Döviz kurundaki dalgalanma nedeniyle tüketicinin zam tepkisinden çekinen bazı firmalar zam yapmak yerine ürünlerin gramajını düşürüp gizli zam yoluna gitti.
Gramaj oyunu, özellikle kuruyemiş, deterjan, bisküvi, çikolata ve şarküteri ürünlerinde öne çıktı.
Daha önce özellikle 2018’de gündeme gelen etiketlerdeki gramaj oyunu, son dönemde de tüketiciyi artan sayıda şikayet oluşturmaya yöneltti. Buna göre, gramajı düşürüp fiyatı sabit tutan, hatta artıranlar tüketiciye ve ilgili sisteme arka arkaya yakalanıyor. Bu durum tüketicinin algısından yararlanıp bir çeşit ‘aldatma’ olarak görünse de hukuki olarak cezası yok.
Bu Haberlerdeİlginizi Çekebilir
Bir de gramajlardan ‘ufak’ kesintiler yapan ancak etikete bile yansıtmayanlar var. İşte bunu yapan firmalar, tamamen ‘hile’ kapsamında değerlendiriliyor ve cezası var. Taklit ve tağşiş yoluyla gıda ürünleri başta olmak üzere yapılan bu dolandırıcılığın cezası yeni yasa taslağı ile daha da artacak. Tüketiciler, sadece fotoğrafını çekerek bu ürünleri şikâyet edebilir.
Üstelik gramaj aldatmacası marka ayırt etmiyor. Türkiye çapındaki zincir marketlere, küçük marketlere, bakkallara kadar giren ürünler; tanınan ve daha az tanınan firmaların bazı ürünleri olabiliyor.
Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, etiket üzerinde çeşitli sorunlar olduğunu belirtirken, “Bunlar; hile, kasti aldatma ve hata olarak yapılıyor. Fiyat aynı ama gramajı düşüren firma kasti aldatma yapar. Cezası yok ama bir ahlak sorunu. Gramajı azalttığı halde, etiketi yeni gramaja göre yenilemezse burada hile yapılmış demektir ve cezası vardır, yasal yollara başvurulmalıdır. Birkaç gram da olsa çalıp kar etmeye çalışırken, tüketiciyi dolandırmış oluyorlar” dedi.
Temel gıdada peynir örneğini veren Ağaoğlu, “Paketteki peynirlerin gramı her gün eriyip gidiyor. Şimdi bir fotoğrafını çekin, birkaç ay içindeki değişiklikleri görün. 800-900 gram olan peynirlerin 600 grama kadar düştüğünü görüyoruz. Fiyatların aynı olması sizi yanıltmasın. Altın, gümüş gibi; yükselen döviz, petrol hemen gramdan düşülüyor” diye konuştu.
‘‘REKLAM YAPAN VAR’’
Milliyet’in haberine göre; Tüketiciye ‘etiketleri okuma alışkanlığı edinin’ çağrısında bulunan tüketici dernekleri, bu sayede hem algıda aldatılamayacaklarını hem de fark ettikleri tüm suçları bildirdiklerinde artık firmaların da buna cesaret edemeyeceğini vurguluyor. Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı ve Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Aziz Koçal, ‘zam yapmadık, aynı fiyatla satıyoruz’ diye reklam yapanlar bile olduğunu anlatırken hem gramaj düşürüp hem de fiyatı artıranlar da olduğunu söyledi. Koçal, “Örneğin 50 ve katları ile giden paket gramajları varken, şimdi 188 gram yazıyor. 200 gram bir ürünün fiyatı 10 lira ise 188 gram yapılan ürünün fiyatı da ona göre olmalı.
Birim fiyatı mutlaka yazılmalı. Yani 188 grama isabet eden fiyat satış tutarı yazılmalı. Önceki yıllarda en dramatik örneklerden biri şampuanlardı. 700 gram olan aynı ürün, 550 grama kadar düştü” dedi.
TÜKETİCİLER NE YAPMALI?
Derneklerden tüketicilere şu öneriler sunuluyor:
*Tüketicilerin bu yanılgılara düşmemesi için özellikle ‘etiket okumak’ öneriliyor.
*Görülen hatalar, fark edilen hileler ise fotoğraflanabilir.
*Tüketici her ürünü tartamaz ama şüphe ettiği ürünü tartıp ilgili kurumlara şikayet oluşturabilir.
*Çekilen fotoğraflar Tüketici Hakem Heyetleri’ne iletilmeli.
