Hükûmet 60 milyar dolara yaklaşan cari açığı kaynağı meçhul döviz ile finanse etti. Merkez Bankası verilerine göre esrarengiz para girişi devam ediyor.
Kaynağı meçhul para girişi, başka bir ifadeyle bavullarla getirilen paralar Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek döneminde de rekor kırmaya devam ediyor.
Merkez Bankası’nın (TCMB) 2023 yılı temmuz ayına dair ödemeler dengesi verileri kayıt dışı döviz girişini ele verdi.
Döviz gelirlerinin giderlerden daha az olması anlamına gelen cari açık son 12 ayda 58,5 milyar dolar olarak kayıtlara geçerken, açık döviz rezervleri ile kaynağı meçhul para girişi sayesinde kapatılıyor.
İKİ AYDA 12,5 MİLYAR DOLAR NEREDEN GELDİ?
Haziranda 8,1 milyar dolar, temmuzda 4,4 milyar dolar olmak üzere iki ayda ihracat ve turizm gibi kayıtlı kalemlerin haricinde bavulla gelen döviz tutarı 12,5 milyar doları buldu.
Şimşek’in Hazine Bakanı olması ile 10 Haziran’da TCMB Başkanlığı koltuğuna Hafize Gaye Erkan tayin edilmişti.
2022 yılında cari açığın yarısına tekabül eden 24,5 milyar dolar bavulla gelmişti.
Net hata ve noksan kaleminde gösterilen esrarengiz paraların tutarı 2022 yılının ocak-ağustos döneminde ise 28,3 milyar doları bulmuştu.
Merkez Bankası (TCMB) ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) formül değişikliğine gitmişti. Formül değişikliği ile olduğundan daha düşük gösterilse de 24,2 milyar dolar Cumhuriyet tarihinin en yüksek net hata ve noksanı oldu.
Söz konusu kalemde en yüksek meblağ 2018 yılında 21,3 milyar dolar olarak kayıtlara geçmişti.
Bavulla gelen doların yine rekor kırdığına işaret eden TCMB’nin eski baş iktisatçısı Prof. Dr. Hakan Kara, “Bu kadar dış açık verip yabancı yatırım da alamadığımız halde neden döviz rezervlerimiz tükenmiyor diye merak ediyorsanız cevabı net hata noksanda.” ifadelerini kullanmıştı.
NET HATA VE NOKSAN NEDİR?
Ödemeler dengesi tanımlaması çerçevesinde, rezerv varlıklar, bankaların döviz varlıkları ve diğer sektörlerin varlıkları, sonuç kalemlerdir. Cari işlemler ve sermaye hareketlerinin toplamının sıfırdan farklı olması, varlıklarda değişime sebebiyet veriyor.
Ancak uygulamada, cari işlemler hesabı ile rezerv varlıklar dahil sermaye ve finans hesapları toplamı, çeşitli hata ve noksanlıklardan ötürü sıfırdan farklı sonuç verdiğinden, söz konusu toplam ters işareti ile “net hata ve noksan” kalemine kaydedilerek ödemeler dengesi eşitliği sağlanıyor.
Net hata ve noksan (NHN), tanım gereği, ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanıyor.
Başka bir ifade ile net hata ve noksan, ödemeler dengesinde kaynağı belirlenemeyen döviz giriş ve çıkışlarının yazıldığı kalemdir. “Kaynağı meçhul para” diye bilinen net hata noksan ile ödemeler dengesi tablosu denkleştiriliyor.
Ancak AKP döneminde net hata ve noksan tanımını aşacak boyutta para girişi ve çıkışı kayıt dışı işlemlerin emaresi olarak görülüyor.
