AKP iktidarı, 2006 yılında çıkarılan kanuna göre GSYİH’nın en az yüzde 1’ini tarıma destek için ayırmak zorunda. Ancak 2007’den bu yana tarımsal destek için ayrılan pay hiçbir zaman yüzde 1’i bulmadı.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, önceki gün Anadolu Ajansı’na konuştu. Gündeminde tarımsal destek ödemeleri vardı. Çiftçilere 5.3 milyar liralık ödeme yapıldığını söyledi. Pakdemirli, “Çiftçimize geçmişten hiçbir borcumuzun kalmamasını hedefledik. Mart ayında ödenecek destekleri Sayın Cumhurbaşkanımız açıklayacak.” dedi. Seçim öncesi Ocakta 2,3 milyar lira, Şubat’ta ise 3 milyar lirayı geçen bir ödeme yapıldığını açıkladı. İktidarın 2019 için çiftçiye ödemeyi planladığı tutar 16,9 milyar TL.
LÜTUF DEĞİL, ÇİFTÇİNİN HAKKI
2006 yılında yürürlüğe giren Tarım Kanunu’nun 21’inci maddesine göre, her yıl tarımsal destekleme için bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi milli hasılanın en az yüzde 1’i düzeyinde olmak zorunda. Kanun maddesinde, “Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi milli hasılanın yüzde 1’inden az olamaz.” diyor. Ancak 2006 yılından bu yana iktidar, çiftçinin kanuni hakkı olan söz konusu payı hiçbir zaman tam ödemedi.
DEVLETİN BORCU HER YIL KATLANIYOR
Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün rakamlarına göre 2006 yılında çiftçiye ödenen tarımsal destek miktarı 4 milyor 747 milyon lira. Yine aynı tabloya göre bu rakam GSYİH’nın yüzde 0,6’sına denk geliyor. Kanuna göre olması gereken ise GSYİH’nın en az yüzde 1 ki bu da 7 bin 900 lira ödeme yapılması anlamına geliyor. Aynı şekilde 2006’yı takip eden yıllarda da çiftçilere hiç bir zaman kanunun öngördüğü oranda destek ödemesi yapılmadığı görülüyor.
DESTEK ORANI AZALIYOR
Aksine 2008’e kadar binde 6 olan oran, 2009’da binde 4’e çekiliyor. Sonrasında gelen 4 yıl boyunca ise çiftçiye almaları gerekenin tam yarısı ödeniyor. Örneğin 2010 yılında 5 milyar 817 milyon ödeme yapılıyor. GSYİH’nın binde 5’i. Kanunen yapılması gereken ödemenin tam yarısı. Sonraki üç yılda aynı şekilde çifçtiye hakkı olanan ancak yarısı veriliyor. 2014’de ise oran daha da aşağı çekiliyor. Çiftçiye GSYİH’nın sadece binde 4’ü kadar ödeme yapılıyor; 9 milyar 148 milyon lira. Yapılması gereken ödeme ise 22 milyar 870 milyon TL. Aradaki fark 13 milyardan fazla. Aynı şey devam eden yılların tamamında yaşanıyor. Tabloda 2017 ve 2018 yok. 2017’de ödenen rakam 12,8 milyar lira. Ödenmesi gereken ise 30 milyar liradan fazla. Aynı şekilde 2018’de de 14,8 milyar ödeme yapılıyor. Eksik ödeme miktarı 17 milyar liradan fazla.
TARIMA DESTEK HER GEÇEN GÜN AZALIYOR
İktidar temsilcileri buldukları her fırsatta ‘tarıma destek verdiklerini’ söylüyorlar. Ancak rakamlar ortada. Tablodaki tarımsal desteklerin merkezi bütçe içerisindeki payı da tıpkı GSYİH’da olduğu gibi giderek azalıyor. 2006 yılında yüzde 2,7 olan oran, 2016’da yüzde 2’ye kadar geriliyor.
ÇİFTÇİYE TOPLAM BORÇ NE KADAR?
Bu kadar hesaptan sonra devletin çiftçiye toplam borcu ne kadar derseniz;www.tr724.com‘un hesabına göre devlet 2006’dan bu yana yaptığı eksik ödemeler nedeniyle çiftçiye 127 milyar 307 milyon lira borçlu. Çiftçi alması gereken, kanuni hakkı olan bu parayı alamadı. CHP’li Faik Öztrak’ın hesabına göre ise 2007’den beri kanunen ödenmesi gereken tarımsal destek toplamı 226,5 milyar TL. Ödenen 103,6 Milyar TL. Devletin çiftçiye borcu ise 122,9 milyar lira.
Tr724 HABER MERKEZİ | İLKER DOĞAN
