2024–2025 eğitim-öğretim yılının sona ermesiyle birlikte Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD), İstanbul Kartal Meydanı’nda ortak basın açıklaması yaptı. “Zorunlu, Parasız Eğitim Süresine Dokunma” çağrısıyla düzenlenen açıklamada, eğitime erişimde yaşanan sorunlar kamuoyuyla paylaşıldı.
1,5 milyon öğrenci okuldan koptu
Açıklamada, eğitimin çocukların geleceğe tutunmasının temel yolu olduğu vurgulandı. Ancak son üç yılda okul terk eden öğrenci sayısı 1 milyon 578 bini aştı. Devamsızlık oranlarının her kademede arttığı, mesleki eğitim kurumlarında ise öğrencilerin yarısının okula düzenli gitmediği belirtildi.
Yoksulluk eğitimi vuruyor
Dernekler, eğitim sistemindeki en büyük sorunun eşitsizlik ve yoksulluk olduğuna dikkat çekti. Özellikle devlet okullarında velilerin sırtına binen ekonomik yükler arttı. Açıklamada, “Milyonlarca çocuk bu yılı aç, yorgun ve umutsuz tamamladı” denildi.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın ÇEDES (Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum) projesi de eleştiri konusu oldu. Tarikat ve dini grupların eğitim sistemine sivil toplum iş birliği adı altında sokulduğu belirtilerek, bu uygulamaların çocuk haklarını ihlal ettiği ifade edildi. “Eğitimci niteliği olmayan kişilerin okullarda, yurtlarda ya da Kuran kurslarında görev alması kabul edilemez” denildi.
Karma eğitimin bir tercih değil, bilimsel ve pedagojik bir hak olduğu vurgulandı. Eğitim süresinin kısaltılması ve karma eğitimin kaldırılmasının, çocuk yaşta evlilikleri artırabileceği uyarısı yapıldı. 2013–2018 arasında her beş kadından birinin çocuk yaşta evlendirildiği hatırlatıldı.
Çocuk işçiliği sorunu derinleşiyor
Çocuk işçiliği, yetersiz okul yemeği uygulamaları ve maddi yetersizlikler, eğitimin önündeki diğer engeller olarak sıralandı. Açıklamada, her çocuğun nitelikli, parasız ve laik eğitim hakkına sahip olduğu vurgulanarak, kamusal eğitim politikalarının acilen güçlendirilmesi gerektiği ifade edildi.
