TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, “Terörsüz Türkiye” süreci kapsamında TBMM’de kurulan komisyonun ilk toplantısında, “İç cephemizi tahkim etmek, Türkiye’nin istikrarını kurumsal bir siyasal akla oturtmak zorundayız. Ülkemizin önünü tıkayan karanlık dönem, milletimizin feraseti ve devletimizin kararlılığıyla artık geride kalıyor. Meclis, hakikati duyan, toplumu hisseden ve vicdanı temsil eden şüphesiz en yüksek demokratik çatıdır. Biz bu komisyonda yeni bir anayasa yazmıyoruz belki ama kardeşlik cümlelerini kuracağız ve birlikte hareket edeceğiz” dedi.
Kurtulmuş, “Terörsüz Türkiye” süreci kapsamında TBMM’de kurulan komisyon ilk toplantısının açılış konuşmasını yaptı. Kardeşlik ve çözüm vurgusu yapan Kurtulmuş, komisyon çalışmaları sırasında sürecin baltalanmaması için olası provokasyonlara geçit verilmemesinin önemine dikkati çekti. Kurtulmuş’un konuşmasından öne çıkanlar şöyle:
“Milletlerin tarihlerinde öyle anlar vardır ki yalnız o günü, o anı değil; milletlerin yarınlarını da şekillendirir. Bugün de öylesi günlerden birindeyiz. Yarım asırdır milletimizin başına bela olmuş terör illetinden kurtulmak için tarihi bir dönüm noktasına gelindiğini hepimiz müşahede ediyoruz. Milletimiz geçmişte en zorlu dönemlerde nasıl birlik içerisinde hareket ederek, kenetlenerek hareket ettiyse bugün de aynı inanç, kararlılık ve dayanışmayla bu sorunu çözecektir. Bu toplantı yalnızca komisyonumuzun çalışmalarının başlangıcı değil, aynı zamanda aziz milletimizin geleceğe dair umutlarının yeşermesinin de başlangıcıdır. Burada toplanmış olan komisyon sıradan bir heyet değil, yarınlarımızı onarma cesareti ve toplumsal bütünleşmeyi pekiştirme iradesi gösteren tarihi bir heyettir. Bu salonda milletin iradesini temsilen yeni bir dönemin başlangıcına şahitlik ediyoruz. Bu komisyon, millet adına çözüme ulaştırılacak sorunların müzakeresi, üzerinde uzlaşılan teklif ve tavsiyelerin TBMM’ye iletilmesi ve bahse konu süreçlere millet adına vaziyet etmek için vardır. Komisyonumuz on yıllardır ülkemizin enerjisini tüketen ve kardeşi kardeşten uzaklaştırmaya çalışanların provoke ettiği bir meseleye yeni bir gözle bakma iradesinin de yansımasıdır.
Burada asli meselemiz hiç şüphesiz anayasa yazmak, hukuk reformu yapmak ya da tüm meseleleri bir anda çözmek değildir. Meclis’in halkın sesi olmak yanında toplumsal barışın taşıyıcısı, kardeşliğin teminatı, çözümün meşru adresi olduğunu hatırlatma iradesidir. Siyasi hesaplarla, dar tanımlarla ve kalıplarla değil, cesaretle, vicdanla ve adaletle hareket etmenin adıdır. Çünkü örgütün kendini feshederek silahların tamamen susturulmasıyla başlayan süreç, herhangi bir kişi, kurum ya da siyasi yapının değil, doğrudan doğruya aziz milletimizin meselesidir. Meclis komisyonunun da kıymeti tam buradadır. Bu komisyon, toplumun manevi dokusunu tahkim etmeye, kardeşliği kalıcılaştırmaya ve farklılığımızı zenginliğimiz olarak kabul ederek ortak yaşamı güçlendirmeye dönük bir çağrıdır. Esasında milletimizin arasındaki birlik, beraberlik ve kardeşlik duyguları toplumumuzun asırlar boyunca en önemli toplumsal yapı taşı olmuştur.
Küresel emperyalizmin böl-parçala-yönet politikalarının kirli aracı olarak kullanılan terör aparatları vasıtasıyla içimize suni şekilde sokulmaya çalışılan ayrılık fitnesine milletimiz hiçbir zaman itibar etmemiştir. Terör eylemlerinin ülkemize yaşattığı karanlık yıllar, her bir yurttaşımızın ortak kaybıdır, ortak acısıdır. Terör bu topraklarda uzun yıllar boyunca sadece canlarımızı almadı; emeğimizi, umudumuzu ve ortak hayalimizi de çaldı. Cumhuriyetimizin 100 yıllık tarihinin yaklaşık 50 yılında enerjimizi içerideki karanlıkla boğuşmakla geçirdik. Farklı terör örgütlerinin arkasına saklanarak yürütülen kirli oyunlar, ülkemizin güçlü, müreffeh, huzurlu bir ülke olma hedefinin önünde yıllarca en büyük engeli oluşturdu. Tek bir terör örgütü değil, farklı isimler ve maskeler ardında birçok yapının ülkemizin önünü yıllarca kesmeye çalıştığına da hep birlikte şahit olduk. Bu örgütler, bölgemizdeki ülkeleri parçalayan vekalet savaşlarını yürütmek için kurulmuş yapılardı hiç şüphesiz. Çevremizdeki çoğu ülkedeki bu yapılar eliyle bölgemiz istikrarsızlaştırmaya çalışılmış, kardeş halklar arasında çatışmalar, katliamlara yol açılmış, milyonlarca insan topraklarından edilerek sığınmacı durumuna düşürülmüştür. Bu tablo Türkiye’nin de demokratik ve özgürlükçü vizyonunun daha güçlü bir siyasal düzlemde kök salmasını ne yazık ki uzun yıllar engellemiştir.
