Moskova’nın Ryazanky Prospekt bölgesinde yaşayanlar Salı sabahı bir patlama sesiyle camdan dışarıya baktıklarında yerde iki adamın cansız bedenini gördüler. Doğrudan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e bağlı Soruşturma Komitesi de kısa süre sonra bu kişilerin General Igor Kirillov ve yardımcısı Ilya Polikarpov olduğunu açıkladı.
Rus yetkililer, patlayıcı maddenin binanın girişine konulmuş bir elektrikli scooter’a yerleştirildiğini, patlamanın kurbanlar binadan çıktığı sırada yaşandığını belirtti. Kirillov son anlarının evinin yakınlarına park etmiş bir araçtaki kameradan takip edildiği de belirlendi.
Rusya Soruşturma Komitesi olayla ilgili olarak terörizm, cinayet ve yasadışı silah trafiği suçlamalarıyla ilgili soruşturma başlattı.
Ukrayna Cumhurbaşkanı danışmanı Mihaylo Podolyak yalanlasa da çok sayıda medya kuruluşu isimsiz kaynaklara dayandırdıkları haberlerinde, saldırının arkasında Ukrayna Güvenlik Servisinin (SBU) olduğunu yazdı.
Alman haber dergisi Spiegel de patlamanın ardından SBU’nun Kirillov için “kesinlikle meşru bir hedef” nitelemesi yaptığını aktardı.
Başlatılan soruşturma kapsamında Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) çalışanı bir kişinin gözaltına alındığı bildirildi.
FSB tarafından yapılan açıklamada, gözaltına alınan kişinin 1995 doğumlu bir Özbekistan vatandaşı olduğu, Ukrayna İstihbarat Servisi (SBU) tarafından görevlendirildiği ve patlayıcı maddeyi de buradan temin ettiğini itiraf ettiği belirtildi.
Rus medyasında cinayet sonrasında iki zanlının gözaltına alındığı iddia edildi, ancak bu iddia resmi kaynaklar tarafından teyit edilmedi.
Rus istihbaratının verdiği bilgilere göre, saldırgan Kirillov’un evinin önünde duran bir arabaya küçük bir kablosuz kamera yerleştirdi. Böylelikle Ukrayna istihbaratı Kirillov’u gözetleyerek scootera yerleştirilmiş bombayı uzaktan patlatabildi. Ukrayna istihbaratının saldırgana bu eylem karşılığında 100 bin dolar nakit para ve Avrupa Birliği’ne (AB) taşınma izni teklif ettiği öne sürüldü.
Salı günkü patlama, SBU’nun Kirillov’u Ukrayna ordusuna karşı kimyasal silah kullanma emri vermekle suçlamasından bir gün sonraya rastlıyor.
Yaşananlardan Ukrayna’yı sorumlu tutan Rusya parlamentosu Duma üyesi Yevgeni Revenko, “Kiev rejimi suçlu doğasını gösterdi” dedi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı suikasti 20 Aralık’ta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) gündemine getireceklerini duyurdu ancak olaya dair Kremlin’den henüz bir açıklama gelmedi.
Peki Rusya’da tanınmış bir general olan Igor Kirillov neden hedef seçildi?
Esad’ı aklayan kişi: Igor Kirillov kimdir?
Kirillov’un kamu kariyeri 2017 yılında Rusya’nın nükleer, biyolojik ve kimyasal savunma güçlerinin başına atanmasıyla başladı.
Aynı yılın Nisan ayında Suriye’nin güneyindeki Duma kentinde meydana gelen kimyasal silah saldırısıyla ilgili Rus hükümetinin sözcülüğünü üstlenen 54 yaşındaki Kirillov, uluslararası yaptırım listelerinde yer alıyordu.
ABD, İngiltere ve Fransa’nın dönemin Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı halkına karşı kimyasal silah kullanmakla suçladığı sırada Kirillov, bu saldırının düzmece olduğunu savunmuştu.
Kirillov’a göre zehirli maddeler bölgeden alınan numunelere sonradan eklenmişti. Ancak Rus General’in bu iddiası hiçbir zaman doğrulanmadı.
Ukrayna’da biyolojik laboratuvar iddiası
Kirillov, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna topraklarına yönelik topyekün işgal başlatmasıyla giderek öne çıkan bir figür halini aldı. Konuşmalarında ABD’yi Ukrayna içinde biyolojik silah laboratuvarları kurmakla suçladı.
Kirillov’a göre ABD, sarı humma virüsü bulaştırılmış sivrisinekleri Rus askerinin bulunduğu mevzilere dronlarla atmayı planlıyordu. Hiçbir zaman bu iddiasını destekleyecek kanıt sunmadı. Rusya’daki kuş gribi vakalarının, Ukrayna’dan göç eden enfekte hayvanlar yüzünden arttığı şeklindeki iddiası için de kanıt göstermedi.
Basına yaptığı açıklamalarda Kirillov, Ukrayna ordusunu cephe hattında terörist saldırılar düzenlemek ve zehirli maddeler kullanmakla suçladı.
Geçen Ağustos ayında ortaya attığı son iddiası ise Ukrayna’nın radyoaktik madde yüklü “kirli bomba” kullanmaya hazırlandığı şeklindeydi.
Igor Kirillov neden hedef seçildi?
Alman siyaset bilimci ve Rusya uzmanı Hans-Henning Schröder, Rusya’nın işgali meşrulaştırmak için Kirillov’un asılsız iddialarından faydalandığını söylüyor. Schröder’e göre Kirillov’un amacı hem ülke içindeki hem de dışarıdaki Rusları Ukrayna’nın tehlikeli olduğuna, Moskova’nın eylemlerinin komşusunun kötü niyetli eylemlerini önlemek olduğuna ikna etmek.
Öldürülen General’in sahada birlikleri komuta etmediğini veya cephedeki gelişmelerden birincil derecede sorumlu olmadığına dikkat çeken Schröder, Kirillov’un üstlendiği propaganda rolü olmasa aslında Ukrayna istihbaratının dikkatini çekmeyebileceğini belirtti.
Kirillov işgalin başından beri Rusya’da bombalı saldırıya hedef olan ilk üst düzey isim değil. Aşırı milliyetçi Alexander Dugin’in kızı, askeri blogger Vladlen Tatarsky ve Donetsk bölgesinin eski hapishane müdürü bombalı saldırılarda öldü.
Rusya tüm bu saldırılardan Ukrayna’yı suçladı.
“Sabotaj eylemi”
SBU’nun Kirillov’un ölümünü üstlendiği şeklindeki haberlere dikkat çeken Kiev merkezli düşünce kuruluşu Razumkov Center’dan Oleksiy Melnik, eğer gerçekte olan buysa yaşanan şeyin bir terör saldırısı olarak değil, sabotaj olarak ele alınması gerektiğini ifade etti.
Melnik, “Savaştaki taraflardan birinde, görevdeki bir askeri personel öldürülürse bu sabotaj eylemi olarak sınıflandırılmalı” diyor.
SBU dışında patlamaya dair başka şüpheliler de var.
Melnik ve Schröder cinayetin Rusya içinde bir güç mücadelesinin sonucu olabileceğine de dikkati çekiyor.
Schröder Kirillov’un öldürülmesinin Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu görevden almasından sonra bakanlık içinde yaşanan tasfiyeler bağlamında ele alınabileceğini söyledi.
“Rusya Savunma Bakanlığı içindeki gruplar arasında şiddetli çatışmalar yaşandığına dair çok az şey biliyoruz” diyen Schröder’e göre yine de bu vaka bakanlık içindeki bir grubun diğeriyle mücadelesinin sonucu olabilir.
