İHD Diyarbakır Şubesinin hazırladığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2019 yılı ilk 6 ay insan hakları ihlalleri raporu açıklandı. Bölgede işkence, kötü muamele ve hak ihlalleri giderek artıyor.
Raporda, bölgede yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele, hapishanelerdeki ihlaller, toplanma ve gösteri hakkına yönelik yasaklar ve müdahaleler, düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, kadına ve çocuklara yönelik şiddet, gibi ihlallere yer verildi.
URFA İŞKENCELERİ RAPORA GİRDİ
İnsan Hakları Derneği Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Bataray tarafından açıklanan raporda Halfeti ve Suruç ilçelerinde ev baskınları sonucu gözaltına alınan 3’ü çocuk 51 yurttaşın, karakol bahçesinde yüzükoyun yere yatırılmaları ve yapılan işkencelere de yer verildi. Cezasızlık politikaları eleştirildi.
CEZAEVLERİNDE 458’İ AĞIR BİN 334 HASTA VAR
Rapora göre işkencenin yaygın ve sistematik olarak gündeme geldiği bir başka alanda cezaevleri. Cezaevlerinde sürgünler, sağlık hakkı, işkence ve kötü muamele, disiplin soruşturmaları, tecrit etme, haberleşme, iletişim, aile görüşü haklarının kısıtlanması, anadili kullanma kısıtlamaları gibi ihlaller öne çıkıyor. Rapora göre hapishanelerde 458’i ağır olmak üzere toplam bin 334 hasta mahpus adeta ölüme terk edilmiş durumda.
KADIN VE ÇOCUK HAKKI İHLALLERİ
Raporda kadınlara ve çocuklara yönelik şiddetin 2019 yılının ilk 6 ayında da devam ettiği belirtildi. Onlarca kadının erkek şiddeti sonucunda katledildiği dile getirildi. Çocuğa yönelik şiddet, cinsel istismar, çocuk işçiliği ve ölümleri çocuk yaşta evlilikler, anadil eğitiminin yoksunluğuna dikkat çekildi. Dersim’in Ovacık ilçesi Bilgeç Köyü Çakılyayla mezrasında önceki hafta Ayaz Güloğlu ve Nupelda Güloğlu isimli iki kardeş, oyun oynadıkları alanda bulunan bir patlayıcıya basmaları sonucu yaşamlarını yitirdikleri vurgulandı.
YAŞAM HAKKINA YÖNELİK İHLALLER
* Keyfi öldürme, silah kullanma yetkisinin ihlali veya dur ihtarına uymadığı gerekçesiyle; güvenlik güçleri tarafından vurulan 2 kişi yaşamını yitirdi, 7 kişi yaralandı. Köy korucuları tarafından vurulan 1 kişi yaralandı.
* Hapishanelerde 4’ü intihar ve 2’si kalp krizi olmak üzere 6 mahpus yaşamını yitirdi.
* Resmi hata ve ihmal sonucu 1 kişi yaşamını yitirirken, 1 kişi ise yaralandı.
* 4 asker ve polis, intihar ettikleri iddia edilerek şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.
* 2019 yılı ilk 6 ayında; 1 siyasi parti yöneticisi ve 2 avukat saldırı sonucu yaşamını yitirdi. 1 siyasi parti yöneticisi, 1 gazeteci, 1 Yerel yönetici, 2 Avukat ve 1 sağlık görevlisi gerçekleşen saldırılarda yaralandı.
* Bölge kentlerinde gerçekleşen silahlı çatışmalarda; 29 güvenlik görevlisi yaşamını yitirirken, 46’sı da yaralandı. 124 örgüt militanı yaşamını yitirdi. Çatışmalar arasında kalan 7 sivil yaşamını yitirirken, 5 sivil da yaralandı.
* 1 çocuk, 8 kadın ve 18 erkek olmak üzere 27 kişi, kuşkulu bir biçimde ölü olarak bulundu.
CENAZEYE İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE
* 5 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 20 ilçe sınırlarında bulunan yüzlerce bölgeyi kapsamına alacak şekilde toplamda, 9 kez özel güvenlik bölgesi ilanları gerçekleşti. Bazı bölgelerdeki ilanlar, periyodik şekilde uzatıldı.
