Üç haftada Türkiye’den Avrupa’ya gönderilen 42 ürün ‘zehir’ ve ‘kansorejen’ madde tespiti gerekçesiyle iade edildi. Bazıları piyasadan geri çekilip imha edildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı, 7 Ocak 2025’te yeni yönetmelikle pestisit limitlerinde güncellemeye giderek Avrupa Birliği (AB) standardı getirmişti.
Bakanlık yönetmeliğin yayınladığı tarihten itibaren üç ayda uyum sağlanacağını belirtmişti. O tarihten önce yürürlükteki hükümlere uygun olarak üretilmiş gıdalar içinse “Raf ömrü boyunca piyasada bulunabilir” denmişti.
Buna karşın Avrupa’dan gıda bildirimlerinin ardı arkası kesilmiyor.
Organik incir kurusu
Almanya Türkiye’den aldığı organik kuru incirlerde izin verilen limitin 6 katı Okratoksin A tespit edildi. Bir başka sevkiyatta da kuru incirlerde izin verilen limitin 4 katı Okratoksin A saptandı. Ürünler ‘tehlikeli’ koduyla sınırdan reddedildi.
Okratoksin A nedir?
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıklamasına göre Okratoksin A toksik (zehirli) bir madde.
Bu zehirli madde, bağışıklığı baskılayıcılık, böbreklerde fonksiyonel ve yapısal bozukluklar, kanser oluşumu, sinir sistemini bozma gibi insan sağlığı için son derece ciddi yan etkilere sahip bir mikotoksindir.
Türkiye’den Bulgaristan’a gönderilen narlarda iki çeşit pestisit bulundu.
Pestisitlerden sipermetrin için izin verilen limit 0,05 mg/kg – ppm. Bulunan miktarsa 0,197+/-0,099 mg/kg – ppm. Yani güvenli limitin 4 katı.
Tespit edilen diğer pestisit fenvaleratteyse izin verilen limit 0,02 mg/kg – ppm. Saptanan miktarsa 0,188+/-0,094 mg/kg – ppm. Yani güvenli limitin 9,4 katı.
Narlar ‘tehlikeli’ koduyla geri gönderildi.
Pestisitlerin zararları
Pestisitler, insanlarda kısırlık, hormonal sistemde ve sinir sisteminde bozukluklar ve kanser gibi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Pek çok kişi gıda ve su yoluyla bu zehirlere maruz kalıyor, ancak özellikle tarım işçileri gibi doğrudan pestisitlerle çalışanlar ve bunların uygulandığı bölgede bulunan kişiler özellikle büyük risk altında.
Hollanda Türkiye’den aldığı kayısı parçalarının içinde çekirdek parçaları buldu. ‘Yabancı cisim’ olarak tanımladığı parçalar ‘tehlikeli’ kodu geçen yetkililer, ürünleri tüketiciden geri çağırdı.
Türkiye’den Almanya’ya gönderilen kurutulmuş organik dutlarda güvenli limitin yaklaşık 5 katı Okratoksin A tespit edildi.
Ürünler ‘tehlikeli’ koduyla piyasadan geri çağrıldı.
Kuru incir
İtalya Türkiye’den aldığı kuru incirlerde hiç olmaması gerekirken 91 kat fazla Okratoksin A saptadı. Ürünler ‘tehlikeli’ koduyla sınırdan geri gönderildi.
Bitki çayı
Almanya Türkiye’den aldığı bitki çaylarında Türkiye’den gelen bitki çaylarında hiç olmaması gerekirken 371 katı pirolizidin alkaloidler tespit etti. Ürünleri ‘tehlikeli’ koduyla almadı.
Pirolizidin alkaloidler nedir?
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın sayfasında yer alan açıklamaya göre pirolizidin alkaloid (PA) grubu bileşikler bazı bitkiler tarafından sentezlenen toksik etkili sekonder metabolitler. Bu nedenle, PA’ların baharat, çay, bitkisel çay, takviye edici gıda ve bal gibi ürünlerde varlığının tespit edilmesi ve bunlardan kaynaklanan insan sağlığı risklerinin belirlenmesi önemli.
Zararları
Yine bakanlığın sayfasındaki bilgiye göre insanda akut toksik etkiler için hedef organ karaciğer. PA’ya yüksek miktarlarda maruz kalınması sonucunda, hepatomegali, karın bölgesinde inflamasyon ve birçok vakada siroza kadar ilerleyen bir tablo ortaya çıkabilir.
Nar
Türkiye’den Avusturya’ya gönderilen narlarda üç çeşit pestisit saptandı. Bir üründe birden fazla pestisit olması ‘pestisit kokteyli’ olarak tanımlanıyor.
Tespit edilen pestisitler ve miktarları şöyle:
| Pestisit türü | İzin verilen limit | Saptanan miktar |
| Imidacloprid | 0,01 mg/kg – ppm | 0,083 ± 0,042 mg/kg – ppm |
| Tiyofanat-metil | 0,1 mg/kg – ppm | 0,48 ± 0,24 mg/kg – ppm |
| Siflutrin | 0,01 mg/kg – ppm | 0,032 ± 0,016 mg/kg – ppm |
Yani izin verilen limitin;
- 8,3 katı Imidacloprid
- 4,8 katı Tiyofanat-metil
- 3,2 katı Siflutrin
tespit edildi.