“İç cephemizi tahkim etmek, Türkiye’nin istikrarını kurumsal bir siyasal akla oturtmak zorundayız”
Gayet açıktır ki Türk-Kürt kardeşliği coğrafyamızın asli kodudur. Çanakkale’de omuz omuza savaşanların torunlarıyız. Kaderdaşlık yalnız savaş meydanlarında değil, alın terinde, acıda ve umutta da birlikte yürümektir. Küresel şartlar ve bölgesel gelişmelerin kırılganlığına rağmen içeride birliğimizi büyütmek, toplumsal huzuru pekiştirmek, dışarıda ise bölgesel barışı korumak mecburiyetindeyiz. İç cephemizi tahkim etmek, Türkiye’nin istikrarını kurumsal bir siyasal akla oturtmak zorundayız. Ülkemizin önünü tıkayan karanlık dönem, milletimizin feraseti ve devletimizin kararlılığıyla artık geride kalıyor. Meclis, hakikati duyan, toplumu hisseden ve vicdanı temsil eden şüphesiz en yüksek demokratik çatıdır. Biz bu komisyonda yeni bir anayasa yazmıyoruz belki ama kardeşlik cümlelerini kuracağız ve birlikte hareket edeceğiz. Meclisimiz bin yıllık kardeşliği yeniden hatırlatmakla kalmayacak, siyasal düzlemde yeniden tarif edecektir. Bilinmelidir ki şahit olduğumuz silah bırakma süreci bir pazarlığın sonucu asla değildir. Milletimizin huzura, birliğe dair kararlılığının sonucudur ve bunun yansımasıdır. Bugün iftihar ettiğimiz gelişmeler, insanımızın emeğini ve vaktini çalan bir engelin ortadan kalkması istikametindedir. Eğer terör belasıyla uğraşmamış olsaydık, eğer bütçemizin önemli bir bölümünü yıllarca terörle mücadeleye değil, kalkınmaya ayırabilseydik nice okullar, üniversiteler, hastaneler çok daha önceleri inşa edilebilirdi. Daha çok öğrenci, daha nitelikli eğitimle buluşur, daha çok insanımız sağlığa daha kolay ve hızlı erişirdi. Bugünlerde ulaştığımız bu noktaya çok daha önce ulaşmamız mümkündü. Bugün iftihar ettiğimiz savunma teknolojilerimiz, kendi helikopterlerimiz, uydularımız, milli savunma sanayinde geldiğimiz bu seviyeye belki çok daha erken zamanlarda ulaşabilirdik.
“Canları pahasına bu vatanı savunan tüm kahramanlar, bugün burada başlattığımız sürecin manevi mimarlarıdır”
Fakat tüm bu kayıpların ötesinde en ağır bedel şüphesiz ki canla ödenmiştir. Manevi kayıplar, unutulmaz acılarımızdır. Her biri ayrı bir ailenin ocağına düşen şehitlerimizin, her biri bir ömrü feda eden gazilerimizin acısı. Canları pahasına bu vatanı savunan tüm kahramanlar, bugün burada başlattığımız sürecin manevi mimarlarıdır. Bu istikamette atacağımız her adımda onların emanetine sadakatle bağlı kalacağımızı ilan ediyoruz.
Bu komisyon, sözünü yükselten herkesin kürsüsüdür, yeter ki ortak kelimelerimiz barış, ortak hedefimiz kardeşlik olsun. Bu çatı altında konuşulmayacak hiçbir konu yoktur, yeter ki birbirimizi dinlemeye hazır olalım, yeter ki her görüş birlik ve kardeşliğin parçası olma iradesini içersin. Bu olumlu sürecin parçası olan vicdan sahibi herkese, her kuruma bir kez daha yürekten teşekkür ediyorum. İnanıyorum ki katkı veren herkes, bu memleketin mayasında kardeşlik olduğunu göstermiştir, gösterecektir.
