Seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump dört yıl aradan sonra Beyaz Saray’a dönmeye gün sayıyor. Trump 20 Ocak günü şatafatlı bir törenle yemin edecek, ardından ofisini geçerek ilk kararnamelerini imzalayacak.
Trump’ın basın sekreteri Karoline Leavitt başkanın görevdeki ilk gününde yasadışı göçmenlere yönelik “Amerikan tarihinin en büyük kitlesel geri gönderme kararını imzalayacağını” söylüyor. İlk gün için sözünü verdiği bir diğer kararname 150 yıllık bir uygulama olan, doğumla vatandaşlık hakkının iptali. Geçen ay verdiği bir mülakatta Trump, “Buna bir son vereceğiz çünkü çok saçma” demişti. Trump’ın Beyaz Saray’daki ilk döneminde ABD’nin katılımını iptal ettiği, halefi Joe Biden’ın tekrar imzaladığı Paris İklim Anlaşmasından bir kez daha çıkılmasına karar vermesi de bekleniyor.
Ukrayna-Rusya savaşını bitirmek, enerji maliyetini yüzde 50 azaltmak, 6 Ocak Kongre baskını mahkumları için af çıkarmak Donald Trump’ın ilk 24 saat için verdiği diğer sözler.
Bu vaatler ve seçimlerin yapıldığı Kasım ayından beri şekillendirmeye devam ettiği yönetimindeki isimler Trump’ın ikinci dönemine dair ipuçları veriyor.
Geçiş dönemi neden önemli?
ABD’de seçimler Kasım ayında yapılsa da yeni başkanlar göreve başlamak için 20 Ocak’ı beklemek zorunda. Bu geçiş dönemi iki açıdan kritik önemde:
İlk olarak seçim sürecinin resmen tamamlanması gerekiyor. Yani oylar sayılmalı, itirazlar değerlendirilmeli ve her eyalette ayrı ayrı tasdik edilmeli. ABD’de aslında halk doğrudan başkanı değil de onu seçmekle görevli Seçiciler Kurulunu seçtiğinden, kurulun toplanması ve halkın tercihi resmileştirmesi de gerekiyor. Sonrasında son bir onay için Kongre’de formalite gereği bir oturum yapılır.
Geçiş sürecinin ikinci önemli ayağını ise yeni yönetimin şekillenmesi süreci oluşturuyor. Kasım-Ocak arasında müstakbel başkan kabinesi ve diğer önemli pozisyonlar için hangi isimleri atayacağını belirliyor. Bu adayların Kongre oturumu öncesinde kamuoyunda tartışılmasına olanak da sağlayan bir süreç. Ayrıca selef yönetimin üyeleri, bu durumda Joe Biden hükümeti, Beyaz Saray’ın müstakbel konukları için bir dizi bilgilendirme toplantısı organize eder. Yeni kadrolar güvenlikten ekonomiye ülkenin mevcut durumu hakkında detaylı brifingler alır.
Yemin töreni hazırlıkları ne aşamada?
Kasım’dan beri söz konusu bu adımların büyük kısmı tamamlandı. Şimdi 6 Ocak’ta Kongre’de seçim sonuçlarının tasdik edildiği oturum yapılacak. Bu onayı verecek kişi ise başkan yardımcısı. İronik biçimde mevcut durumda, Trump’ın seçimlerdeki rakibi Kamala Harris.
6 Ocak 2021’de Trump destekçileri, dönemin Başkan Yardımcısı Mike Pence’in Joe Biden lehine sonuçlanan seçimleri tasdik etmesini önlemek için Kongre’ye baskın düzenlemişti.
Bu arada Beyaz Saray’da yeni başkan için mobilyalar ve dekorasyonda talep edilen değişikliklerin yapıldığı daha az politik işler de yürütülüyor. Başkanlar, çalışma alanı Oval Ofis dahil yapının genelinde özel düzenlemeler talep edebiliyor.
Joe Biden’ın 2021’deki yemin töreninde Amerikan milli marşını Lady Gaga söylemişti. Trump için nasıl bir tören hazırlandığına dair detaylar henüz ortaya çıkmadı, ancak törenden bir gün önce, 19 Ocak’ta başkentte bir miting yapmaya hazırlandığı belirtiliyor.
Forbes dergisine göre yemi töreni hazırlıkları için Amerikalı otomobil üreticisi Ford bir milyon dolar bağışta bulundu. Şirket Trump’ın Çin ve Meksika’ya getireceğini açıkladığı ek gümrük vergilerinden olumsuz etkilenecek. Yapay zekâ botu ChatGPT’nin geliştiricisi OpenAI CEO’su Sam Altman da yapay zekâ konusunda hükümetin çalışmalarına destek vermeye hazır olduğunu söyledi, bir milyon dolar bağışladı. Perakende devi Amazon da Trump’ın yemin töreni için bir milyon dolar bağış yapan şirketler arasında.
Trump 2.0 neye benzeyecek?
Beyaz Saray ekibinde yer alacağı açıklanan Stephen Miller ve Trump’ın yeni “sınır çarı” olacağı ilan edilen Thomas Homan gibi isimler Trump’un yasadışı göçmenleri kitlesel sınır dışı etme sözlerinde ciddi olduğuna işaret ediyor.
Dış politikada ABD’nin asıl rakibinin Çin olduğunu söyleyen ve askeri-ekonomik stratejilerin bu önceliğe göre belirlenmesi gerektiğini savunan Trump bu politikasına destek verecek isimleri de ekibine dahil etti: Pekin’de 2022 yılında yapılan Kış Olimpiyatları’nın boykot edilmesini savunan Çin karşıtı Mike Waltz’ı Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak seçti. ABD’nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak ise Çin’i ABD siyasetine “bariz ve kötü niyetle müdahale etmekle” suçlayan Elise Stefanik’i önerdi.
Washington D.C.’deki American University’den Michelle Egan, DW’ye verdiği demeçte “Kabine seçimi, Trump için kampanya dönemi veya öncesinde gösterilen sadakatin önemini yansıtıyor” diyor.
Trump’ın kabinesine seçtiği diğer bazı isimler ise aşırı muhafazakâr “Project 2025” manifestosunun yazarları arasında.
Trump bu metinle hiçbir ilgisinin olmadığını iddia etse de Bütçe ve Yönetim Ofisine aday gösterdiği Russ Vought, Project 2025 için Amerikan başkanının yetkilerinin artırılmasını savunan bir bölüm yazdı. Federal İletişim Komisyonu (FCC) başkanı olarak atamak istediği Brendan Carr ise doğrudan FCC için bir bölüm yazdı. Yazısında teknoloji şirketlerinin kullanıcıların paylaşımlarından sorumlu tutulması gerektiğini savundu. Bu örneğin, YouTube’daki bir video yüzünden sadece içerik üreticisine değil şirketin kendisine ceza verilebileceği anlamına geliyor.
Trump’ın sınır çarı Homan ve basın sekreteri Leavitt hükümet belgelerinde iklim değişikliğine atıf yapılmasının yasaklanmasından kürtaj hakkının sınırlanmasına birçok konuda politikalara yer verilen Project 2025’e katkı sunan diğer isimler.
KAYNAK: DEUTSCHE WELLE TÜRKÇE
