Dünyaca ünlü şarkıcı Beyonce’nin “Cowboy Carter” turnesi kapsamında Juneteenth performansı sırasında giydiği bir tişört, Amerikan tarihinin nasıl anlatıldığına dair tartışmaları tetikledi ve Houston doğumlu süperstara yönelik yoğun eleştirileri beraberinde getirdi.
Paris’teki konserde giyilen tişörtte, 1800’lerin sonu ve 1900’lerin başında görev yapan Siyahi Amerikan askeri birimleri Buffalo Soldiers’ın görselleri yer alıyordu. Tişörtün arkasındaki uzun açıklamada ise şu ifade dikkat çekiyordu: “Onların düşmanları, barışın, düzenin ve yerleşimin düşmanlarıydı: Savaşçı Kızılderililer, haydutlar, sığır hırsızları, katil silahşörler, kaçakçılar, izinsiz girenler ve Meksikalı devrimciler.”
Tişörtün görüntüleri ve performansa ait videolar Beyonce’nin internet sitesinde de yer alıyor.
Beyonce bu hafta sonu memleketi Houston’da sahneye çıkmaya hazırlanırken, sosyal medyada pek çok hayran ve Yerli Amerikalı içerik üreticisi, tişörtte Yerli Amerikalılar ve Meksikalı devrimcilerin Amerikan emperyalizminin mağdurları olmaktan çıkarılıp tehdit unsuru gibi gösterilmesini ve yerli karşıtı söylemlerin yeniden üretilmesini sert şekilde eleştirdi.
Beyonce’nin sözcüsü yorum talebine yanıt vermedi.
Buffalo Soldiers kimdir?
Buffalo Soldiers, 1866’da İç Savaş sonrası kurulan altı askeri birimde görev yapan, eski köleler, özgür siyah erkekler ve iç savaş gazilerinden oluşan birliklerdi. İspanyol-Amerikan Savaşı, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları dahil olmak üzere yüzlerce çatışmada görev yaptılar ve 1951’e kadar varlıklarını sürdürdüler.
Ancak Beyonce’nin tişörtünde yer alan alıntının da belirttiği gibi, bu birlikler aynı zamanda Amerikan hükümetinin batıya doğru genişlemesi sırasında Yerli Halklar’a karşı yürüttüğü şiddet ve toprak gaspı kampanyalarının da aktif bir parçasıydı.
Bazı tarihçilere göre, “Buffalo Soldiers” adını, cesaret ve direnişlerini takdir eden kabileler verdi, ancak bu iddianın efsane olabileceği de ifade ediliyor. Houston’daki Buffalo Soldiers Ulusal Müzesi’nin sergiler direktörü Cale Carter, “Elimizde bu bilgiyi doğrulayacak türden kanıtlar yok,” dedi.
Carter ve müze çalışanları, son yıllarda Buffalo Soldiers’ın Yerli Amerikalılar ve Meksikalı devrimcilerle yaptığı çatışmaların karmaşık tarihini daha kapsamlı şekilde ele almaya başladıklarını söylüyor. Tıpkı birçok müze gibi, Amerikan tarihini daha ayrıntılı ve yerli topluluklara daha saygılı biçimde anlatmayı amaçlıyorlar.
“Batı sınırını romantikleştiriyoruz,” diyen Carter, geçmişte anlatılan hikâyelerin bu romantizme göre şekillendiğini, anlatıların ancak yakın zamanda değişmeye başladığını vurguladı.
Müze eğitim direktörü Michelle Tovar da Buffalo Soldiers tarihinin aktarımında farklı seslerin eksikliğine dikkat çekti. Teksas’taki bazı okul bölgelerinde Amerikan tarihinin açık biçimde anlatılmasına yönelik baskıların arttığını ve müze olarak bu anlatımı sürdürmek için topluma açık alanlar yaratmaya çalıştıklarını belirtti.
Tarihçilerin bakışı: Simgelerin geri kazanımı ne kadar mümkün?
Beyonce’nin son albümü “Act II: Cowboy Carter,” Amerikan kovboy ikonografisini Siyah Amerikalılar için geri kazanma çabası olarak yorumlandı. Geçen yıl, country listelerinde bir numaraya çıkan ilk Siyah kadın olan sanatçı, bu albümle 2025 Grammy Ödülleri’nde “yılın albümü” ödülünü kazandı.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden tarihçi Tad Stoermer, “Buffalo Soldiers, Siyah Amerikalıların Amerikan Batısı üzerindeki sahipliğini simgeler. Beyonce de bu görsellerin neyi temsil ettiğinin farkında. Sonuçta bu ‘Cowboy Carter’ turnesi,” dedi.
Ancak Stoermer, Buffalo Soldiers’ın Amerikan anlatısında ulusalcılığı pekiştiren bir mitoloji içinde yer aldığını da vurguladı.
Pittsburgh Üniversitesi’nden tarihçi Alaina E. Roberts ise Beyonce’nin, Siyah Amerikalıların ülkenin kuruluşundaki rolünü sahiplenmek amacıyla bu simgeleri kullanmış olabileceğini ancak Buffalo Soldiers’ın yalnızca yerleşim değil, kimi zaman soykırım düzeyinde operasyonlara da katıldığını ifade etti.
Houston konseri öncesi tepkiler büyüyor
Bu hafta sosyal medyada pek çok Yerli Amerikalı influencer, sanatçı ve akademisyen Beyonce’yi eleştirdi. 130 binden fazla takipçisi olan Indigenous.tv adlı Instagram hesabı, “Beyonce bu tişört için özür dileyecek mi ya da en azından farkında olduğunu belirtecek mi?” diye sordu.
Eleştirmenler ve hayranlar tişörtteki tarihsel çerçevenin yanlışlığında hemfikir. TikTok’ta @confirmedsomaya kullanıcı adıyla paylaşım yapan Chisom Okorafor, “Buffalo Soldiers ilginç bir tarihi örnek. Ama özellikle Yerli Amerikalılar ve Meksikalılarla yaptıkları operasyonlar konusunda dürüst olmalıyız,” dedi.
Okorafor’a göre Amerikan emperyalizminin geçmişi, ne kadar yeniden anlamlandırılmaya çalışılırsa çalışılsın “ilerici” bir şekilde sahiplenilemez. Beyonce’nin batı sembollerini kullanması ise tehlikeli bir mesaj veriyor:
“Siyah Amerikalılar da Amerikan ulusçuluğuna katılabilir. Onlar da Amerikan imparatorluğunun vahşetinden kazanç sağlayabilir. Bu mesaj, göçmenleri, Yerli Halkları ve ABD dışında yaşayanları dışlayan bir anlayışı meşrulaştırıyor. Bu ülkeye doğmuş olmayı bir erdem olarak gösteriyor ve soyunuz ne kadar geriye giderse o kadar makbul olduğunuzu söylüyor.”
KAYNAK: EURONEWS TÜRKÇE – BUSE KESKİN