“Milletimizin her adımı bilmeye, her adımda gerçekleştirilenleri öğrenmeye hakkı vardır “
Milletin taleplerinin siyasal zeminde buluşması, kurumlar arası koordinasyonun sağlıklı yürütülmesi istikrar ve huzur için elzemdir. Bu açıdan tartışmanın doğru mecrası Büyük Millet Meclisi ve onu temsilen bugün burada oluşturduğumuz komisyondur. Çünkü milletin tamamını temsil eden, her fikrin ve kimliğin söz söyleyebildiği yer de tam burasıdır. Bugün burada sadece grubu olan siyasi partileri değil, TBMM’de temsil edilen bütün siyasi partilerin temsilcisi arkadaşlarımız buradadır. Bu salon, toplumun yüzde 98’inin temsil edildiği bir siyasi iradenin yansımasıdır. Her bilgilendirme ve adım şeffaf ve kapsayıcı biçimde yapılacaktır. Bu çatının altında yürütülen her çalışma, halkın gözü önünde ve millet iradesinin güvencesi ile ilerleyecektir. O yüzden komisyonun işleyiş prensiplerini ilk günden itibaren açık bir şekilde ifade etmek zorundayız. Hiç şüphesiz bunlardan ilki şeffaflıktır çünkü milletimizin her adımı bilmeye, her adımda gerçekleştirilenleri öğrenmeye hakkı vardır ve bunun yegane muhatabıdır. Bir diğer ilkemiz açıklık olmalıdır çünkü saklı gündemlerin, örtük hesapların toplumsal barışa hiçbir katkısı yoktur. Üçüncü temel ilkemiz ise hiç şüphesiz çoğulculuk olmalıdır çünkü bu topraklar tek renkle değil, çok sesle, çok kültürle anlamlıdır.
“Türkiye’nin terörü bırakmasıyla birlikte ele alacağımız konular, herhangi bir partinin tekelinde olan konular değildir”
Komisyon çalışmaları hakkında kamuoyunun ve basının bilgilendirilmesi yalnızca TBMM tarafından yürütülecektir çünkü süreci zehirleyebilecek ve provoke edilecek açıklamalara itibar edilmemesini sağlamak da bu komisyonun başlıca görevlerinden birisidir. Onun için kamuoyunu zamanında basınımız vasıtasıyla yerinde, zamanında, doğru bilgilendirmek önceliklerimizinden birisi olmalıdır. Türkiye’nin terörü bırakmasıyla birlikte ele alacağımız konular, herhangi bir partinin tekelinde olan konular değildir. Bu süreç Türk’ün de Kürt’ün de, her kesimden yurttaşın ortak geleceğini ilgilendiren bir beka meselesidir. Dolayısıyla komisyonumuz müzakereci bir istişare organı olarak hareket edecektir. Bu zeminde farklı fikirlerin ve hissiyatların ortak akılda birleşmesini sağlayacak bir anlayışla çalışacaktır. Komisyonun görev ve sorumlulukları arasında özellikle silah bırakma sürecinin millet adına takibi büyük önem taşımaktadır. Bu süreç, hukuki çerçevesiyle, sosyal zeminiyle, siyasal diliyle dikkatle izlenmeli, yönlendirilmeli ve gerektiğinde öneriler sunulmalıdır.
Hiç şüphesiz bu sürecin en önemli hususiyetlerinden birisi de toplumsal psikolojinin iyi bir şekilde yürütülmesidir. Bu çalışmaların başarıya ulaştırılmasında toplumsal kesimlerin, farklı kesimlerin sürece katkısının sağlanması bakımından toplumsal psikolojinin doğru ve hep birlikte yönlendirilmesi ve oluşturulması da önemli bir görevdir. Bu aynı zamanda güçlü ve karşılıklı toplumsal bir saygıyı da doğuracak olan adımdır. Kürt’ün onurunu korumayan bir dili, Türk’ün gururunu hiçe sayan bir söylemin barışa değil, yeni kırılmalara neden olan yaklaşımlar olduğunu ifade etmek isterim. Hedefimiz sadece asgari müştereklerde birleşmek değildir. Biz, birlikte yaşamın azami zeminini güçlendirmek için buradayız.
Komisyon, farklı fikir, beklenti ve kanaatlerin çatıştırılmadığı, aksine birlikte yaşama iradesinin inşa edildiği güçlü bir zemin olacaktır. Silahın tamamen bırakılmasıyla beraber barışı kalıcılaştıracak yasal düzenlemelerin önerilmesi, hazırlanması da bu komisyonun sorumlulukları arasındadır. Ortaya çıkacak ihtiyaçlar doğrultusunda öneriler geliştirmek, raporlar sunmak, analizler yapmak ve bunları Meclis’in genel iradesine taşımak da bu yapının asli görevidir.
“Demokratik, çoğulcu ve herkesin kendisini ait hissettiği bir Türkiye’yi hep birlikte büyük bir çabayla inşa edeceğiz”
Meclis’in manevi gücü, tarihsel tecrübesi ve temsili yapısı provokasyonlara karşı en güçlü kalkanımız olacaktır. Hiç şüphesiz provokasyonlar her zaman her dönemde olabilir. İçeriden ve dışarıdan gelecek hamleleleri bertaraf edecek en önemli unsur çoğulcu demokratik yapımızdır. Bu yüzden çalışmalarımıza sadece siyaset kurumu değil, toplumun bütün kesimleri de dahil edilecektir. Kanaat önderleri, üniversiteler, hukuk camiası ve STK’ların bu konudaki katkıları kıymetli olacaktır. Basın, siyasi magazinden uzak, halkı doğru bilgilendirmekle; akademi, meseleyi soğukkanlı ve bilimsel bir çerçeveyle izah etmekle; sivil toplum, sahada ihtiyaçları dile getirmekle görevlidir. Hiç kimse dışarıda bırakılmamalıdır, hiçbir fikir kenara itilmemelidir çünkü biz, bu milletin tamamını kapsayan birliği ve kardeşliği kurmak istiyoruz. Meclis’te görev yapan her bir milletvekilimiz, hangi partiden ve bölgeden olursa olsun milletimiz adına bu çalışmalara katıldığı anlayışla hareket edeceklerdir. Bu masa, milletin vicdanıyla, aklıyla, irfanıyla ve inancıyla kurulmuştur. Türkiye’nin barışla, bütünlükle, demokrasiyle ve kardeşlikle güçleneceğine inanıyorum. Demokratik, çoğulcu ve herkesin kendisini ait hissettiği bir Türkiye’yi hep birlikte büyük bir çabayla inşa edeceğiz.
