Afganistan’ın eski devlet başkanı Eşref Gani, Taliban’ın Kabil’i kuşattığı 15 Ağustos günü ülkeden nasıl kaçtığını anlattı. “İki dakikam vardı” diyen Gani, yanında para götürdüğü suçlamasını reddetti.
Afganistan’daki Batı destekli hükümetin son devlet başkanı olan Eşref Gani, Taliban’ın başkent Kabil’i kuşattığı 15 Ağustos gününde ülkeyi nasıl terk ettiğinin ayrıntılarını anlattı. Çok eleştirilen kaçma kararının arkasında duran Gani, Kabil’de yıkımı önlemek için bu adımı attığını savundu; yanında para götürdüğü iddialarını da reddetti.
“KENT YIKILACAKTI”
BBC’ye konuşan Gani, 15 Ağustos günü uyandığında bunun Afganistan’daki son günü olacağına dair herhangi bir öngörüsü olmadığını söyledi. Gani, 15 Ağustos sabahında Taliban savaşçılarından Kabil’e girmemeyi kabul ettiğini belirtirken, “Ama iki saat sonra durum böyle değildi. Taliban’ın iki farklı grubu iki farklı yönden yaklaşıyordu. Ve beş milyon kişinin yaşadığı kenti yok edip halka büyük bir yıkım getirecek bir çatışma ihtimali çok büyüktü” dedi.
‘KARŞI ÇIKARSANIZ HEPSİ ÖLECEK’ İDDİASI
Gani, bu noktada ulusal güvenlik danışmanı ile eşinin Kabil’den gitmesine onay verdiğini, kendisinin de savunma bakanlığına gitmek üzere bir arabayı beklediğini söyledi. Söz konusu arabanın hiç gelmediğini ve güvenlik ekibi şefinin ‘korku içinde’ kendisine gelerek, “Karşı çıkarsanız hepsi ölecek” dediğini anlattı.
“HER ŞEY ÇOK ANİ GELİŞTİ”
“Bana en fazla iki dakika verdi” diyen Gani, “[Önceki] Talimat, Host kenti için yola çıkmam yönündeydi. Bana Host’un düştüğünü söyledi. Celalabad da düşmüştü. Nereye gideceğimizi bilmiyordum. Afganistan’ı terk ettiğimiz, havalandıktan sonra netleşti. Dolayısıyla her şey çok ani gelişti” ifadelerini kullandı.
Kabil’den kaçtıktan günler sonra Birleşik Arap Emirlikleri’ne gittiği ortaya çıkan Eşref Gani, başkan yardımcısı Emrullah Salih dahil birçok kişi tarafından eleştirilmişti. Salih, Gani’nin kararını ‘utanç verici’ olarak nitelemişti. Dahası, Gani’nin yanında yüklü miktarda para kaçırdığı, banknotların pistte bavullara sığmadığı da iddia edildi.
“PARA İDDİASI SORUŞTURULABİLİR”
Gani bu suçlamayı da reddederek, adının aklanması için uluslararası bir soruşturmaya açık olduğunu söyledi. “Kategorik olarak şunu söylemek istiyorum ki, ülkeden hiç para çıkarmadım” diyen Gani, “Herkes benim yaşam tarzımı bilir. Parayla ne yapacağım?” diye sordu.
TRUMP’IN TALİBAN’LA YAPTIĞI ANLAŞMAYI ELEŞTİRDİ
Gani, kendisinin ülkeden kaçtığı gün Taliban’ın yönetimi tamamen ele geçirmesiyle sonuçlanan süreçte hatalar yapıldığını da söyledi. Bu hatalar arasında “uluslararası toplumun sabrının devam edeceğini varsaymanın” da bulunduğunu belirten Gani’nin, ABD’nin eski başkan Donald Trump’ın döneminde Taliban’la yaptığı anlaşmayı sorumlu tutması dikkat çekti. Gani, 15 Ağustos’ta yaşananların önünü bu anlaşmanın açtığını söyleyerek, “Bir barış süreci yerine bir çekilme süreci aldık. Anlaşmanın yapılma şekli bizi yok etti” dedi.
“SİYASİ UZLAŞMA DEĞİL, ŞİDDET İÇEREN DARBE YAPILDI”
Söz konusu anlaşma kapsamında ABD ile müttefiklerinin Afganistan’daki asker sayısının azaltılması ve Afgan hükümetinin de onayıyla, esir takası yapılması bekleniyordu. Ancak 2021 yazının başında, ABD Başkanı Joe Biden’ın son askerleri 11 Eylül’e dek çekme vaadinde bulunduğu tarihlerde, Taliban’ın Afganistan’da peş peşe kentleri ele geçirerek ilerlediği haberleri geldi. Gani, sürecin sonunda yaşanan şeyin ‘siyasi bir anlaşma veya halkın da katıldığı siyasi bir süreç yerine, şiddet içerikli bir darbe olduğunu’ söyledi.
“GÜNAH KEÇİSİ HALİNE GETİRİLDİM”
Gani’nin Kabil’den çıkması sonrasında Taliban yönetimiyle Afganistan’daki insani ve ekonomi kriz derinleşirken, eski devlet başkanı ‘uluslararası ortaklara güvenmek’ gibi açılardan suçu üstlenmeye hazır olduğunu söyledi; hayatı boyunca uğruna çalıştığı şeylerin yok olduğunu belirterek, “Değerlerim ayaklar altına alındı. Ve bir günah keçisi haline getirildim” dedi.
