The Lancet’de yayınlanan bir meta analiz, kumarın küresel bir soruna dönüştüğünü ortaya koydu. 68 ülke ve bölgeden toplam 3 bin 692 raporun taranmasıyla elde edilen verilere göre dünya çapında yetişkinlerin ortalama yüzde 46,2’si ve ergenlerin ortalama yüzde 17,9’u son 12 ayda kumar oynadı.
Türkiye’den araştırma yok. Ancak kumar bağımlılığı nedeniyle tedaviye başvuranların sayısında ciddi artış gözleniyor.
Kumar bağımlığını, uzun yıllardır bağımlılık üzerine çalışan Moodist Hastanesi Tıbbi Direktörü Prof. Dr. Kültegin Ögel’le Türkiye’deki durumu konuştuk.
Ögel, ülkemizde de kumar bağımlılığının çok arttığını belirterek, “Son üç yılda kumar bağımlılığıyla ilgili başvuru sayısında 2,5 kat artış olduğunu söyleyebilirim” dedi.
Ögel, çevrimiçi kumarın tüm dengeleri bozduğunu ve kumarın bağımlılığını artırdığını söyledi: “Bunun birçok nedeni var. Bağımlılıkta, bağımlılığı artıran en önemli etkenlerden birisi, ulaşılabilirlik. Bağımlılık yapan nesneye ne kadar kolay ulaşırsanız, o kadar kolay bağımlılık yapar. On-line kumar çok ulaşılabilir. Her yerde oynayabilirsiniz. İşte, tuvalette, yolda…”
Ülkeler fazla kumar oynayanların sitelere girişini engelliyor
Bağımlılıkta bir diğer kural; bir ödül ne kadar hızlı geliyorsa, bağımlılık o kadar hızlı gelişiyor. Online kumarda ödül çok hızlı geliyor. Öğel, “Araştırmalar, özellikle canlı bahiste bağımlılığın daha çok geliştiğini gösteriyor. Şimdilerde moda maalesef canlı bahis” dedi.
Bir ürünün kontrol edilebilirliği, bağımlılığını azaltıyor. Örneğin alkol satışının kısıtlanması gibi. Son yıllarda ise Türkiye’de bahis tamamen yasa dışına kaydı.
Öğel bunda garip kısıtlamalar ve engellerin etkili olduğunu düşünüyor: “Sonuçta kumar sistem dışına çıktı. Böyle olunca kumar oynamaya bir kısıtlama getirmek mümkün değil. Örneğin birçok ülkede, eğer bir kişi fazla kumar oynuyorsa, sitelere girişi engellenebiliyor veya parasına kontrol geliyor. Ülkemizde bunu yapmak artık çok zor.”
Ergenler riskin farkında değil
Kumar, gençler arasında popüler bir aktivite haline geldi. Özellikle spor bahisleri, zar, kazı kazan, kart oyunları gibi kumar etkinlikleri yaygınlaşıyor ve sorun oluyor. Ergenlik dönemi doğası gereği heyecan arama, risk alma, dürtüsel davranma, kontrol kaybı gibi kumarın problem olmasına zemin hazırlayabilecek riskleri de barındırıyor.
Ögel, “Çalışmalar kumar bağımlılığı kriterlerinin önemli bir kısmını karşılayan ergenlerin çoğunun bu risklerin farkında olmadığını gösteriyor” dedi.
Bağımlılığa giden yol
Eğlenmek için zaman zaman kumar oynayan da çok insan var. Ancak aşağıdaki kriterler kumarın artık bir soruna dönüştüğünü gösteriyor:
· Kumar hakkında yalan söyleme veya gizleme
· Oynamak istediğinden uzun süre kumar oynama
· Kumar sonrasında depresif veya öfkeli hissetme
· Planladığından daha fazla para harcama
· Kumar oynama nedeniyle aile sorumluluklarını görmezden gelme
· Kumar oynamak için borç alma
· Kayıpları geri almak için kumar oynama
· Kumarın sonunda kazanacağına inanma
· Kumar oynamayı hayatındaki en önemli şey olarak düşünme
· Sorunlarla baş etmek ya da kaçınmak için kumar oynama
· Kumar oynarken aile ve arkadaşlarla çatışma
· Kumar oynamaktan dolayı fiziksel ve duygusal sağlığın ihmal edilmesi
KAYNAK: DİKEN – MESUDE DEMİR