Komisyonumuz, hakikatin gözardı edilmediği, duyguların inkar edilmediği ve siyasetin çözüm üretme cesaretini gösterdiği bir anlayışı temsil edecektir. Burada konuşulacak her söz, kardeşliğin diliyle ve vicdanın sesiyle şekillenecektir. Her kimlik, milletimizin asli rengidir. Hiçbir vatandaşımız kimliğinden, dilinden ve inancından dolayı ötekileştirilemez. Bu uğurda milletin iradesine sonuna kadar bağlıyız. İnanıyorum ki komisyonumuz, milli birlik ve kardeşlik içinde yürütülen bu tarihi misyonu layıkıyla gerçekleştirecektir.”
Feti Yıldız: “Bu süreç 2013-15 tarihleri arasında ortaya konulan çözüm sürecinin 2024-2025 versiyonu değildir”
MHP adına söz alan İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin 1 Ekim 2024 tarihinde Meclis’te DEM Parti eş genel başkanı ve milletvekillerinin elini sıkmasıyla bir sürecin başladığını anlatarak, “Gelişmeler aşamalı bir şekilde devamlılık arz eden siyasi bir sürece, daha sonra da bir devlet projesine dönüşmüştür. Terörsüz Türkiye için atılması gereken adımlar dizisi ya da yol haritası diye nitelendirilecek bir çalışma yapmak üzere partimiz tarafından görevlendirilmiş bulunuyoruz. Bu komisyon demokratik sınırlar içerisinde her partinin görüşlerini paylaşması, önerileri sunması için önemli bir fırsattır. Buradaki faaliyetlerimizi büyük bir uyum ve uyumluk içerisinde sürdüreceğinize inanıyorum. Anaların gözyaşının akmadığı bir geleceğin inşaası için hepimizin gayret göstereceğini umuyorum” diye konuştu.
“Ülkemizin enerjisini sömüren terör belasını tarihin çöplüğüne atmak için elimizde büyük fırsat var”
Diğer siyasi partileri düşman olarak görmeyen, hayatını bu esasa göre şekillendiren, politik anlayışını buna uygun biçimlendiren bir duruşa ihtiyacın olduğunu söyleyen Yıldız, konuşmasında şunları kaydetti:
“Türkiye’yi ve komşularını etkileyen, geleceğimizi şekillendiren 41 yıllık ağır bir sorunun etkilerini çözmeye çalışıyoruz. Kararlı duruşumuza aziz milletimiz de büyük destek vermektedir. Ülkemizin enerjisini sömüren, sosyal maliyeti gerçekten çok yüksek bir terör belasını tarihin çöplüğüne atmak için elimizde büyük bir fırsat var. Bu fırsatı heba etmeyelim. Birbirimizi itibarlaştırmak yerine anlamaya çalışalım ve komisyonun değerli üyelerinin buna uyacağını umuyorum ve bekliyorum. Bu komisyondaki görevimiz Terörsüz Türkiye’yle bağlantılı olarak bazı sorunların çözümü konusunda farklı görüşlerin kesişme noktalarını tespit ederek müşterek çözümler yürütmektir.
“Bu süreç 2013-15 tarihleri arasında ortaya konulan çözüm sürecinin 2024-2025 versiyonu değildir”
Askerimize, polisimize, korucumuza, öğretmenimize, şehidimize, şühedamıza terörden büyük bedel ödeyen masum insanlarımıza karşı sorumluluğumuzu biliyoruz. Toplumun tamamını kucaklayan, temel hak ve özgürlüklerini genişleten, vatandaşların ülkeye aidiyetini ve devlete güvenini pekiştiren adımlar attırırken yeni bir dil inşa edelim. Sukunetle düşünelim. Düşmanlık körüklemeye hevesli olanların tuzağına düşmeyelim. Terörsüz Türkiye yolunda zorunlu olan hukuk içerisindeyi belirlerken milletimizden aldığımız yetkiyi milletimizin işaret ettiği istikamette kullanalım. Liderimizin 22 Ekim 2024 tarihinde yaptığı tarihi çağrı ve bugüne kadar geçen sürede çok önemli bir ihtiyaç geride bırakılmıştır.
