Anayasa referandumuna son iki gün kaldı. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu ve MHP Afyonkarahisar Milletvekili Mehmet Parsak’ın cezaevleriyle ilgili soru önergelerine verdiği yanıtta cezaevlerinde 189 bin 269 kişilik kapasiteye sahip 372 ceza infaz kurumunda hükümlü ve tutuklu olarak 194 bin 973 kişinin bulunduğunuaçıkladı.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun 2 Nisan’da yaptığı açıklamaya göre de bugüne kadar 113 bin 260 kişi Hizmet Hareketine yönelik cadı avı kapsamında gözaltına alındı.

Soylu, o gün itibariyle 745 kişinin gözaltı işlemlerinin devam ettiğini de belirtti. Referandumda, cezaevlerinde bulunan tutuklu, hükümlü, gözaltı işlemleri devam eden şüpheliler ve asker kaçaklarının oy kullanıp kullanamayacağı merak konusu oldu. Cezaevlerinde nasıl oy kullanılacağını, gözaltı işlemleri devamedenlerin oy kullanıp kullanamayacağını ve asker kaçağı olan kişilerin sandık başına gidip oy kullanıp kullanamayacaklarını Avukat Hakları Grubu’nun kurucusu avukat Ömer Kavili ve hukukçu Ercan Kanar’a sorduk.


‘TUTUKLULAR OY KULLANABİLİR HÜKÜMLÜLER İSE…’

Cezaevlerinde şu an 195 bine yakın tutuklu ve hükümlü olduğu biliniyor. 2 gün sonra yapılacak Anayasa referandumu için cezaevlerinde bulunanlardan kimler oy kullanabilecek?

Ercan Kanar: Cezaevlerinde kısıtlılar ve kamu hizmetlerinden memnuiyet cezası alanlar dışında herkes oy kullanabilir.

Ömer Kavili: Genel kural şudur: Siyasi hakları kullanmaktan yasaklananlar hüküm kesinleşmiş mahkumiyet çerçevesinde oy kullanamayabilir. Yani genel olarak cezaevlerinde bulunan tutuklular oy kullanabilir hükümlü ise şartlar uyuyorsa oy kullanamazlar.

‘KARAKOLLARDA SANDIK KURULAMAYACAK…’

İlan edilen OHAL ile birlikte gözaltı süresi önce 30 güne yükseldi sonra 7 güne düşürüldü. Örneğin, seçmen kütüğü Mersin’de olan fakat İstanbul’da şu an gözaltında tutulan birisi oy kullanabilecek mi?

Ercan Kanar: Bu durumda problemler ortaya çıkıyor. Seçim kanununda karakollarda sandık kurulamayacağına dair hüküm var. Bu da temel hak ve özgürlüklere aykırı. Buradan görüleceği üzere seçim kanununda anti demokratik hükümler var.

Ömer Kavili: Gözaltında bulunan bir kişiyi gözaltı kurallarını uygulayıp çıkartmazlar. Gözaltında bulunanlara ilişkin, ‘Başkasıyla görüştürülemez, bu kişiyi götürürsek güvenliği tehlikeye girer, ya da personelimiz yok diyerek’ oy kullandırtmazlar.

‘ASKER KAÇAKLARI OY KULLANAMAZ’

Bir de şunu da sormak istiyorum: Sandık başına giden bir asker kaçağı oy kullanabilecek mi bu kişi oy kullanma sırasında gözaltına alınabilir mi? Bunun yasal düzenlemesi nedir?

Ercan Kanar: Askerliğine karar alınmışsa bu kişi oy kullanamaz.

Ömer Kavili: Bir kişi asker kaçağı ise ve hakkında yakalama kararı varsa ya da devletle bir ilişkisi varsa devlet tedbir alır. Seçim sandığı üzerinde seçim sandık kurulu başkanına bilgi verir, sandık başkanı da bunu bir şekilde bildirir. Haber verildiğinde de polis gelir gerekli işlemleri yapar. Bütün bu işlemler kişinin fiziki olarak oy kullanmış ya da kullanmamış sırasında gerçekleşebilir.

UNSUR …

Cezaevlerinde kimler oy kullanamayacak?

Ercan Kanar: Kamu hizmetlerinden memnuiyet cezası alıp da hükmü kesinleşmiş olanlar cezaevlerinde oy kullanamaz.

Peki cezaevlerinde sandık güvenliği kimlere veriliyor?

Ercan Kanar: Cezaevinin bağlı olduğu ilçe seçim kurulu sorumludur. Her ilçe seçim kurulunda partileri temsilen görevliler de bulunur.

‘F..Ö’ iddiasıyla tutuklu bulunanlar, siyasetçiler ve tutuklu gazeteciler oy kullanabilecek mi?

Ercan Kanar: “F..Ö”iddiasıyla tutuklu bulunanlar, siyasetçiler ve gazeteciler oy kullanabilirler.

YSK’YA GÖRE OY KULLANABİLECEK HÜKÜMLÜLER

YSK’ya göre; 13 Nisan 2017 Perşembe gününe kadar tutuklanıp ceza infaz kurumuna konulan tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlüler, şayet daha önce herhangi bir seçmen kütüğünde kayıtlı değillerse listeye dâhil edilemez ve oy kullandırılamaz. Seçmen kütüğüne kayıtlı olup olmamanın belgelendirilmesi taksirli suçlardan hükümlü ile tutuklu seçmene aittir. Kesinleşen seçmen kütüğünde kayıtlı olup da, ceza infaz kurumunda bulunan taksirli suçlardan hükümlü ile tutuklu seçmenler, ceza infaz kurumu yönetimi aracılığıyla ilgili ilçe seçim kurulu başkanlığından, seçmen kütüğüne kayıtlı olduğuna ilişkin aldığı belgeyi veya seçmen bilgi kâğıdını vermeleri halinde, tutuklu seçmen listesine kaydını yaptırabilecektir. Kuşkusuz, bu seçmen oy kullanacağı ceza infaz kurumları seçmen listelerinde kayıtlı ise kendisinden ayrıca belge istenmesine gerek yoktur. Öte yandan, 16 Şubat 2017 tarihinden sonra yeni kurulan ceza infaz kurumları için de yukarıda açıklanan koşullar çerçevesinde tutuklu seçmen listelerinin oluşturulması zorunludur.
Bu kapsamda, kasıtlı suçtan dolayı cezaevlerinde bulunanlar hariç, ceza infaz kurumundaki seçmen niteliğine sahip tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlü olanlar oy kullanabilecek.