Handelsblatt gazetesi Almanya’da görevini yeni hükümete devretmeye hazırlanan Sosyal Demokrat Parti (SPD)-Yeşiller koalisyonunun Türkiye’ye Eurofighter Typoon tipi savaş uçaklarının satışını engellediğini yazdı. Gazete haberini, hükümet üyeleri arasında yapılan gizli görüşmeleri bilen çok sayıda kaynağa dayandırdı.
Handelsblatt’ın Alman hükümet çevrelerinden edindiği bilgilere göre, CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması Türkiye’ye Eurofighter satışına onay verilmemesi kararına gerekçe olarak gösterildi.
Haberde, İmamoğlu’nun tutuklanması nedeniyle hükümetin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı sert bir şekilde eleştirdiği, bunu “Türk demokrasisine saldırı” olarak nitelendirdiği kaydedildi. Bu nedenle de hükümetin silah ticaretini durdurmayı doğru bulduğu ifade edildi.
Görevini Mayıs ayında Friedrich Merz’e devretmeye hazırlanan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 19 Ekim 2024 tarihinde gerçekleştirdiği İstanbul ziyaretinde Eurofighter satış sürecinin başlatılması için ilk onayı verdiklerini resmen açıklamıştı. Scholz, İngiltere’nin öncülüğünde yürütülen sürecin başında olunduğunu, müzakerelerle sürecin ileriye taşınacağını söylemişti. Scholz, “Türkiye bir NATO üyesi ve bu nedenle de somut teslimatlarla sonuçlanan kararlar alıyoruz” ifadelerini kullanmıştı.
Scholz çaba göstermişti
Handelsblatt’ın edindiği bilgilere göre, SPD’li Başbakan Scholz, Türkiye’ye Eurofighter satışı için koalisyon içindeki endişeleri gidermek üzere bizzat çaba göstermişti. Scholz’un Erdoğan ile yaptığı görüşmelerde önemli ilerlemeler kaydedilmiş ve satış için gereken onay sürecinin “yolunda” olduğu belirtilmişti. Hatta satışa dair çekinceleri olan Yeşiller partisinin yönetimindeki Dışişleri Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı da onay vermişti. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ekrem İmamoğlu’na yönelik tutumunun bütün bu çabaları boşa çıkardığı aktarıldı.
Türkiye’ye Eurofighter ihracatının Hristiyan Birlik (CDU/CSU) ile SPD tarafından kurulacak yeni koalisyon hükümetini de zorlayacağı tahmin ediliyor. Silah ihracatında yaşanan iç tartışmaları daha kolay bir şekilde aşmayı öngören CDU/CSU ile SPD, koalisyon sözleşmesinde “İhracat kontrol izinleri daha hızlı ve koordineli bir şekilde incelenmeli” ifadesine yer verdi. Amacın da “Avrupa ihracat kuralları ile uyum” olduğu kaydedildi.
Bu ifadeler özellikle Eurofighter satışı açısından önem taşıyor. Eurofighter savaş uçakları, Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere’nin oluşturduğu bir konsorsiyum tarafından üretiliyor. Berlin’in silah satışındaki kısıtlayıcı yaklaşımı nedeniyle konsorsiyum içinde de anlaşmazlık yaşanıyor.
Yeni hükümet ne yapacak?
Handelsblatt’ın aktardığına göre, Hristiyan Birlik partileri, SPD’ye kıyasla Türkiye’ye Eurofighter satışına onay vermeye daha istekli bir turum sergileyebilir. Hristiyan Birlik meclis grubu, Eurofighter konsorsiyumundaki ülkelerin çıkarlarının da gözetilmesi gerektiği görüşünde. SPD ise müstakbel Başbakan Friedrich Merz’in Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşerek, Ekrem İmamoğlu’nun serbest bırakılması karşılığında Eurofighter’ı bir koz olarak kullanmasını istiyor.
40 Eurofighter Typoon tipi savaş uçağı satın almayı hedefleyen Türkiye ise satışa onay veren İngiltere ile görüşmeleri sürdürüyor. Milli Savunma Bakanlığı, Mart ayında yaptığı açıklamada İngiltere’nin satış için teklifini sunduğu belirtilmişti.