Bu süreç 2013-15 tarihleri arasında ortaya konulan çözüm sürecinin 2024-2025 versiyonu değildir. O süreç tekrarlanmayacaktır ve yeniden de canlandırılmayacaktır. Anılan dönemde çözüm sürecine katılanların görev yaptıkları faaliyetler nedeniyle idari ve hukuki bir tahribata uğramamak için bir kanun maddesi çıkarılmıştı. Diğer arkadaşlarımızın hatırlattığı gibi bu kanun yürürlüktedir. Bu dönemde görev ifadesi nedeniyle benzer bir yasaya ihtiyaç yoktur. Yeni anayasa hazırlamak, yeni anayasanın bazı maddelerini değiştirmek gibi de bu komisyon görevi yoktur. Aslında yazdığım metinle bu komisyonun adını çoktan koyduk. Mart-Mayıs ayında liderimiz bunun Milli Birlik ve dayanışma komisyonu olduğunu söylemişti. Şimdiye kadar da gerçekten süreç başarılı bir şekilde yönetiliyor. Türk devleti, askeri ve siyasi kapasitesini dost düşman herkese gösterdi. Orta Doğu’da yaşanan gelişmelerin Türkiye için oluşturacağı tehditleri yok etmek için öncelikle PKK’nın tardedilmesi, silahlarının bırakılması, feshine doğru önemli gelişmeler sağlandı. Örgütün 12 Mart’ta kamuoyuyla paylaştığı fesih ve silah bırakma kararına önemli bir eşikle açıldı.
“Bu süreci istihbarat örgütlerinin cirit attığı Orta Doğu’da kimseden yardım almadan siyasi partiler olarak götürüyoruz”
Biz bu süreci istihbarat örgütlerinin cirit attığı, her türlü entrikanın döndüğü Orta Doğu’da kimseden yardım almadan siyasi partiler olarak götürüyoruz. Bunda da çok başarılıyız. Evet 41 yılda terör karmaşası çok sorunlar üretti. Buna rağmen demokratik olgunluk seviyemiz ve ortak geçmişimiz sayesinde sorunlar zaman zaman derinleşse de hiçbir zaman toplumsal bir çatışmaya dönüşmedi. Bu süreçte yapılacak hiçbir şey onun için kamu vicdanını incitmemelidir. Atacağımız adımlar şeffaf ve evrensel hukuk çerçevesinde olmalıdır.
“İlk üç madde, dördüncü maddede yazılı olduğu şekilde değiştirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez”
Ancak bu hususta bir şeyi tekrar hatırlatmak istiyorum. Millet iradesinin mutlak üstünlüğü, egemenliğin kayıtsız şartsız Türk milletine ait olduğu ve bunu millet adına kullanmaya yetkili kılınan hiçbir hukuk düzeninin dışına çıkamayacağı, hiçbir faaliyetinin Türk milli menfaatlerini Türk varlığının devleti, ülkesiyle bölünmez hükümlerinin karşısında koruma göremeyeceği açıktır. Anayasanın bir, iki, üçüncü maddelerini burada tekrarlamaya gerek yoktur. Türk devletinin dili Türkçedir. Bayrağın şekli kanunda belirtilen beyaz al yıldızlı bayraktır. Milli Marşı da İstiklal Marşı’dır. Bu ilk üç madde, dördüncü madde de yazılı olduğu şekilde değiştirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez.
Biz sorumluluğumuzu biliyoruz. Ne yapacağımızı, nereye gideceğimizi de biliyoruz. Elbette biz burada bir kanun yapmayacağız ama yapılacak kanunların çerçevesini hazırlayıp yüce Meclise bir rapor olarak sunacağız. Burada ülkedeki tüm mağdurları her türlü siyasi görüşü, dini inancı, felsefesi, dünyaya bakışına aldırmadan bir eşitlik içinde bu meseleleri çözmek zorundayız.”
Ekmen: Belirli mevzularda yapılacak iyileştirmeler sürece olan güveni artıracaktır
Yeni Yol Partisi Grup Başkanvekili Mehmet Emin Ekmen, tarihsel hafıza ve süreklilik için komisyonda kayıt alınmasını talep ederek “Sürece ilişkin sorumluluk en başta ve en doğal olarak iktidara düşer. Bu komisyonun çalışma süresi boyunca toplumun bu sürece ve bu komisyona soru işaretleriyle yaklaştığı belirli mevzularda yapılacak iyileştirmelerin aynı zamanda komisyona ve sürece olan güveni de artıracağı düşüncesi içerisindeyiz” dedi.
Terör örgütü PKK’nın fesih kararı ve silah bırakmasının ardından yürütülecek süreçte gerekli yasal düzenlemeler için TBMM’de kurulan komisyon ilk toplantısını yapıyor. Toplantının ilk gününde, komisyonun adının, çalışma usul ve esaslarının, prensiplerinin belirlenmesi planlanıyor.
TBMM Tören Salonu’nun ortasında üç adet büyük saksıda kırmızı ve beyaz renklerde çiçekler var. Saksıda mutluluk ve bereket anlamına gelen kırmızı Antorium çiçeği yer aldı. Ayrıca milletvekillerinin oturduğu masalarda da kırmızı ve beyaz renkte çiçekler yer aldı. Öte yandan büyük saksıların yanlarına üç adet arkalı önlü mini ekranlar yerleştirildi.
Gazeteciler salona akreditasyon kartlarıyla alındı
Salona akreditasyon kartıyla alınan yaklaşık 50 gazeteci toplantının açılış konuşmasını takip etti. Kurtulmuş’un konuşmasının ardından komisyondaki siyasi parti temsilcileri söz aldı. Toplantıda, grubu bulunan siyasi parti temsilcilerine 20’şer dakika, grubu bulunmayan komisyon üyelerine ise 10’ar dakika konuşma süresi verildi. Açılış konuşması ve siyasi partilerin temsilcilerinin konuşmalarının ardından basın komisyon salonundan çıkarıldı.
