TÜRK-İŞ, Haziran ayı açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre, dört kişilik ailenin açlık sınırı 2,067 lira, yoksulluk sınırı 6,733 lira, evli olmayan-çocuksuz bir çalışanın “yaşama maliyeti” ise 2,559 lira oldu.
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2,067.17 lira,
– Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 6,733.44 lira ve
TÜRK-İŞ açıklamasında şu değerlendirme yapıldı:
“Hesaplanan bu tutarlar ile bekar bir işçi için aylık net 2,020 lira olarak belirlenmiş asgari ücret dikkate alındığında, çalışanların içinde bulunduğu geçim şartlarının olumsuzluğu ortaya çıkmaktadır. Enflasyonda görülen yükselme, özellikle aile bütçesinde önemli yeri olan gıda maddesi fiyatlarında son dönemde yaşanan artış, başta çalışanlar olmak üzere dar ve sabit gelirli kesimlerin yaşama şartlarını olumsuz etkilemektedir. Ancak mevsim şartlarının etkisiyle bu ay sebze-meyve fiyatlarında görülen gerileme gıda için yapılması gereken harcama tutarını olumlu etkiledi ve bir önceki aya göre yapılması gereken harcama 57 lira azaldı. Sebze-meyve fiyatları geçen ay düzeyinde kalsaydı, mutfak harcamasında azalma yerine artış söz konusu olacaktı.
“Gıda harcaması tutarı yılbaşına göre 126 lira ve bir önceki yılın aynı ayına göre 353 lira arttı. Ailenin yapması gereken toplam harcama tutarı ise son altı ayda 410 lira, son bir yılda ise 1,149 lira arttı.
“TÜRK-İŞ tarafından hesaplanan gıda fiyatları endeksi ve TÜİK tarafından hesaplanan gıda endeksi ile tüketici fiyatları endeksindeki gelişim son on iki aylık değişim oranı üzerinden birlikte değerlendirildiğinde, gıda fiyatlarının tüketici fiyatları üzerinde bir gelişim gösterdiği ve bu eğilimin özellikle son bir yılda belirginleştiği görüldü.”
TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2019 Haziran ayında şöyle açıklandı:
– Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 2.67 azaldı.
– Yılın ilk altı ayı sonunda fiyatlardaki artış yüzde 6.49 oldu.
– Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış yüzde 20.58 oldu.
– Yıllık ortalama artış yüzde 22.64 oldu.
TÜRK-İŞ’in diğer bulguları şöyle sıralandı;
– Süt, yoğurt, peynir grubunda; geçen ay gerçekleşen fiyat artışlarının ardından bu ay önemli bir değişiklik görülmedi. Ancak daha önce zam yapmayan bazı markaların bu ay fiyatlarını yükselttikleri dikkat çekti.
– Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kırmızı et kapsamında kuşbaşı ve kıymada -düşük oranlarla da olsa- fiyat artışı ortaya çıktı. Hesaplamada dikkate alınmayan bonfilenin kilogram fiyatının 90 liraya ulaştığı da not edildi. Av mevsiminin sona ermesiyle kültür balıkları satışı ön aldı ve fakat fiyatı geçen aya göre değişmedi. Tavuk fiyatı bu ay yine arttı. Sakatat dana ciğer fiyatındaki gerileme devam etti, yürek ve böbrek fiyatı aynı kaldı. Yumurta fiyatı -ihracatta yaşanan sıkıntılara da bağlı olarak- geriledi. Bakliyat ürünlerinde (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) bu ay önemli bir değişiklik olmadı.
– Sebze-meyve fiyatlarındaki mevsim şartlarına bağlı fiyat gerilemesi mutfak harcamasında gerilemeye neden oldu. Geçtiğimiz ay 7.81 lira olan sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay 6.83 lira olarak hesaplandı. Geçtiğimiz ay 6.83 lira olarak hesaplanan ortalama sebze kilogram fiyatı bu ay 6.0 lirayageriledi. Meyve ortalama kilogram fiyatı ise bu ay 7.73 lira oldu. eçen ay bu tutar 9.14 lira olmuştu.
– Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; geçen ay yeni fiyat uygulanmaya başlanan ekmekte uzun bir süre değişikli beklenmiyor. Un, makarna, irmik ile pirinç fiyatında önemli bir değişikliği görülmezken bulgur fiyatında artış oldu.
– Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı, margarin ve zeytinyağı fiyatı değişmedi, ayçiçeği yağı fiyatı arttı. Zeytin fiyatı -yeşil ve siyah zeytin ortalaması olarak biraz geriledi. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinden fıstık ve ay çekirdeği fiyatı arttı, diğerlerinin fiyatı yine değişmedi. Baharat (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatı aynı kaldı. Şeker, bal ve pekmez fiyatı değişmedi, reçel ve salça fiyatı arttı. Çay fiyatı ortalamada biraz yükseldi, ıhlamur fiyatı ise yine değişmedi.
– Evli olmayan-çocuksuz bir çalışanın “yaşama maliyeti” ise aylık 2,558.94 lira olarak hesaplandı.