* 3 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 6 ilçede bulunan 147 köy/mahalle ve bu köy/mahallere bağlı bulunan onlarca mezrayı kapsamına alacak şekilde toplamda, 8 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
* Yaşamını yitiren en az 2 örgüt militanına ait cenazeye işkence ve kötü muamelede bulunuldu.
* Yaşamını yitiren örgüt militanlarının defin edildiği mezar/mezarlıklar, en az 3 kez tahrip edildi.
6 KADIN İNTİHAR ETTİ, 22 KADIN ŞİDDET GÖRDÜ
* 6 kadın intihar etti, 1 kadın da intihar teşebbüsünde bulundu.
* 22 kadın aile içi şiddet sonucu katledildi, 17 kadın ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı.
* 8 kadın toplumsal yaşamda saldırı sonucu katledildi, 8 kadın ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı. 7 kadın cinsel saldırıya maruz kalırken, 1 kadın ise fuhuş yapmaya zorlandı.
ÇOCUKLARA YÖNELİK CİNSEL İSTİSMAR ARTTI
* 1 çocuk intihar etti, 2 çocuk da intihar teşebbüsünde bulundu.
* 2 çocuk aile içi şiddet sonucu katledildi, 4 çocuk ise yaralandı, 1 çocuk cinsel istismara maruz kaldı.
* 2 çocuk toplumsal yaşamda maruz kaldıkları şiddet yaralandı. 17 çocuk cinsel istismara maruz kalırken, 1 çocuk kaçırılarak alıkonuldu ve 1 çocuk ise fuhuş yapmaya zorlandı.
GÖZALTINDA İŞKENCE VAKALARI ARTTI
* En az 65 kişi gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı.
* 30 kişi gözaltı yerleri dışında (sokak-ev baskını) işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
* 64 mahpus, cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
* 9 kişi, güvenlik güçlerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, 3 kişi de tehdit edildi.
* 122 kişi, toplumsal gösterilere yönelik gerçekleşen müdahalelerde yaralandı.
BİN 44 EV BASKINI DÜZENLENDİ
* 41’i çocuk bin 567 kişi gözaltına alındı.
* 2’si çocuk 222 kişi tutuklandı.
*15 kişi hakkında ev hapsi verildi.
* Bin 44 ev/iş yeri baskını yapıldı.
Düşünce, ifade ve örgütlenme özgürlüğüne yönelik ihlaller
10 PARTİ, 3 SEÇİM BÜROSUNA SALDIRI
* 7 soruşturma dosyasında 81 kişi hakkında soruşturma başlatıldı.
* 10 dava dosyasında 79 kişi hakkında dava açıldı.
* Aralarında siyasetçi, gazeteciler ve kamu emekçilerinin de bulunduğu 20 dosyada 85 kişi hakkında değişik hapis ve para cezaları verildi.
* 10 siyasi parti binası ve 3 seçim bürosu saldırı veya baskına uğradı. 4 Siyasi parti hakkında kapatılma davası açıldığı öğrenildi.
* Güvenlik güçleri tarafından 32 toplumsal gösteri veya açık hava toplantısına müdahale edildi.
* Toplantı veya gösteriler, kimi kentlerde süresiz, kimi kentlerde her ay yenilerek yasaklandı. 2019 yılının ilk 6 ayından 20 kez yasaklama kararı açıklandı.
CEZAEVLERİNDE TECRİT, SÜRGÜN VE CEZA
* 40 mahpus, gerekçe gösterilmeden sürgün/sevk edildi.
* 51 mahpus sağlık hakkı ihlaline maruz kaldı.
* 1 mahpus ve aileleri arasındaki görüşmeler engellendi.
* En az 30 mahpus tecrit ve izolasyona maruz kaldı.
* En az 12 mahpus hakkında soruşturma başlatıldı.
* En az 5 mahpusun haberleşme hakkı engellendi.
* En az 19 mahpus hakkında disiplin cezası verildi.