Toplantıda, komisyonun çalışma usul ve esasları ile prensipleri belirlenecek. Komisyonun, örgütün silah bırakma süreciyle ortaya çıkan ihtiyaçlar konusunda yasal birtakım düzenlemeler hazırlayacağı, süreçle ilgili hangi tedbirlerin alınacağı gibi çalışmaları yapacağı belirtildi. Komisyonun ismi toplantıda kararlaştırılacak, toplantıya katılan partilerin isim önerisinde bulunması bekleniyor.
MHP, komisyonun ismi konusunda MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin önerdiği “Milli Birlik ve Dayanışma Komisyonu” isminde ısrarcı, CHP Grup Başkanvekili Murat Emir de dün Kurtulmuş ile yapılan görüşmeden öncesinde TBMM’de düzenlediği basın toplantısında isim önerilerini “Demokrasi, Adalet ve Toplumsal Mutabakat Komisyonu” olarak duyurmuştu.
Kurtulmuş, konuşmasının ardından sürecin bu noktaya gelmesine destek olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Yeni Yol Partisi ve DEM Parti ile diğer muhalefet partilerine teşekkür etti. Kurtulmuş’un ardından Yeni Yol Partisi Grup Başkanı Bülent Kaya söz aldı.
Kaya: “Uzun bir siyasi tarihin bütün yükünü ve sorunlarının bu komisyonun omuzlarına yükleme tarafları değiliz”
Kaya, şöyle konuştu:
“Bu komisyonun hali hazırda devam eden yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı, hukuk güvenliği, ifade özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, bazı yargı kaygılarının yerine getirilmemesi gibi başlıklarda alacağı inisiyatifin geniş toplumsal kesimlerin siyasete ve demokrasiye olan inancını keza süreci olan destek ve güveni artıracağını farklı kesimlere dokunularak yapılacak iyileştirmelerin bu süreci olan katkıyı ve desteği artıracağına inanıyoruz. Biz elbette uzun bir siyasi tarihin bütün yükünü ve sorunlarının bu komisyonun omuzlarına yükleme tarafları değiliz. Ancak sürecin sadece güvenlik bürokrasinin ihtiyaç duyduğu düzenlemeleriyle toplumun beklentisi arasında bir optimum denge kurabileceğimize inanıyoruz. Böyle bir dengenin sürece olan toplumsal desteği arttıracağına ve siyasal riskleri minimize edeceğine inanıyoruz. Dolayısıyla burada elbette çok geniş çerçevede ülkenin bütün sorunlarını çözmeye aday bir komisyon olarak değil ama sadece araştırılmış birkaç konuyu ele alan bir komisyon da olmamanın noktasında gayret içerisinde olacağız. Biz ana ekseninin örgütün silah bırakmaya odaklanmasının farkındayız. Ama örgütün silah bırakmasından sonra nasıl bir Türkiye tayin ettiğimizi, nasıl bir demokrasi istediğimizi, nasıl bir hukuk devleti istediğimizin burada dile getirilmezse süreci eksik tanımlanmış oluruz diye düşünüyoruz.
“Yeni dönemde siyasi partileri birbirinin düşmanı olarak görmemeliyiz”
Bu komisyonun hem ülkede silahlarını bırakmaya karar vermiş bir örgütün tasfiye sürecini hep beraber tanıklık ve şahitlik etmenin yanında ayrıca ülkemizin demokrasi açığını ve terör gerekçe gösterilerek ortaya konulmuş olan demokrasi açığını kapatmayla ilgili bir çalışma içerisinde de hep beraber olmamız gerektiğini ifade ediyoruz. Bir diğer önemli nokta artık siyaset yapma tarzımızın yeni bir dönemin işareti olarak devreye alınması gerektiği süreci yaşıyoruz. Yeni dönemde siyasi partileri birbirinin hasmı ya da düşmanı değil, daha iyi yapma konusunda birbirleriyle rekabet eden ve her biri saygıdeğer siyasi partiler olarak görme arzusundayız. Herkesin bu çerçevede siyasetin bu yeni diline, bu kültürüne ayak uydurması konusunda hep beraber takviye içerisinde olmalarını arzu ve temenni ediyoruz. Yine bu komisyon çalışmalarında partilerimizin siyasi ajandalarını ya da günü birlik politik çatışmaları, çıkarları bir kenara iterek hep beraber milletimizi yeniden ayağa kaldırmanın bu coğrafyada oluşabilecek bölgesel barışa Türkiye olarak öncülük etmenin sorumluluğu çerçevesinde hareket etmemizi ve günlük politik tartışmaların ötesinde çalışma ortaya koymayı öneriyorum. Bu komisyonun oluşma sürecinde katılımcılığı, çoğulculuğu dikkate alan bir yaklaşım ortaya koymamız gerekiyor.”
