6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından hem yeniden imar hem de bölgedeki vatandaşlara yardım için düzenlenen “Türkiye Tek Yürek” kampanyasında 115 milyar Türk Lirası (TL) yardım toplanmıştı. Ancak muhalefet partisi CHP’ye göre 40, AKP’ye göre de 30 milyar TL’lik kısmı hâlâ toplanamadı.
CHP tarafından da bu yardımlara ne olduğu ve kimlerin sözlerini yerine getirmediğinin incelenmesi için Meclis Araştırma Önergesi verildi. Ancak CHP Ankara Milletvekili Umut Akdoğan’ın sunduğu araştırma önergesi, AKP ve MHP oyları ile reddedildi.
CHP’li Akdoğan, araştırma önergesini sunarken yaptığı konuşmada dikkat çeken veriler paylaştı.
Konuşmasında zor dönemlerde benzeri kampanyalar düzenlenebileceğini, bunun normal olduğunu ifade eden Akdoğan, toplanan 115 milyar TL’nin 75 milyarlık kısmının toplanabildeği bilgisine ulaştıklarını söyledi. Yaklaşık 40 milyar TL’nin AFAD hesabına yatırılmadığını öğrendiklerini belirten Akdoğan, “Burada iki soru var: Bir, bu 40 milyar TL neden toplanamadı? İki, bu 75 milyar TL nereye harcandı? Bu iki sorunun cevabını herkes merak ediyor” dedi. Akdoğan, 40 milyar TL yardım vaadinde bulunup ödemeyenlerin “AKP yandaşı firmalar” olduğunu iddia etti.
Kamu kurumları vaatlerini gerçekleştirmedi mi?
Kampanyaya Merkez Bankası 30 milyar TL, Ziraat Bankası 20 milyar TL, Vakıfbank 12 milyar TL, Halkbank 7 milyar TL, Turkcell 3,5 milyar TL, Türk Telekom 2 milyar TL, TMSF 2 milyar TL, THY 2 milyar TL, Borsa İstanbul 2 milyar TL, Türkiye Sigorta 2 milyar TL ve Ziraat Katılım 1 milyar TL olmak üzere kamunun önemli ve büyük kuruluşlarından 83,5 milyar TL yardım vaadi gelmişti. En fazla bağış vadeden özel şirketler arasında da Cengiz Holding 2,5 milyar TL ile BAYKAR da 2 milyar TL ile öne çıkmıştı. Bu büyük yardımlar da hesaba katıldığında 88 milyar TL gibi bir rakam ortaya çıkıyor.
DW Türkçe‘ye yaptığı değerlendirmede ortaya çıkan bu meblağlara dikkat çeken Akdoğan, “Milyonlarca vatandaş SMS ile bağış yaptı. Bunlar zaten kasada. Ayrıca birçok firma da yardımı yatırdığını duyurdu. 75 milyar TL kasada varsa bunun bir kısmı da bu bağışlar. Yani kamu kurumları en az 10 milyar gibi bir rakamı hâlâ ödememiş durumda” şeklinde konuştu.
Özel firmalardan gelen büyük sözlerle birlikte 88 milyar TL üzerinden hesaplama yapılsa bile en az 13 milyarın verilmediğini kaydeden Akdoğan, “Kamu kurumlarının vereceği paraları bile alamamışlar. 40 milyarlık eksik kısım neden toplanamadı. Bu kişiler neden deşifre edilmiyor?” sorusunu yöneltti.
YSP: Paralar depremzedelere harcanmadı
Meclis’te konuşan İYİ Parti milletvekili Mehmet Mustafa Gürban da 115 milyar TL’nin peşine düşülmemesini eleştirerek yardım kampanyasının bazı kişilerin reklam ve şovuna dönüştüğünü savundu. “Hiç kimsenin bölgedeki deprem mağduru vatandaşlarımız üzerinden prim yapmasına, çıkar sağlamasına göz yumamayız” diyen Gürban, AFAD’ın ivedilikle ödeme yapmayanları ifşa etmesini istedi.
Araştırma önergesi üzerine Meclis’te konuşan Yeşil Sol Parti Milletvekili Perihan Koca da 6 Şubat depremlerine kadar devletin 38 milyar 227 milyon TL deprem vergisi topladığına işaret ederek “Bu yetmiyormuş gibi, bu paraların nereye akıtıldığını bilmediğimiz gibi, üzerine bir gecede 115 milyar TL toplanmış oldu” ifadelerini kullandı. Bu paraların depremzedelere harcanmadığını iddia eden Koca, “Peki, bu paraların akıbeti ne oldu? Madem o kadar para topladınız, deprem bölgelerinde insanlar hâlâ neden çadırlarda kalmaya devam ediyorlar?” sorularını yöneltti.
AKP: Ödenmeyen miktar 30 milyar TL
Meclis’teki görüşmelerde eleştirilere yanıt veren AKP Antalya Milletvekili Atay Uslu da deprem bölgesinin “ihya” ve “inşa” edileceğini söyledi. Kampanya sonunda 115 milyar TL taahhüdüne karşı 86 milyar TL’lik nakit ödemesi yapıldığını açıklayan AKP’li vekil, 30 milyar TL’lik kısmın hâlâ ödenmediğini doğruladı. Ancak kimlerin ödemediğine dair bilgi paylaşmayan Atay Uslu, “Evet, bazı kamu kurumlarının yatırmadığıyla ilgili iddia var, bu kamu kurumları taahhütlerini yerine getiriyorlar ve getirmeye devam edecekler” açıklamasını yaptı.
“Kimlerin neden yatırmadığının” sorulması üzerine de AKP’li Uslu, “Yerine getirmeyenlerin siyasi partisi yok. Onlar yerine getirmek zorundadırlar, yanlış yapıyorlar, takip etmemiz lazım. Kimlerin yapıp yapmadığı önemli değil; yapmayan yanlış yapmıştır” demekle yetindi.
CHP’li Akdoğan, AKP’li Uslu’nun “Ödemeye devam edecekler” açıklamasına da yanıt verdi. Hükümetin Meclis’e getirdiği MTV (Motorlu Taşıtlar Vergisi) ve ÖTV’yi (Özel Tüketim Vergisi) de içeren ek vergi paketini hatırlatan Umut Akdoğan, DW Türkçe’ye “40 milyar TL’yi yandaşlarından toplayamayan iktidar, çözümü yine vatandaşın sırtına yüklenerek, yeni vergileri getirerek çözmeye çalışıyor. Gidin vaat eden iş adamlarından o parayı alın, kamudan alın. Bu paralar verilmediği için deprem bölgesinde binlerce kişi kışı soğukta, yaz aylarını da sıcakta zor şartlarda geçirmeye devam ediyor” dedi.
Vadedilen yardımlar toplansaydı ek vergiye gerek kalmazdı
CHP kurmaylarına göre henüz toplanamayan 30 milyar TL dahi dikkate alındığında iş insanları ve kamudan vaat edilen bu miktar toplansaydı Meclis’e getirilen ek MTV’ye ihtiyaç duyulmayabilirdi. 2023 yılı bütçe beklentisine göre 29 milyar 580 milyon TL’lik MTV geliri bekleniyor. Kampanyada yardım vaat eden kamu kurumları Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bağlantılı kuruluşlar. Bakanlık yetkilileri, yardım vaatlerinin ödemelerine dair sorularımıza henüz yanıt vermedi.
