapmaya başladı. Mutabakat ile havadan saldırıların durmasının ardından zorunlu olarak göç eden binlerce kişi de yeniden evlerine döndü.
Son 12 gündür de Suriye rejimine ait topçu birlikleri kenti topçu ateşine almış durumda.
Habere göre, kentteki sivil savunma görevlileri ile aktivistler tarafından yapılan tespitlere göre 12 günlük saldırılarda, 22’si kadın, 23’ü çocuk, toplam 118 kişi yaşamını yitirdi. Aynı süre içerisinde 55’i kadın 48’i de çocuk olmak üzere 248 kişi yaralandı.
Esad rejiminin saldırıları sivilleri de zorunlu göçe mecbur bıraktı. Tedirginlik yaşayan aileler, yanlarına alabildikleri eşyaları ile Türkiye sınırına doğru hareket etti. Saldırıların yoğunlaştığı Han Şeyhun, Maarat Annuman, Eriha, Cisr Eşşuğur ilçeleri ile Cabel Zaviye, Habit, Kefer Zeyta, Kafren Buda, Morik, Kaled, Madik, Gab, Latamina ve Kefer Hurma bölgelerindeki 396 bin 480 bin kişi evlerini terk etti. Binlerce kişi Türkiye sınırındaki Atme ve diğer çadır kentlere yerleşti, buralarda yer bulamayanlar ise boş arazilere kendi imkanlarıyla kurdukları çadırlarda saldırıların durmasını beklemeye başladı. Sivillerin terk etmesiyle İdlib kırsalında viraneye dönen ilçe, kasaba ve köyler adeta hayalet kentlere döndü
Aylardır süren yoğun bombardımanın ardından evlerini terk ederek Türkiye sınırına zorunlu olarak göç eden sivillerin tek umudu ise Türkiye.
İdlib’de artan şiddet üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) de Cuma günü kapalı bir oturum düzenleyecek. BMGK’nın geçici üyeleri Almanya, Belçika ve Kuveyt’in talebiyle gerçekleşecek toplantıda artan çatışmalardan dolayı yaşanan sivil ölümleri ele alınacak.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Verşinin, Rusya’nın Suriye güçleri ile birlikte İdlib’deki teröristlere saldırılarına devam ettiğini, eylemlerin Türkiye ile koordinasyon halinde gerçekleştirildiğini iddia etti. İdlib’de büyük çapta bir operasyonun planlanıp planlanmadığı ile ilgili bir soruyu yanıtlayan Verşinin “Suriye hükümet güçleri ile birlikte teröristlerin saldırılarına karşılık veriyoruz” dedi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Suriye’nin İdlib bölgesindeki militanların Suriye ordusuna yönelik saldırılarına son vermediğini söyledi. Zaharova, Rusya ile Türkiye’nin İdlib’deki durumun yatıştırılması için ortak çabalara devam edeceğini de kaydetti.