Ekmen: “Komisyon kayıt altına alınmalıdır”
Kaya’nın ardından Yeni Yol Partisi Grup Başkanvekili Mehmet Emin Ekmen söz aldı. Ekmen bu gibi komisyonların ilk kez yapılmadığını hatırlatarak, tarihsel hafıza ve süreklilik için komisyonda kayıt alınmasına ilişkin olarak, “2012’de Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu, 1996’da Susurluk Komisyonu, 2012’de 12 Eylül Cezaevi Uygulamaları Komisyonu ki Diyarbakır 5 No’lu Cezaevi ile ilgili özel bir süreç yürütmüş. 2011’de Terör Olaylarının İncelenmesi Araştırma Komisyonu, 2013’te Çözüm Süreci İzleme ve Değerlendirme Alt Komisyonu, 2011’de Madımak Komisyonu, 2016’da 15 Temmuz Darbe Girişimi Araştırma Komisyonu gibi bugüne kadar meclisimizin ismini saydığım ve benzeri bütün komisyon tutanak ve raporlarının tarihsel hafıza, müktesebat ve süreklilik açısından komisyonumuzda kayıt alınmasını teklif etmekteyiz. Böylelikle birtakım çalışmaları tekrar yapma yükümlülüğünden kurtulabileceğimiz gibi meclisimizin de bu konudaki geçmiş hafızasını bugüne taşımak gibi önemli bir imkanı bulmuş olacağız” dedi.
“Türk Ceza Usul Hukukunun sanık lehine düzenlenmiş temel prensipleri ihlal edilmeden uygulanmalıdır”
Sürece ilişkin sorumluluğun en başta ve en doğal olarak iktidara düşeceğine dikkati çeken Ekmen şunları kaydetti:
“Bu nedenle bu sürece dair toplumun güvensizliğinin en büyük sebeplerinden biri, özellikle son altı ayda yürütülen medyaya, değişik sivil toplum örgütlerine, birtakım belediyelere yönelik yargısal operasyonların özellikle ceza usul ve hukuku açısından kaynaklanan problemleridir. Elbette hiç kimse peşinen suçlanamayacağı gibi hiç kimsenin suç işlemeyeceği iddia edilemez. Elbette her türlü iddia aydınlatılmalıdır. Ama burada kişilerin masumiyeti lekelenmeme hakkı Türk Ceza Usul Hukukunun sanık lehine düzenlenmiş temel prensipleri ihlal edilmeden uygulanmalıdır. Dolayısıyla bu komisyonun çalışma süresi boyunca toplumun bu sürece ve bu komisyona soru işaretleriyle yaklaştığı belirli mevzularda yapılacak iyileştirmelerin aynı zamanda komisyona ve süreci olan güveni de artıracağı düşüncesi içerisindeyiz. Elbette bu doğrudan bu komisyonun bir işi ve görevi değildir. Ancak şüphesiz tüm devlet kurumları bu komisyonun çalışmalarını yakından takip etmektedir. Toplumdan aldığımız mesajları devlet işleyişinde ve kamu kurumlarından yansımasını beklemek için çok uzun süre beklemememiz gerektiğini ifade etmekteyim.
Mesela Sayın Cumhurbaşkanımız, AK Parti’nin Büyük Kongresi’nde beş ayaklı reform paketinden bahsediyor. Bunun ilki ekonomi, ikincisi yeşil ve dijital dönüşüm, üçüncüsü sosyal haklar, dördüncüsü temel haklar, beşincisi idari ve siyasi düzenlemeler. Temel haklar, sosyal haklar, idari ve siyasi düzenlemeler başlığında planlanan konuların aynı zamanda kamuoyunun beklentilerine cevap veren ve bu komisyonun gündemine gelecek başlıklar olduğunu düşünüyoruz. Bunların komisyon gündemi yoluyla veyahut kamuoyunda tartışmaya açılması suretiyle bir an önce bu çalışmalara aleniyet kazandırılması toplumun bütün kesimlerine, bize de bu süreçten bir fayda hasıl olacak ve Türkiye eski Türkiye olmadığı gibi normalleşmiş ve geleceğe daha güvenle yürüyen, daha demokratik, daha çoğulcu, daha hukuk devletine dönüşmüş bir ülke olacaktır hissinin ancak bu reform gündemiyle hayata geçirileceğini düşünüyorum.”
Tanrıkulu: “Türkiye’nin bu meselesini demokratikleşmeyle birlikte bu masa etrafında çözebileceğimiz bir zemin yaratmalıyız”
CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, TBMM’de görüşmelerine başlanılan komisyon öncesinde yaptığı açıklamada, “Bu meselenin siyasi partiler arasında bir siyasi rekabet konusu olmaması lazım. Siyasi partilerin bunu bir siyasi ranta da dönüştürmemesi lazım. Rekabeti sahada yapıyoruz ama bu masanın bir müzakere masası olması lazım. Konuşmalıyız. Türkiye’nin bu meselesini, demokratikleşmeyle birlikte bu masa etrafında çözebileceğimiz bir zemin yaratmalıyız” ifadesini kullandı.
Tanrıkulu, TBMM’de toplanan komisyon toplantısı öncesinde yaptığı görüntülü açıklamada, “Bugün 5 Ağustos 2025, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeyim. Türkiye bakımından tarihi bir gün, benim açımdan da tarihi bir gün. Bugün Meclis’te, Meclis Başkanımızın Meclis hukukuna göre çağrısını yaptığı komisyon çalışmaya başlayacak. Türkiye’nin Kürt meselesinin Meclis’te bir masa etrafında müzakeresi başlayacak. Benim için de tarihi bir gün” dedi.
