Vatikan Devlet Başkanı Papa Francis 88 yaşında hayatını kaybetti. Peki yerine seçilebilecek isimler arasında kimler öne çıkıyor?
Papa’nın cenazesinden iki ila üç hafta sonra Kardinaller Meclisi dekanı kardinal, 80 yaşını doldurmamış kardinallerden oluşan meclisi (Konklav) papalık seçimi için Vatikan’a davet edecek.
Teorik olarak vaftiz edilmiş herhangi bir erkek papalık için uygun. Ama son 700 yıldır papa her zaman Kardinaller Koleji’nden seçildi.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Seçilen 266 papanın çoğu Avrupalıydı. Arjantin’de doğup büyümüş Francis, asıl adıyla Jorge Mario Bergoglio, 1300 yıldır Avrupalı olmayan ilk papa olarak bir istisnaydı.
Siyasetçilerin aksine papa adayları bu makam için açıkça kampanya yürütmüyor.
Vatikan gözlemcileri papa seçilme şansı yüksek kardinalleri ‘papabile’, yani ‘papa olabilir’olarak nitelendiriyor.
Oylama, Michelangelo’nun resmettiği ünlü tavanıyla bilinen Sistine Şapeli’nde yapılıyor.
Seçimden önce şapelin üzeri fiziksel olarak kapatılıyor ve gizlilik yemini eden kardinaller içeriye kilitleniyor.
Sayısı 115 ile 120 arasında değişen Kardinaller Meclisi’nde yapılan seçimde üçte iki çoğunluğu sağlayan kişi yeni papa seçiliyor.
Hem kardinallerin pozisyonları birbirini takip eden oylamalarda değiştiği için hem de oylama son derece gizli bir şekilde yapıldığından konklavının sonucunu tahmin etmek neredeyse imkansız. 2013’teki son konklavda çok az kişi Francis’in Papa seçileceğini tahmin etmişti. Şu anda spekülasyonlar onun yerine geçecek bu isimler üzerinde yoğunlaşıyor.
Guardian‘ın haberine göre bazı adaylar şöyle:
Pietro Parolin, İtalya
Ilımlı bir ‘devamlılık adayı’ olarak görülen 70 yaşındaki Parolin, Francis’e yakın bir isimdi.
2013’ten bu yana Vatikan’ın dışişleri bakanı. Çin ve Ortadoğu’daki hükümetlerle yapılan hassas müzakereler de dahil diplomatik ilişkilerde kilit rol oynuyor. Laik diplomatlarca güvenilir bir papalık temsilcisi olarak görülüyor.
Parolin’i eleştirenler onun diplomatik çözümleri inancın gerçeklerine yeğleyen bir modernist ve pragmatist olduğunu söylüyor. Destekçilerine göreyse bir idealist ve barışın ateşli bir savunucusu.
Luis Antonio Tagle, Filipinler
67 yaşındaki Tagle, seçilirse Katolik nüfusun en hızlı arttığı bölge olan Asya’nın ilk papası olacak. Bir zamanlar Francis’in halefi ve onun ‘ilerici’ planlarını devam ettirmek için güçlü bir aday olarak görülüyordu. Ancak son zamanlarda gözden düştüğü söyleniyor. Katolik kilisesinin eşcinsel ve boşanmış çiftlere karşı tutumunun çok sert olduğunu söylemiş, fakat Filipinler’de kürtaj haklarına karşı çıkmıştı.
Peter Turkson, Gana
76 yaşındaki Turkson seçilirse ilk siyahi papa olacak. İklim krizi, yoksulluk ve ekonomik adalet gibi konularda sesini yükselten biri. Kilisenin rahiplik, evlilik ve eşcinsellik konusundaki geleneksel tutumunu onaylıyor. Ancak son dönemde bu konulardaki görüşlerinin esnediği ve bu konu özelinde birçok Afrika ülkesindeki yasaların çok sert olduğunu savunduğu belirtiliyor. Yolsuzluk ve insan hakları konularında öne çıkan bir aday.
Peter Erdő, Macaristan
Önde gelen muhafazakar adaylardan biri olan 72 yaşındaki Erdő, geleneksel Katolik öğretilerinin güçlü bir savunucusu. Seçilirse Francis’in yaklaşımından uzaklaşılacağı söyleniyor. Kimi çevrelerce büyük bir entelektüel ve kültür adamı olarak kabul ediliyor.
Erdő, 2015’te Francis’in kiliselerin göçmenleri kabul etmesi çağrısına karşı çıkarak Macaristan’ın milliyetçi başbakanı Viktor Orban’ın yanında yer almıştı.
Matteo Zuppi, İtalya
Francis’in 2019’da kardinal olarak atadığı 69 yaşındaki Zuppi’nin kilisenin ilerici kanadında yer aldığı düşünülüyor. Francis’in yoksullar ve dışlanmışlar için duyduğu endişeyi paylaşarak onun mirasını sürdürmesi bekleniyor. Eşcinsel ilişkilere görece liberal bir yaklaşımı var.
İki yıl önce Francis onu Vatikan’ın Ukrayna barış elçisi yaptı ve bu sıfatla Moskova’yı ziyaret etti. Oradayken Rus Ortodoks kilisesinin lideriyle görüştü. Ayrıca Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yle de bir araya geldi.
José Tolentino Calaça de Mendonça, Portekiz
59 yaşındaki Tolentino, Francis’in en genç muhtemel haleflerinden biri. Ancak bu durumun onun aleyhine olabileceği söyleniyor; çünkü seçilirse ‘hırslı’ kardinallerin 20-30 yıl beklemesi gerekebilir.
Eşcinsel ilişkiler konusunda hoşgörülü yaklaşımı ve kadınlar konusunda ilerici fikirleri olan veya kürtaj yanlısı isimlerle yakınlığı bir eleştiri konusu. Hemen her konuda Francis’e yakındı ve kilisenin modern kültürle ilişki kurması gerektiğini savunuyor.
Mario Grech, Malta
Grech gelenekçi olarak görülüyordu ancak 2013’te Francis seçilmesiyle ilerici görüşleri benimsemeye başladı. Destekçileri Grech’in değişen görüşlerinin onun değişim kapasitesini gösterdiğini savunuyor.
68 yaşındaki Grech, sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerini sınırlamaya çalışan Avrupalı siyasi liderleri eleştirmiş ve kadın diyakozlara (papaz yardımcıları) destek vermişti.
Pierbattista Pizzaballa, İtalya
60 yaşındaki Pizzaballa, 2020’den bu yana Kudüs Latin Patriği olarak Hıristiyan azınlığın savunuculuğunda önemli rol oynuyor. Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’e saldırmasının ardından Gazze’de Hamas’ın rehin tuttuğu çocuklara karşılık kendisini rehine olarak teklif etti. Aylar süren müzakerelerin ardından Mayıs 2024’te Gazze’yi ziyaret etti. Francis’in kilise liderliğinin bazı yönlerini devam ettirmesi bekleniyor, ancak şimdiye kadar tartışmalı konularda çok az yorum yaptı.
Robert Sarah, Gine
Sarah’nın geçmişte kendisini ‘Francis’e denk bir otorite’ olarak sunmaya çalıştığı söyleniyor. 2020’de o zaman emekli olan Papa Benedict’le beraber Francis’in otoritesine bir meydan okuma olarak görülen din adamı bekarlığını savunan bir kitap yazdı. ‘Cinsiyet ideolojisini’ toplum için bir tehdit olarak kınıyor ve İslami köktenciliğe karşı. Turkson gibi o da yüzyıllar sonra ilk siyahi papa olarak tarihe geçebilir.
