Avrupa Birliği (AB), ABD’nin İran’a yönelik aldığı ambargo kararını aşmak için İran’la yapılan ticarette yeni bir ödeme mekanizması geliştirdi.
AB, ambargonun yürürlüğe gireceği 4 Kasım tarihinde başlatacağı yeni ödeme mekanizması ile İran’la ticaret yapan Avrupalı şirketlerin ambargodan korumayı amaçlıyor.
Reuters’a konuşan 3 AB’li diplomat yeni ödeme mekanizmasının 4 Kasım’da kanunen başlayacağını ancak gelecek yılın ilk aylarında faal hale geleceğini söyledi.
SPV: PETROL KARŞILIĞINDA MAL VE HİZMET TAKASI
“Özel amaçlı yapı” (SPV) şeklinde adlandırılan AB ödeme mekanizması, ABD’nin İran’la petrol ticaretine aracı olan herhangi bir bankaya yaptırım uygulamasını aşmayı amaçlıyor.
Temelde bir tür takas sistemini öngören SPV ödeme mekanizması ABD finans sistemine takılmadan İran’la ticareti yürütmeyi amaçlıyor.
Yani İran’dan ithal edilen petrol karşılığında Avrupalı şirketler İran’a mal ve emtia verebilecek, hizmet sağlayabilecek.
4 KASIM SEMBOLİK BİR TARİH
AB’li diplomatlardan biri “SPV’yi 4 Kasım’dan önce yürürlüğe sokmak için çaba sarf ediyoruz. Ve yapabileceğimizden eminiz. Hemen operasyonel olmasa da İran’a verdiğimiz sözü tutma adına sembolik 4 Kasım tarihinde başlaması önemli.” yorumu yaptı.
Bir diğer AB’li diplomat ise SPV’nin merkezi olacak yer bulmada zorluk yaşadıklarını hiç bir Avrupa ülkesinin ABD’nin tepkisini çekmemek için SPV’ye ev sahipliği yapmak istemediğini söyledi.
OBAMA İMZALADI, TRUMP İPTAL ETTİ
2015 yılında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 5 daimi üyesi ve Almanya’nın (P5+1) İran’la mutabakata vardığı nükleerin yayılmasını önleme anlaşmasından sonra İran’a yönelik ambargo kaldırılmıştı.
Ancak bu yıl ABD Başkanı Donald Trump, eski başkan Obama döneminde imzalanan anlaşmayı “çok kötü” diye yorumlamış ve ABD’yi anlaşmadan çekeceğini duyurmuş ve ardından çekmişti.
ABD FİNANS SİSTEMİ BY-PASS EDİLECEK
Anlaşmanın diğer tarafları anlaşmaya sadık kalacaklarını ve çekilmeyeceklerini duyurdu. Ancak ABD’nin İran’a yönelik ambargoları 4 Kasım’da başlayacak. Bu durum ABD finans sistemini kullanan tüm Avrupa kurumları için büyük bir tehdit.
Bazı Avrupalı şirketler ABD ile uyumlu hareket edeceklerini belirtmiş ve İran’la olan ticaretlerini durdurdu. Avrupalı şirketlerin İran pazarından çekilmesini istemeyen AB, şirketlerini ABD yaptırımlarından korumak için SPV ödeme mekanizmasını geliştirdi.
SPV TEK BAŞINA YETERLİ OLMAYABİLİR
AB’li diplomatlar SPV’nin önemli bir adım olduğunu ancak tümüyle yeterli olmayabileceği görüşünde.
Avrupa’nın haricinde Çin ve Rusya da İran anlaşmasından çekilmeyip ticaretlerini devam ettireceklerini duyurdu.
Her iki ülkenin dolar üzerinden değil ancak yerel para birimleri üzerinden ödeme yapılması üzerine formüller geliştirmeye çalışıyor.