Tanrıkulu, şunları kaydetti:
“1980’lerden bu yana bütün hayatımı insan hakları mücadelesine adadım. Türkiye’nin Kürt meselesinin çatışma dışında, şiddet dışında ve terör dışında, bir masada konuşularak çözülmesinden yana oldum. O masa bugün işte Meclis’te kuruluyor. İlk defa siyasi partiler bu kadar büyük bir katılımla bir araya gelecekler ve müzakere edecekler. Endişeye, korkuya, güvensizliğe gerek yok. Burada amaç, Türkiye’de barışı sağlamak. 40 bin kişi bugüne kadar yaşamını yitirdi. Türkiye’nin ekonomisi battı. Ödediğimiz maliyetlerin hesabı yok. Tekrar o günler geri mi gelsin? Tekrar 4 trilyon dolar mı harcansın? Tekrar yurttaşlarımız yaşamını mı yitirsin? Hayır, bunlar bir daha olmasın. Bir daha olmaması için bu masada konuşmalıyız.
Bu meselenin siyasi partiler arasında bir siyasi rekabet konusu olmaması lazım. Siyasi partilerin bunu bir siyasi ranta da dönüştürmemesi lazım. Rekabeti sahada yapıyoruz ama bu masanın bir müzakere masası olması lazım. Konuşmalıyız. Türkiye’nin bu meselesini, demokratikleşmeyle birlikte bu masa etrafında çözebileceğimiz bir zemin yaratmalıyız.
Yurttaşlarımızın bizden beklentisi bu. İnsanlarımızın bizden beklentisi bu. Bunu yapmalıyız. Biz üzerimize düşeni yapacağız. Sizlerden ricamız; güven duymanız, destek olmanız ve bu sürecin başarıyla sonuçlanması için katkı vermenizdir.”
Kurtulmuş milletvekillerini davet etti
Komisyonun ilk etapta 51 üyeden oluşması planlandı. Siyasi partilerden komisyon için üye bildirimi yapmaları istendi. Komisyonda partiler için öngörülen sandalye dağılımı, AKP 21, CHP 10, DEM Parti 4, MHP 4, İyi Parti 3, Yeni Yol 3, HÜDA PAR 1, YRP 1, TİP 1, EMEP 1, DSP 1 ve DP 1 olarak şekillenecek.
İyi Parti, kendisine ayrılan 3 üyelik için bildirimde bulunmadı.
Kurtulmuş, şu isimleri komisyon üyesi olarak toplantıya davet etti:
“AKP: Genel Başkan Yardımcılarından Trabzon Milletvekili Mustafa Şen, Ankara Milletvekili Kürşad Zorlu, Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, Grup Başkanvekili ve Gaziantep Milletvekili Abdulhamit Gül, Adalet Komisyonu Başkanı ve İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, Dilekçe Komisyonu Başkanı ve Adana Milletvekili Sunay Karamık, Erzurum Milletvekili Selami Altınok, Antalya Milletvekili Kemal Çelik, Diyarbakır Milletvekili Mehmet Sait Yaz, İzmir Milletvekili Mahmut Atilla Kaya, İstanbul Milletvekili Şengül Karslı, Kahramanmaraş Milletvekili Mehmet Şahin, Kayseri Milletvekili Ayşe Böhürler, Kocaeli Milletvekili Radiye Sezer Katırcıoğlu, Konya Milletvekili Tahir Akyürek, Mersin Milletvekili Ali Kıratlı, Şanlıurfa Milletvekili Cevahir Asuman Yazmacı, Tekirdağ Milletvekili Gökhan Diktaş, Van Milletvekili Burhan Kayatürk, Malatya Milletvekili Abdurrahman Babacan, Samsun Milletvekili Ersan Aksu.
CHP: Grup Başkanvekili ve Ankara Milletvekili Murat Emir, Ankara Milletvekili Okan Konuralp, Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu, Diyarbakır Milletvekili Mustafa Sezgin Tanrıkulu, İstanbul Milletvekilleri Türkan Elçi, Turan Taşkın Özer ve Oğuz Kaan Salıcı, İzmir Milletvekilleri Murat Bakan, Gökçe Gökçen ve Mehmet Salih Uzun,
MHP: Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, Sakarya Milletvekili Muhammed Levent Bülbül, Kırıkkale Milletvekili Halil Öztürk ve Tokat Milletvekili Yücel Bulut,
DEM Parti: Grup Başkanvekili ve Kars Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, Erzurum Milletvekili Meral Danış Beştaş, Antalya Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç ve İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek,
Yeni Yol Partisi: Grup Başkanı ve İstanbul Milletvekili Bülent Kaya, Grup Başkanvekili ve Mersin Milletvekili Mehmet Emin Ekmen ve İzmir Milletvekili Mustafa Bilici,
Türkiye İşçi Partisi: İstanbul Milletvekili Ahmet Şık,
EMEP: İstanbul Milletvekili İskender Bayhan,
Yeniden Refah Partisi: İstanbul Milletvekili Doğan Bekin
DSP: Genel Başkan Önder Aksakal
HÜDA PAR: Genel Başkan Zekeriya Yapıcıoğlu
Demokrat Parti: İzmir Milletvekili Haydar Altıntaş.”
